Historisch Archief 1877-1940
DE VROUW
IN HAAR BLOEI
EDUARD VERKADE
DE titel La femme en fleur"
heeft in de vertaling evenveel
verloren, als dit stuk van
Denys Amiel in de voorstelling van
het Amsterdamsche Tooneel onder
regie van Van Dalsum, hoe vol toe
wijding ook gespeeld. Het is een
wonderbaarlijk mooi en delicaat
tooneelspel: Gebogen over den tekst als
over een aquarium zal men ongetwij
feld alles kunnen zien, wat zich onder
de oppervlakte beweegt, langzaam
naar beneden glijdt en van tijd tot tijd
weer naar boven komt, alsof onze ge
voelens een wandeling onder den wa
terspiegel maken", verwacht de schrij
ver terecht.
Maar bij deze uitbeelding wordt het
vaak een groote inspanning de
beroerselen van het gemoed, in anderen vorm
dan de auteur bedoeld kan hebben, te
volgen. In het verwrongen beeld dat
gene te herkennen, wat bij lezing voor
het geestesoog moet verschijnen.
Het is ons volkomen verklaarbaar,
dat het publiek in den Stadsschouwburg
niet altijd juist reageert, en dat de voor
stelling van dit stuk tot zooveel ver
warde debatten in de pauze aanleiding
geeft. Voor hen die ,,spel" van stuk"
kunnen scheiden, is het een inspan
nende arbeid de bedoelingen van den
auteur uit den gespeelden dialoog terug
te vinden. Wij zien meer en minder be
gaafde spelers en speelsters vol ernst
en toewijding bezig iets te beelden, dat
gedeeltelijk buiten hun eigen ge
moedssfeer blijft, en wij krijgen con
trasten in klank en kleur in den dia
loog, die het beluisterde in groote lij
nen onaanvaardbaar maken.
Wie kent tegenwoordig niet het hui
dige verwende jonge meisje, dat met
zooveel zelfverzekerdheid haar onkun
de van het léven-zelf verbergt, die ge
leerd heeft te analyseeren" en te ver
klaren", vóór zij zelf doorvoeld en be
grepen heeft? Wie kent niet die lieve
arme schijnbaar ongevoelige
wijsneuzen, die vaststellen, wat voor haar
naieve moeder geschikt en ongeschikt
is om te zien, te lezen en te hooren,
zelfs te weten? En wie herinnert zich
niet zoo'n meisjesachtige moeder, bij
wie het onbedorvene en
kinderlijkgeblevene in het gemoed zoo groot is,
dat een deel der jonge generatie uit een
door zichzelf onbegrepen piëteit zwijgt
in haar bijzin over dingen, waarover
zij onder elkaar vrijmoedig durven
spreken, zooals de volwassen ouderen
zich zouden schamen zekere onder
werpen aan te roeren in het bijzijn van
degenen, die zij als onbedorven kinde
ren beschouwen?
Er is te veel van onder den
waterspiegel" bij deze voorstelling anders
geworden nu het daarboven uitgetrok
ken werd.
'V
ALENTINE Salvat heeft nooit af
geleerd te droomen en haar doch
ter 'heeft het droomen niet geleerd.
Deze Valentine is 37 en nog een on
bedorven meisje", precies zooals zij in
het huwelijk trad, moeder werd en
daarna alleen kwam te staan in een
wereld, waar voor haar gevoel geen
plaats scheen, geen mogelijkheid tot
een juisten opbloei" tot volwassen
vrouw. Alleen de muziek, en de kunst
in het algemeen, redde in haar de
ontvankelijkheid voor de diepte van
het gevoel. Zij ziet er weinig ouder uit
dan haar eenige dochter, een nauwe
lijks volwassen aantrekkelijk meisje,
dat al oude trekken krijgt, een
eenigszins teleurgestelden neergetrokken
mond, koele beschouwende oogen. De
moeder heeft nog den kinderlijk ver
wachtenden mond, zonder beslisten
vorm, en oogen van fluweel, die vra
gend en verbaasd verlegen blijven kij
ken, ondanks den leeftijd die alleen in
de trouwacte en op het paspoort duide
lijk staan vermeld: 37.
Valentinc's groei en bloei tot vol
wassen vrouw" heefc stilgestaan. Zij
is als een bloem, in ijs bevroren, frisih
ondanks een lange reis, maar daardoor
voorbestemd na een ontdooien in een
warmere atmospheer spoedig te gaan
verleppen. Haar man is volstrekt geen
kwade, opgeblazen ruwe vent. Neen,
egocentrisch materialistisch. Hij heeft
weinig innerlijk leven en is dus gevoelig
voor verandering en afwisseling, liefst
iets jeugdigs". Daardoor kan zijn vol
strekt niet naieve dochter hem om den
vinger winden, wanneer zij haar char
me tegenover hem uitspeelt als een
geboren coquette. Maar Huguette
(Tatia Wijma) heeft een soort van schroom
voor haar naieve moeder, en als zij
beiden, moeder en dochter, tegenover
een zelfden man komen te staan, ont
aardt deze schroom in afgunst. De
moeder is vanzelfsprekend verrukt als
de mogelijkheid ontstaat, dat in haar
eentonig zich onderschikkend leven
een gevoelig manlijk wezen komt, en hij
door het huwelijk met haar dochter
mede aan haar verhonden zal worden.
Maar de dochter ziet een soort gevaar
Op het tooneel gaat het om
menschen. menschen en nog
eens menschen l"
voor zich zelf, en nadat zij eerst offici
eel verloofd raakte met Pierre, zoekt
zij een uitweg, en dwingt zelfs bij het
verbreken van alle banden Pierre een
duidelijk verschil te leeren zien
tusschen zichzelf en haar moeder, die hij
reeds geleerd had te verafgoden als een
moederlijke vriendin.
En door zelf-analyse komen de
beide jonge menschen tot een zelfde
besef. Zij trouwt uit een verkeerd be
grepen zucht tot zelftehoud een ander
soort man, een die het leven minder
gecompliceerd voor haar zal maken,
een aan wien zij zich niet onderschik
ken moet als de afhankelijke vrouw.
En Pierre, die haar doorziet, vlucht uit
het milieu waar een liefde in hem is
ontstaan voor Valentine, die onbereik
baar voor hem is.
Maar Valentine vol verzet op deze
wijze oud te worden, is ontwaakt door
al de wreede analyseerende woorden
van haar dochter, zonder eens tot bloei te
kunnen komen. Pierre wordt bij Valen
tine en haar man uitgenoodigd. In
plaats van een eenzamen eindeloozen
Zondagmiddag ontstaat een intiem
gesprek tusschen Valentine en Pierre.
En alles in het gemoed kan vol ver
trouwen uitgesproken worden van
weerskanten, en een verrukking ont
staat in beiden voor elkander, waarvan
de maatschappelijke gevolgen noch
voor hen beiden, noch voor de toe
schouwers te overzien zijn.
NU staat vrijwel geen enkele speel
ster of speler geheel op zijn plaats
in deze opvoering, al wordt er tech
nisch gesproken bekwaam spel ge
geven.
De moeder Valentine wordt door
Loudi Nijhoff bij tijden mooi, bij tijden
volkomen onjuist gespeeld. In zekeren
zin ligt de rol haar niet. Er komt te
weinig naieveteit, te weinig Fransche
kinderlijkheid naar buiten. Haar ver
bazing over het onbegrijpelijke gedrag
van haar dochter wordt in den beginne
gauw te heftig en begrijpend voor een,
die zich zoolang heeft geschikt en alles
in het leven heeft verdroomd en langs
zich laten gaan.
En het spel van de dochter is vél te
heftig; zij verspeelt de vereischte char
me en mist de rust voor den pedanten
zakelijken toon, dien dit soort meisjes
zich eigen gemaakt hebben, bang als
zij zijn gevoel te toonen.
Paul Storm is als Pierre Vignal beter
dan wij hem tot heden zagen, maar op
vallend is van Dalsum's geest,
speelwijze en plastiek, die overal door heen
komt, en toch niet volkomen bij Storm's
wezen past.
Ieder oogenblik is de mise-en-scène
onlogisch of bedacht, niet natuur.
lijk uit de situatie voortkomend. Als
gold het een stuk van den expressi
onist Hasenclever, zoo spreken de figu
ren voortdurend in het oog loopend
van elkaar gekeerd, in een ruim ver
schiet, en daar ieder sentiment en
iedere overgang is uitgebeeld", ma
ken zij niet genoegzaam den indruk,
wie zij innerlijk zijn en klinken de
dialogen niet uit het gemoed op, alsof
zij plotseling vorm aannemen. De dia
loog ontaardt te vaak in een heftige
woordenwisseling, waar de auteur
menschen bedoelt, die dusdanig inner.
lijk verscheiden zijn, dat zij wel goed
bedoelde pogingen doen elkaar in
woorden te naderen, waarbij echter
het gesprek steeds op den zoo ver
schillenden gemoedstoon vast loopt.
Zooals van Dalsum vaak met voor
liefde werken speelde die boven de
mogelijkheden van tooneelspel uit
gingen, is dit stuk zoo frèle en ijl, dat
het er bijna onder ligt. De Stadsschouw
burg is te groot voor een dergelijken
rag-fijnen dialoog. De noten, kruisen
en mollen zijn gespeeld,'maar hoeveel
niet in een onjuisten sleutel, en buiten
genoegzaam inzicht in het gecompli
ceerde menschelijke gemoed van deze
Fransche beschaafde lieden, die zoo
zelden de stem verheffen, alles met een
scherpe intonatie en een glimlach of
oogenflitsen af kunnen doen, en on
danks dat gevoelig en diep kunnen
zijn.
Loudi Nijhoff ligt de hoofdrol in
Biographie" beduidend beter dan
deze afhankelijke" vrouw, die eerst
een heldin kan worden wanneer zij
eenmaal is ontwaakt.
Plastisch kloppen de figuren in deze
voorstelling ook zelden, hetgeen niet
wegneemt, dat dit een tweede ernstige
schrede is naar een repertoire, waarin
problemen van het gemoed van het
individu worden behandeld, in plaats
van de uiterlijke gedragingen van
groepsmenschen, welke als groep mei
het innerlijke leven weinig of geen ver
band houden, en daardoor op het too
neel zoo oninteressant zijn. Het gaat
op het tooneel om menschen, menschen
en nog eens menschen. Daar het Am
sterdamsche Tooneel in die richting
nog weinig gezocht heeft, is het begrij
pelijk, dat men nog niet volkomen
slaagt, ondanks allen ernst en liefd*
voor het onderwerp.
Jongens Instituut Montana
Zugerberg 1000 M. Zwitserland
Afd. Gymn., H.B.S., Handelsschou
Holl. Afd. o. I, v. Drs. Ned. Lett
Inl.: Drs. W. F. MAARTENSE Jr.,
Scheveningen, Koririjkschestraat 11
Tel. 556859
Afwezig van 550 »ec.-5 Jan.
TOTO mag een ritje maken
Teekenlng voor De Groent van L Viste'
PAG. 11 DÉGROENE No. 3105
WINTERSPORTin OOSTENRIJK!
OOSTENRIJK Tl R O L OOSTENRIJK
Wintergenoegens in het zonnige hooggebergte.
Alle soorten sport - Feestelijkheden -
Winterkuren. Ski-cursussen van beroemde Ski-scholen
(Hannes Schneider e.a.).
*
Tot de voornaamste Tiroler wintersportplaatsen behooren:
Vlpbach, St. Anton a. A., Auffach, Berwang, St. Christoph a. A.,
hrwald-Zugspitze, Fleberbrunn, Fulpmes, GaltUr, Grles a. Br.,
«Ilntcptux, Igls-Patscherkofel, Innsbruck, Ischgl, St. Johann i. T.,
Hiirchberg 1. T., KitzbUhel-Hatmenkamm, Komperdell, Ktthtai,
Kuf?tein, Lanersbach, ljermoo«, Iilenz i. O., Nauders, Obergurgl, Obladis»
\<adls, Rentte, Seefeld, Serfaus, SBlden-HocbsBlden, Schattwald,
Stelnacb a. Br., Tannheim, Vent.
*
'Joed beheerde hotels met alle comfort. Pensionprijzen van
S. S.?af, in verhouding tot het bedrijf en ligging der plaats.
*
i lichtingen en prospectussen bij alle groote reisbureaux,
Oester:eichische Verkehrswerbung, Stationsplein 22, Utrecht en het
Landesverkehrsamt fürTirol, Insbruck, Landhaus.
SEEFELD
ZONNIG EN MISTVRIJ
45 min. van Innsbruck, 3Vu uur van
?Vifrtl -- linfl M of A i» München. Ideaal Skigebied. Tochten
Iir01 IZUU n e t e r voor beglnners en gevorderden.
S oaatsenrijden (Holl. groote afstandbaan). Ijsschieten, Rode)baan, etc. Skischool:
L iding van den beroemden Wereldkampioen A. Seelos.
ir LICHTINGEN: VER KEH RSVER El N SEEFELD EN REISBUREAUX
Historisch huis, centrale
ligging, moderne kamers
Hotel Klosterbrau
stroomend warm en koud water, bekende zorgvuldige
verzorging uit een hygiënische onberispelijke keuken
K' URIGE BEDIENING, RUIME EETZAAL, BEHAGELIJKE TIROLER KAMERS
RESTAURANTBEDRIJF
,?GR AND HOTEL POST"
Ie huis ter plaatse
H- eriijk winterverblijf, alle comfort, 150 bedden, centrale
verwarm:ng, stroomend koud en warm water. Telef. No. I. Prospectussen
STRANDHOTEL SEESPITZE"
M Diste ligging. Het eerste en meestbezochte huls..?Telef. No. 24
Solden TZTAL-?OL HOTEL SONNE"
WUIUCII 1377 M. BOVEN ZEE " SS BEDDEN
HochSÖIden Berghotel Hochsölden
^^ * * ^^ ^^ ?» «V ^J ? ? u***\*+f^ **Kt eï^KIL.1 LJ^VTCÉI»LÉAMtf-wrK.iniilS' AJMrA i
1377 M. BOVEN ZEE 55 BEDDEN
f> 90
BEDDEN,
HOOGSTGELEGEN HOTEL IN OOSTENRIJK ? 2070 M. BOVEN ZEE'
wintersport. Alle moderne comfort. Aangename en door Hollanders gaarne
Hotels. ? Vruit Inlichtingen en prospectus bij den efgenur vin belde hotels S. BURICHLCR
Ótztal 1930 M.
OBERGURGLHOTEL EN PENSION HOCHFIRST"
taodvrn hotel, 40 bedden, privé-baden, stroomend koud en warm water,
(centrale verwarming, beschut zonneterras, balcons. Zomer- en winterverblijf.
Galtür
i [ 1600 meter
Intern, win t erjsj>o rtj> l a a t s
Ideaal skigebied voor beginnenden
en geoefenden. Centraal oord voor
de heerlijke Si l vretta tochten.
Spoorwegstation L a n d e c k aan
de lijn Ar l berg
Vlugste verbinding met K.L.M.
HOTEL FLUCHTHORN
Galtür
ALLE COMFORT - DAGELIJKS
NAMIDDAGCONCERTEN EN
AVONDAMUSEMENTEN
Matige prijzen Prospectussen
Posthotel RÖSSLE" _ GALTÜR
Alle comfort - 80 bedden - Goede keuken ?Billijke prijzen
GASTHUIS-PEN's ION Centrale verwarming, goede keuken,
PAZNAUNER HOF" billijke prijzen. - Speciale condities
OALTüR 160Q MgTER voor Jamtalhütte (2167 Meter).
Skischool Silvretta"
Galtür
Doorloopend Ski-onderricht en
tochten van midden December tot
einde April, voor beginnenden en
geoefenden
1377 m.
Paznauntal, Tirol
Wintersportplaats - Zomerverblijf Heerlijke skitochten voor
,. ? .'i beginnenden en geoefenden
SKISCHOOL - RODELBAAN - ZON - WINDSTIL Korme v.rbmdlnj met K.L.M.
Ischgl.
Alpenhotel Post",
centrale
verwarming,
stroomend koud en warm water, voornaamste huis ter plaatse
SALZBURG
ZELLAM S E E, 780 M. b o ven Zee.
Ideale wintersportplaats. Prima hotels en verzorging
m alle gewenschte prijzen. Academische
wereld-winterspelen in Zeil a m See van 2 tot 7 Februari 1937.
SCHMITTENHÖHEBAHN 2010 H bon« Zee
in het Wintersportparadijs ZELL AM SEE
6 Berftochten 18 S., 12 Berftochten 30 S.
Door van de kabelbaan gebruik te maken kan men zonder vermoeiende bettijging dagelijks
meermalen van het bergstation (2000 M.) naar ZELL AM SEE van de 7 K.M. lange
ski-afdaling genieten.
Beste oefen- en tralningsmogelljkheld voor beginnenden en geoefenden.
DE QOËDKOOPËWINTERSPORTBAAN VAN OOSTENRIJK.
NAAR DE WINTERSPORT!
Vergeet regen en nevel, vergeet
uw zorgen en de crisis maar
neem vooral D e G r o ene mee.
U zult hem in de bergen nog
meer waardeeren dan thuis!
Zie den bon op pag. 21
PAG. 13 DE GROENE No.3105
M