Historisch Archief 1877-1940
F,
? ,-p~.... _
'.;,:?:?'??..:'
l
Vacantie in EIGEN land
S1* l 1 1 BC eVI HOTEL DB Ii A POSTE. TeL «. Ent. XAVTCB VAN WB
^Ê\ËL ? C 1^1 LBPAGB. 31 kamen. PenalonprIU f 8.-. Badkamer*, «troormnd
Garage »r»;. Feeattalen voor 400 persontn. Gerenommeerde k
HEERLEN HOTEL GERMANIA
?" nomineerde kwik». Pendon vmnaf f 4.-. Centrum van Zuid LJmburj.
OISTERWUK
Bocch-Rest*urant GROOT SPEYCK
Eldorado v. Olsterwljk. Meest bezocht zomeroord ter plaatse.
RH EN EN Ouwehand's Dierenpark
ROERMOND MUNSTER HOTEL
?»**fc«««V««* Benig gertoton hotel ter plaatae.
IZIE ONZEN BON j
VALKENBURG (l) SCHAÉPKENS VAN sr. FIJT£,ST..'Ïl
wtcw.lttaOOM'trta.lftOOOM'boomiMH.PhrkMrtMrr.OTitr.vrO
l UZEREN MAN
l JVÜCHT b., D?n Bo«h
ctntrum van nst Zuiden Prosp. op aanvrage
Gehe.l nieuwe directie
WIJLRE(L)
Hoter-Penslon DE PELIKAAN"
Tel. 20. Mod. Ingericht. All» comfort. Garage vrl). PrtJ» f 8.75?f 3
-l
?f A 1 1 YF l A El ft F
ZU U l t LAN U t
fcWW ? a»a»niia*l.
Hotel-Pene. HUIS TEB DUTZf . T«l. 3. Gel. t* mldd. der duinen In de
dlr- «bl>h- d" "??? Alle ""*)? eomf. Vrl| gar. en zeebed. Vóór* «n niMlx.
^ -f 8.78. 15 Juli tot 21 Au», f4.- -f4.60. Bondth. A.N.WJB.
BUlTEtf
R l L T J- TH. v. WIJNGAARDEN & Co., Tel. 28357, Hessenweg 286 - Waterweg 85.
?* ? ?" ? Riant* Landhuisles onder architectuur gebouwd m. centr. varw. w. «n k. *tr. water.
Incebouwd bad. Koopsom f 9000 111000. Hyp. beschikbaar. Ontbieding zonder verplichting.
SOESTDIJK - SOEST
P vrijstaande villa In villapark bevattende 3 flinke bene- f mjf\f\f\
keuken, kelder, 2 slaapkamers, 2 vaste wasehtafels, r /UUU.".
kamer, bergkamer, sebuur, aangelegde tuin (675m) voor * ^^^j
T E K O O P vrijstaande villa In villapark bevattende 8 flinke
beneden kamers, keuke
Ingerichte badkamer, , ,
TE HUUR landh. en villa's van F. 25,- al. Gr. en f r. Won.gids bl] Won.bureau P. MAN,
EIg. Ir. J. G. F. GIJZEN c.I., beëed. mak., Steenhofstraat 5 t/o. station SoestdQk. Tel. 2800.
f^ s~±f -rr~ n n r* l"* tf
VjvJj l t IX t t IX
buiten en toch din-ct bij Arnhem
T.. HEELSUM: M het Wilhol :
K Wanneer U /ich denkt te vestigen aan dpn onvolprc/en Vriuwe
Zuid/oom, of aan den Rijn, komt dan naar OOSTERBEEK,
m Het Gem('(-nteli|k Grondbedrijf henft schitterend <jeleqi.Ti bouw
terreinen voor U nabühef q^meenfclijk park Hernehcbe bt.-rn
iol:ninapark bij KI. Zwitserland" Inlichtingen Bur. v. Bemcentewerken.
N.V. CIVIELE EN MILITAIRE KLEERMAKERIJ
DEKKER & DIJKSTRA
voorheen de erven H. van Dijk
l Leveranciers van Indische Uitrustingen |
UTRECHT, Nieuwe Gracht 6
DOOR HET GEHEELE LAND TE ONTBIEDEN
PAG. 2 DE GROENE Ne. 3148
'?' '. ^ *?'"??? * '*--?/ . ?'&*
?V/
N.V. INSULAIRE HYPOTHEEKBANK
Verkrijgbaar: 8-Jarlge
HEERENBRACHT 244 SV, % PANDBRIEVEN a 1OO %,
AMSTERDAM C. grOOt f 1OOO
De geliefde auteur, Mevr. G. van
NesUilkens, schreef spontaan aan de
uitgevers van Op eigen erf":
Gaarne voldoe ik aan Uw wensch
om een woord van aanbeveling te
schrijven. Het gaat van ganscher harte,
want 't is een der mooiste boeken, die
ik ken."
Dit prachtboek van Gladys Hasty
C a r r o 11 werd door Mevr. v. Nes
voor Nederland bewerkt, kreeg een
sublieme verzorging van Anton Pieck
en is een mooi levensgeschenk.
VAN RIJ N'S
KMOSTERD
N.V. DE HOLLANDSCHE
VOORSCHOTBANK
KRUISWIQ 70 HAARLEM
De Bank verstrekt voorschotten met
een minimum van/1000.-op billijke en
wat de terugbetaling betreft gunstige
voorwaarden onder borgtocht of zake
lijke zekerheid. Een prospectus wordt
op aanvraag gaarne toegezonden.
ILKEMA
itmuntende
URWERKEN
REGULIERSBREESTRAAT39
talen!
FRANSCH
D. WIESEBROK
Iieeraar M. O.
Beëedigd vert. opl. ex. privéen cl u
falessen. Nassau kade 381. Telefoon 82094
Amsterdam.
IN 6 MAANDEN
Privéles door
Engelschman
ENGELSCH
Br. no. 9780 De Groene
[t |||T O pij
Gramm.^CorUUI l Owll resp. voor alle
practijkexamens doorgediplom.
leeraar. Privé- en clublessen.
Bill.cond. en prima referenties.
Br. no. 9785 Groene Amsterdammer.
DUITSCH
Opleiding voor
alle examens ook
conversatie en bijwerken v. leerlingen.
Aanvragen onder no. 9786 De Groene.
?IIIOTri flininr W'J Kareere», wasschen, smeren, halen en brengen uw auto
An/llllrl 11 A H All r l'.i,*<?v:,,,;,l l 1.%.- p, r ,;,a,.,l
nillU l LL Unilflllk Onze 30-jarigt ervaring is een waarborg voor goede service
Weespirzijdl 143. Til.53218 Stalling voor 100 auto's - Dag en nacht geopend
Niet ZIJ, niet WIJ, maar... GIJ!
Wat helpt het, of Uw vrienden en ook wij
U steeds zeggen, dat De Groene Neerlands
oudste, jongste en beste weekblad" is ?
Gij moet dit zelf ondervinden.
Wij stellen U daartoe voordeel ig i n de gelegen
heid: Indien U zich reeds thans als abonn
opgeeft voor het komende jaar ontvangt U
De Groene 3 maanden gratis.
"
Dan zegt ook gij: DE GROENE?
Neerlands oudste, jongste en beste weekblad'*
VULT DAARTOE ONDERSTAANDEN BON IN
Mijne Meeren,
Ik abonneer me voor het jaar 1938 op De Groene. Gedurende de
3 maanden tot dien tijd zal ik De Groene, wekelijks gratis ontvangen.
Het abonnementsgeld voor 1938 a f l O.
Naam :
llracr Ik op poitBlrorekenlng 72MO VM
De Broene Amsterdammer t* A»ftentaw,
zend Ik per pestwltsel aan de administratie van
De Groene, Keizersgracht 355, Amsterdam-C
Straat:...». Nr.
Woonplaats:
Handteekening:
Abonnementen kunnen te allen tijde Ingaan, doch alechts bl| het
vmn een laargani M optecslnf voer l December eindigen.
DE GROENE AMSTERDAMMER
Redactie: Mr. R. H. DIJKSTRA, Mr. M. KANN,
Mr. N. J. C. M. KAPPEYNE VAN DE COPPELLO,
TH. MOUSSAULT en Mr. W. VERKADE
ONAFHANKELIJK
WEEKBLAD VOOR
NEDERLAND
Red. en adm.: Keizersgracht 355, Amsterdam C.
Tel. 37964 - Postgiro 72880 ? Gem. giro G 1000
De abonnementsprijs bedraagt f 10.?per jaar
OPGERICHT IN 1877
Abonnementen kunnen met elk nummer Ingaan, doch alleen tegen het einde van een jaargang worden opgezegd
2 OCTOBER. 1937
Wait and see!
Mr. L. A.
RiesMr. L. A. Ries, als oud-Thesaurier-Gene
raal van het Departement van Financiën
als weinig anderen op het punt van de
Rijksbegrooting nourri dans Ie séraü", was
zoo vriendelijk op ons verzoek een beschou
wing te wijden aan de nieuwe begrooting.
DE nota betreffende den toestand van 's Lands
financiën, het belangrijk staatsstuk, dat de
Minister van Financiën telken jare, bij wijze
van algemeene. toelichting, aan de bij de
StatenGeneraal in te dienen Rijksbegrooting toevoegt, is
in het eerste jaar van een nieuw Kabinet van nog
meer beteekenis dan anders. Immers al is de Nota
geteekend door den Minister van Financiën alleen,
zij is niettemin te beschouwen als een uiting van de
heele Regeering; zij passeert een of tweemalen den
Ministerraad, waar zij menigmaal niet onbelangrijk
geamendeerd wordt. De Nota is derhalve, indien er
ten aanzien van de financieele politiek verschillende
stroomingen in een Kabinet bestaan zooals thans
ongetwijfeld het geval is een compromis en als
zoodanig bindt zij de dragers van die uiteenloopende
meeningen. Indien derhalve een nieuw Kabinet is
opgetreden, hebben wij in de millioenennota den
grootst gemeenen deeler te zoeken van de opvat
tingen, die de hoofdlijnen van het beleid in zake de
publieke financiën gedurende de komende legisla
tuur zullen beheerschen.
In dit licht beschouwd zullen zij, die op grond van
deskundigheid, natuurlijk inzicht of gezond instinct,
gesteld zijn op een behoorlijk beheer van 's lands
middelen, redenen hebben om zich gerustgesteld
te voelen.
Niet om het beeld van den werkelijken f
inanciëelen toestand, dat zij voor oogen hebben gekregen.
Immers die toestand is nog allerbedroevendst. Maar
om het feit, dat zij hém helder, eerlijk en vrijwel
volledig voor oogen krijgen, hoewel hij miserabel is.
Een Regeering, die met allerlei kostbare maatregelen
de massa zou willen dietsch maken (de
Nederlandsche bevolking wil echter niet dietsch" worden)
dat met haar optreden een gulden tijdperk is aange
broken, om daarmede een goedkoope, (maar in
haar gevolgen zeer dure) populariteit te verwerven
of de oppositie de loef af te steken, kan met een
millioenennota als wij thans voor ons hebben, niet
starten.
Derhalve is er een zekere verheugenis in het kamp
der preciezen en een nauw-verholen spijt en ont
stemming in dat der rekkelijken, beide termen op
financieel gebied overgebracht. Voor de
eerstgenoemden is dit de hoofdzaak: de nieuwe Regeering
geeft er blijk van, den werkelijken financieelen
toestand in alle nuchterheid te hebben bekeken en
de resultaten van dat onderzoek even nuchter te
hebben opgesteld. Daaruit volgt, dat zij uit die
resultaten alle consequenties zal trekken, die daaruit
automatisch volgen, voor zoover niet belangen van
een zoodanige orde, dat zij zelfs boven gezonde
staatsfinanciën uitgaan maar dat zijn er niet
vele l haar noodzaken een uitzondering te maken.
Om misverstanden te vermijden, moet ik hieraan
dadelijk toevoegen, dat deze Millioenennota. op zich
zelf niets bijzonders is. Zij is geenszins beter dan vele
vroegere. Er klinkt geen enkel nieuw geluid" uit,
evenmin als uit de Troonrede. Alle geluiden die wij
gehoord hebben zijn zeer bejaard. De Nota is onge
twijfeld heel wat passiever dan de gespierde stukken,
welke van den heer Colijn, als Minister van Fi
nanciën, afkomstig waren (toen kon men nog wel
eens van hem zeggen: well roared, lion"). Evenmin
komt zij de specieuze denkbeelden en het origiheele
proza van Jhr. de Geer zelfs maar .nabij..Vermoe
delijk behoort Minister De Wilde tot die gezonde
lieden, die verbaasd, om niet te zeggen ontsteld zijn
als zij vernemen, dat zij proza" schrijven. Ja, deze
Nota is in zekeren zin zoo arm aan eigen gedachten,
f*. ;,<x
?'ns: f*
?Enkele opmerkingen
naar aanleiding van
de Millioenennota
aan denkbeelden berhaupt, dat zij het ongetwijfeld
moet afleggen bij de laatste uiteenzetting van
's Ministers voorganger, Mr. Oud, die das muss
der Neid ihm lassen! ten vorigen jare zich zelf
heeft overtroffen bij het tot uitdrukking brengen
van alléfinancieele benauwenissen, waaronder hij
vier jaren gebukt is gegaan en die bij die gelegenheid
op zeer duidelijke en m.i. onweersprekelijke wijze
heeft aangegeven, waar de talrijke zeer zwakke
plekken onzer publieke financiën te zoeken waren
en hoe zij waren ontstaan.
Van dit laatste vindt men hoogstens een wat
minder emotioneele herhaling in dit zeer eenvoudige
stuk. Het is slechts het nauwkeurig rapport van een
ongekunsteld accountant aan de Directie van een
running concern van eenige beteekenis. Het is even
passief als zulk een rapport moet zijn. Het con
stateert cijfers en feiten, deelt ze duidelijk en over
zichtelijk in, trekt de daaruit volgende conclusies en
laat verder Gods water over Gods akker loopen. De
zeven magere jaren zijn, naar het schijnt, achter den
rug; misschien komen thans de zeven vette, mis
schien, misschien ook niet. En daarom: voorzichtig
aan. Geen wissels getrokken op de toekomst, terwijl
nog zoovele uit het verleden onbetaald liggen en wij
nog heelemaal niet weten, of wij die ooit zullen
kunnen betalen. En verder kan ik er niets aan
doen.... Wait and see!"
ZIEDAAR het totaal aan gedachten, dat in dit
staatsstuk schuilt. Het is mager, niet waar?
Maar het is inmiddels volkomen juist wat de feiten
betreft. En daarop komt het in de eerste plaats aan.
Met politiek, van welke richting ook, heeft dit
standpunt niets van doen. Het is niet christelijk,
noch paganistisch, het is alleen maar
technischfinancieel juist. Er is evenwel een strooming, die
geneigd is een standpunt, dat technisch-financieel
juist, maar voor de rekkelijken niet aangenaam is,
als liberaal te bestempelen, om het daardoor als
eenzijdig en verouderd te brandmerken. Deze
methode is even doorzichtig als ontoelaatbaar. Met
evenveel recht zou men dan het 2x2=4 een
liberalistisch dogma kunnen noemen. Ter onder
scheiding van het 2X2=5, dat uiteraard dan de
Katholieke of mijnentwegen socialistische reken
kunde zou voorstellen.
Het is een feit, dat de liberalen n gulden niet twee.
maal kunnen uitgeven. Dat is geen wonder, zij zijn
oud en af. Zou Mr. Teulings, financieele specialist van
de Staatspartij, het wel kunnen? Zijn belangrijk
artikel over de f inancieele-politieke perspectieven van
het Rijk in het Maandblad dier partij is zoo weelderig,
dat men het haast zou verwachten....
In een tijd, waarin we jarenlang hebben moeten
leenen en we moeten dat nog'?voor allerlei
volkomen onproductieve uitgaven, die. immers op
den kapitaaldienst zijn en nog worden gebracht,
omdat er op den gewonen dienst geen geld voor te
vinden was noch is terwijl het te voorzien is,
dat wij daarmede nog geruimen tijd zullen moeten
doorgaan, en we ten slotte ook nog wel voor defensie
zullen moeten leenen, zoodat zelfs het bedrag van
? 3 milliard, dat Mr. van Doorninck in April j.l. als
ontvang van onzen Staatsschuld zag aankomen, aan
den lagen kant moet worden geacht, in zulke om
standigheden vindt de financieele specialist der
R. K. Staatspartij, Mr. Teulings, het de vraag of de
aflossingsnorm van 2l/2 pCt. per jaar, die naar de
begrippen van vroeger jaren als normaal" werd
beschouwd, zoo hoogdringend weer om herstel
PAS, 3DC GROENE No. 3148
_!****roept, dat in eens deze in zich natuurlijk voor
treffelijke en solide budgetverbetering moet wor
den aangebracht". Men begrijpt de tendenz van
deze vraag beter, indien men bedenkt, dat Mr.
Teulings haar volkomen gratuit stelt, aangezien
er nog geen schaduw van kans bestaat, dat wij tot de
zen allernoodzakelijksten saneeringsmaatregel kun
nen overgaan, omdat het daarvoor benoodigde be
langrijke bedrag er niet is. Men begrijpt haar beter
als wij ons realiseeren, dat de vraag hierop neer
komt, of wij onze nationale schulden, die langzamer
hand crasant worden, in de normale" periode van
40 jaren zeker normaal voor een klein land, met
zeer beperkte natuurlijke rijkdommen, dat zijn
staatscrediet mede ten behoeve van een groot
koloniaal Rijk ongerept moet bewaren dan wel
in de periode van een eeuw zullen aflossen, zooals
wij door allerlei onsolide maatregelen langzaam
aan zijn gaan doen. De continueering gedurende
nog langen tijd van dezen toestand zou verdedigbaar
zijn als wij meteen den kapitaaldienst en de tekorten
en daarmede het leenen afschaften. (Maar hoe dat
kan, weten alleen de Nederlandsche
NationaalSocialisten, blijkens de praktijk echter niet hun
buitenlandsche geloofsgenooten). Maar nu, terwijl
er elk jaar nieuwe schuld bijkomt? Wij wenschen
in het geheel niet een nonchalante financieele
politiek aan te bevelen" schrijft de heer Teulings
niettemin, met een stalen.... pen. Doch evenmin
wenschen wij aan den liberalen drang, in de liberale
groote pers reeds tot uiting komend, toegegeven te
zien om het algemeen welzijn en de boekings
postulaten van Mr. van Doorninck te
identificeeren." Boekingspostulaten, zoo staat het er
werkelijk. Het behoorlijk afbetalen van zijn schulden
teneinde een volgende generatie niet een dood
gewicht op de schouders te laden: het is een liberaal
boekingspostulaat. Evenals het 2x2=4.
HET is mij onbegrijpelijk, hoe het mogelijk is
geweest, dat de publicatie, sinds eenige maan
den, van de wat gunstiger opbrengsten der Rijks
middelen, zoovelen in de illusie heeft kunnen
brengen, dat thans plotseling alles pour Ie mieux
is, dans Ie meilleur des mondes possibles en dat
daaronder zelfs een financieele specialist voorkomt.
Het is precies een jaar geleden, dat Minister Oud
neerschreef, dat de reserve-krachten, die een goede
Staatsbegrooting behoort te bezitten, langzamerhand
waren uitgeput. Wat toen waar was, is thans nog
even waar: Minister de Wilde heeft nog geen kans
gezien van die reserve-krachten ook maar iets te
herstellen, zooals uit zijn begrootingsontwerpen
blijkt. Het eenige wat men kan zeggen is dit: dank
zij de Voorzienigheid of welke macht men daarvoor
dankbaar wil zijn niet echter dank zij deze
Regeering is het voortdurende bloedverlies
opgehouden, de patiënt zal niet sterven, maar is nog
doodelijk zwak. Hoe kan men van zulk een patiënt
thans reeds uitingen van herstelde vitaliteit ver
wachten? Maar dat de Regeering dezen patiënt,
voor.wien de genezing nog nauwelijks is begonnen,
met voorzichtigheid wenscht te behandelen, noemt
de Maasbode bijna angstig van soliditeit"....
Het reëele tekort is ? 84.7 millioen. Daarvan is
771.4 millioen gecamoufleerd, d.w.z. geheel
ongedekt. Het formeele, zichtbare tekort is rond ? 13
millioen en practisch evenzeer ongedekt. Immers de
coup de théatre, dien de Minister voor de dekking
daarvan aanwendt, door namelijk van de nog niét
geëffectueerde 724.5 millioen aan perspectiefbe
sparingen, die nog uit de verdere doorwerking der
Bezuinigingswet moesten voortvloeien,
ausgerechnet ? 13 millioen als realiseerbaar te beschouwen en
als dekking aan te merken, kan men, trots de
ernstige overweging van den Minister, niet geheel
au sérieux hemen, teminder indien men zich er
rekenschap van geeft, dat van deze perspectief
besparingen in 1937 slechts 73.3 millioen is gerea
liseerd kunnen worden. Dit is wel het zwakste punt
in 's Ministers redeneering en men moet
constateeren, dat zijn eenige poging om een klein deel
van het groote tekort te dekken, evenzeer originali
teit als realiteit ontbeert.
Tevens is de begrooting van het
Werkloosheidssubsidiefonds nog in bedenkelijken toestand. Voorts
lossen wij, zooals gezegd, onze schuld in een eeuw
af inplaats van 'in 40 jaar, terwijl deze inmiddels