f'; .! \ ( ,'*) WDNE R l I_T *? TH* T. WIJNGAARDEN ft Co., Tel. 88857, Hewnwe» 886 - Waterweg 86. ?*???? Riant* Undhulijt* onder archlMCtuur gebouwd m. e«ntr. v«rw. w. «n k. «r. w»t«r. Inctbouwd bad. Koopwm f 9OOO - f 1100O. Hyp. beschikbaar. OmbUdlitf Txonder verplichting. /"?V^"\C"T"C D OCC U Wanneer U zich d t'n kt f e vcstiqen aan den onvolprezen Vel u we \J\Jj l trVtjttllS. /uHzonm, of aan d.-n Rijn, "komt dan naar OOSTERBEEK. builen en toch dirtcl bij Arnhem H"' G,vm^nfH,|k Grondbednjf heeft schitterend geleqen bouw?t'frcmoM vonr U nabij hef cjcinccntRlrik park nemplsche be^g T,- HEELSUM: In het Wilholminapark bij ,,KI Zwit^ptland". Inlichtingen Bur. ». Bemeentewerktn. Vacantie in EIGEN land f" f" f% l V* 1. 1 EERLEN T«l. 4717. Modern comfort. Gart** yrlj Huli nomineerde keuken. Pension vtiu/ f 4.-. Centrum van Zuid Limburg. l R H EN EN Ouwehand's Dierenpark Geen Kerstgeschenk maar... een bezit voor alle tijden. Nederland kiest uit het overwel digend aantal nieuwe boeken Salka Valka" Radio: enthousiast Critici: grootsch en monumentaal!" Het Publiek: in overweldigende be langstelling. Haagsche Post rapporteert reeds 14 dagen na verschijning ..Salka V. Ika" als op n na het meest gevraagde boek in ons land. Dus: toch een Kerstgeschenk! Losse nummers van Oe Oroene: 20 et. Ouder dan 3 maanden: 60 et. Torzending uitsluitend na ontvangst van het bedrag. AUG. UILKEMA ECHT ZWITSERS ANKER HORLOGE 15 RUBIS Chroom f lO« Goud f19.50 39 Reguliersbreestraat J. D. STRUIJS & ZOON AMSTERDAM PRINSENGWHÏ837 ? IEL 37906 BEGRAFENISSEN - CREMATIE - TRANSPORTEN Internationale Correspondentieclub Darne* en Hebren die met elkaar in correspondentK» wenschpn te treden, om wellit' reden dan ook, kunnen l*d worden G-rnt»? inlichtingen m*v* ^;vQteg mq vnn porto aan l .Succour , P'ostbuï285, Den Hajg Ook voor ontvlekken en oppersen NEDERLANDSCHE GRONDimiEFBAJVK N.V. AMSTERDAM Heerengr. 495 4% CRONDBRIEVEN Een goede belegging. Was DE GROtNE juist uitverkocht toen U er naar vroeg ? EEN GOEDE RAAD: NEEM EEN ABONNEMENT! VAN RIJN S 1 "MOSTERD N.V. DE HOLLANDSCHE VOORSCHOTBANK KRUISWEG 7O HAARLEM Oe Bank verstrekt voorschotten met een minimum van/1000.» op blllijkeen wat de terugbetaling betreft gunstige voorwaarden onder borgtocht of zake lijke zekerheid. Een prospectus wordt op aanvraag gaarne toegezonden. N.V. INSULAIRE HYPOTHEEKBANK AMSTERDAM C. grOOt CH gareeren. wasscheri. smeren, halen en brengen uw auto 1 ? Onze 3Q-jarige ervaring is oen waarborg voor goede service W««spmi|0* 143. Ttl.S321lf Stalling voor 100 auto's - Dag en nacht geopend UW LAATSTE DAAD IN HET OUDE JAAR! T AAT Uw laatste daad in 1937 een GOEDE daad zijn. Dat is een daad, waar U nooit spijt ?L* van zult hebben. Een daad waardoor Gij U en da Uwen inzicht en ontwikkeling schenkt; een daad waarvan Gij een jaar lang genoegen hebt. NEEMT nu een abonnement op De Groene, Dz nieuwe jaargang staat voor de deur : een jaar even frisch, even vol ideeën als het voorgaande. BON Ondergeteekende abonneert zich voor het jaar 1933 op De Groene, waartoe hij reeds thans het abonnea MQ.giretrt op DOstglrorakMlng 718*0 «au ut Qrotna Amtt«fdamm» r» Amtttrdam, ptr postwlisal zendt aan d«adninlstratl« van DtGrovne, K«)Mr*|racht 355, Amsterdamse nu een abonnement. Dat beteekent: gedurende 1938 vast elke week een groot aantal pagina's belangwekkende en boeiende lectuur. nu een abonnement: in 193S geen uitverkocht" en geen gemiste nummers meer. NEEMT nu een abonnement: wie zich thans abonneert ontvangt het speciale Poolnummer gratis! J \Ieemt Het speciale Poolnummer ontvangt hij gratis. Naam Straat: VVoonplaats : 37 Handteekentng .... L...... M .iun riirf» Inraan. doch iltchts bl) h»t HM, een, Dc Groene voor 1938 slechts tien gulden. DE GROENE AMSTERDAMMER OPGERICHT IN 1877 Abonnementen kunnen met elk nummer ingaan, doch alleen tegen het einde van een jaargang worden opgezegd 25 DECEMBER 1937 Heling van gestolen nieuws HET geval van den gegijzelden journalist heeft enkele aspecten, welke tot dusver in de publieke discussies niet voldoende tot hun recht zijn gekomen. Men kent de feiten. Daags na een zitting met gesloten deuren van den Haagschen gemeenteraad publiceert Het Vader land" een raadsoverzicht, dat als volgt begint: ,,In de geheime vergadering is, gelijk be kend mag worden verondersteld, ook de quaestie van de nu verloren gegane stroomlevering aan Rijswijk behandeld. In het debat, dat een breede vlucht moet hebben genomen, is het geheele commercieele beheer van ons G.E.B, in het geding gebracht.... enz." De burgemeester, terecht verbolgen over de inbreuk op de wettige rechten en plichten van het door hem gepresideerde college, dient een aanklacht in tegen het onbekende raadslid, aan wiens schuld de schending van de opgelegde geheimhouding is te wijten. De journalist-overzichtschrijver van ,,Het Vaderland", als getuige gehoord, weigert zijn zegs man te noemen en wordt deswege in gijzeling gezet. Hij beroept zich op zijn ambtsgeheim en zijn collega's vakjournalisten schieten hem te hulp. Sedertdien is het rumoer niet meer van de lucht. Er gaat geen dag voorbij of men leest er iets over in zijn krant, journalistenvereenigingen nemen moties aan ten gunste van den gegijzelde, een ge meenteraadslid vraagt een interpellatie aan, de voorzitters der raadsfracties worden bijeengeroepen, een lid van de Tweede Kamer richt vragen tot den Minister van Justitie. Zelfs het buitenland bemoeit er zich mee, waarbij weliswaar de humor niet altijd ontbreekt. Wijdde niet de als gewoonlijk goed geïnformeerde Ind pendance Beige" een hoofdartikel aan ,,Le secret professionnel du journaliste", beginnend als volgt: ,,Comme on Ie sait ( !), Ie directeur ( !) d'un impor tant journal catholique (!) hollandais: Het Vaderland", est poursuivi et incarcéré....". Na dezen goed geslaagden aanhef spreekt het vanzelf, dat de schrijver hoog opgeeft van de zelf standige verantwoordelijkheid van den journalist ,,qui ayant examiné, vérifié, recoupé, filtré(zie boven, zie boven, zie boven) ce qu'on lui a relevé, assume seul la pleine responsabilitéde ses crits." En na nauwelijks tien regels komt het artikel dan ook tot de conclusie, dat de Haagsche Affaire" van primordiale beteekenis is: ,,Elle met en jeu la libertéd'opinion et la libertéde la presse, pierres angulaires de la democratie, de la civilisation, du progrès". Alles goed en wel, maar wij laten ons geen knollen voor citroenen verkoopen, ook al zijn zij verpakt in de schitterendste phrases. Laten wij liever het heele geval nog eens opnieuw filtreeren op de zeef van het goede democratische sentiment, geverifieerd door een scherp keurend intellect en zien, waartoe ons dit onderzoek voert. DE intuitieve sympathie zoowel van *akgenooten als van het groote publiek v<. ir den gegijzelden journalist is volkomen begrijpelijk en toe te juichen. Maar men moet zich goed reken schap geven uit welke bronnen deze sympathieke sympathie opwelt, op welke doeleinden, zij zich richt en op welke doeleinden zij zich niet mag richten op straffe van haar sympathiek karakter eensklaps te verliezen. Men vindt het prachtig, dat de gegijzelde den naam van zijn zegsman geheim houdt, dat hij zijn medewerker niet verraadt, dat hij geen verklikker wil zijn. Men keurt het af, dat men hem door lijfsdwang tot andere gedachten wil brengen. Zouden deze bewondering en deze misprijzing even sterk zijn, indien het ging om de ontdekking van een ernstig misdadiger, een kinderroover of een doortrapten oplichter? Natuurlijk niet. De emotioneele volksovertuiging, in beweging gebracht door wrok en afschuw over het gepleegde feit, VOOR ELKE BEUQ5 'N BROCHES Pro/. Dr. Ir, J. Goudrlaan zou zich met dezelfde kracht richten tegen hem, die de naam van den misdadiger tegenover den rechter geheim hield als tegen den bedrijver van de misdaad zelf. De sympathie, welke men den gegijzelde thans betoont, vindt dus niet uitsluitend haar oorsprong in zachte en edelmoedige gevoelens. Zij wordt in sterke mate gedragen door het gevoelen dat het verklappen van geheimen uit een besloten raads zitting volstrekt zoo erg niet is en dat het eigenlijk een doodgewone zaak is, dat men van de geheime zitting een verslag aantreft in zijn krant. En bovendien, zoo redeneert men, met de publi catie is geen enkel algemeen belang geschaad. Is het wel de moeite waard er zoo veel drukte over te maken? Hier ligt nu precies het gevaar. Voor de moreele verwerpelijkheid en in vele gevallen ook voor de strafbaarheid van een bepaalden daad speelt de quantitatieve omvang van de gevolgen van dien daad slechts een zeer ondergeschikte rol. Het maken en in omloop brengen van twee valsche kwartjes is even verwerpelijk en even strafbaar als het uitgeven van duizend valsche biljetten van duizend gulden. Het raadslid, dat geheimen verklapt uit een besloten zitting, schendt de elementaire plicht van goede trouw zoowel wanneer hij belangrijke als wanneer hij minder belangrijke zaken meedeelt. En de journalist, die deze kennelijk uit misdrijf ver kregen inlichtingen voor zijn krant gebruikt, pleegt een zeer afkeurenswaardige handeling. Alle vergoelijking hiervan verslapt het moreele besef. De overheid en de rechterlijke macht zouden zeer verkeerd handelen, indien zij deze verslapping lieten voortwoekeren. Het gezonde rechtsgevoel mag voor den medeplichtige van het trouwelooze raadslid geen sympathie koesteren. Alleen wanneer men genade boven recht laat gelden, is deze man te helpen. En voor het verleenen van deze genade is inderdaad eenige reden. De gijzeling heeft reeds lang genoeg geduurd om het groote publiek duidelijk te maken, dat schending van geheimen en medeplichtigheid daaraan geen spelletje is waaraan raadsleden en jour nalisten zich straffeloos kunnen schuldig maken. Edelmoedigheid is de deugd der sterken. De Nederlandsche democratie is sterk genoeg om edel moedig te kunnen zijn tegenover hen, die van haar rechtsregels afwijken. Zij heeft ook alle reden om in dezen tijd van algerneene verruwing zachtheid te betoonen, nadat zij van haar kracht heeft blijk gegeven. Laten wij daarom hopen, dat wanneer dit artikel verschijnt, de gegijzelde reeds in den schoot van zijn gezin is teruggekeerd. De wijsheid van Portia gaat hooger dan het hoogste recht: The quality of mercy is not strain'd It d -oppeth like a gentle rain from heaven. HET is voor het rechtsgevoel onbevredigend, dat de betrokken journalist en zijn redactie niet strafrechtelijk vervolgd kunnen worden voor het feit, dat zij publicatie geven aan mededeelingen, die kennelijk door misdrijf verkregen zijn. De volksovertuiging zegt terecht: de heler is zoo goed als de steler. Het delict van heling wordt onder titel XXX van het Wetboek van Straf recht (Begunstiging) in artikel 416 als volgt omschreven: ,,Hij die opzettelijk eenig door misdrijf verkregen voorwerp koopt, huurt, inruilt, in pand neemt, als geschenk aanneemt, of uit winstbejag verkoopt, verhuurt, verruilt, in pand .geeft, vervoert, bewaart of verbergt, wordt, als schuldig aan heling, gestraft.... enz". De essentieele elementen van dit delict het opzettelijk aannemen" van eenig door misdrijf verkregen" object zijn op het publiceeren van berichten over geheime zittingen van overheidscolleges letterlijk van toepassing. De straffeloosheid ontstaat alleen, omdat art. 416 als derde element voor de constructie van het delict spreekt van ,,voorwerpen" en dus zijn werkingssfeer niet uitstrekt tot immaterieele goederen. Voor de moreele verwerpelijkheid en maatschap pelijke schadelijkheid van den daad der heling zijn echter de beide eerste elementen toereikend. De vraag rijst daarom of het niet wenschelijk is in deze leemte alsnog te voorzien. HET geval van den Haagschen journalist heeft ook een staatsrechtelijke, een politieke zijde. Art. 49 van de Gemeentewet bepaalt uitdrukkelijk: De geheimhouding (van het in geheime vergade ring behandelde) wordt door de leden in acht ge nomen totdat de raad haar opheft". Een soortgelijke bepaling vindt men in art. 138 van het Reglement van Orde voor de Staten Generaal. De journalisten denken er blijkbaar anders over. Wanneer zij een onbetrouwbaar lid van Gemeente raad of Kamer vinden, dat bereid is hun mededee lingen te doen uit geheime zittingen, eischen zij voor zich het recht op om zelf uit te maken of zij publicatie daarvan achten te zijn in het algemeen belang. Zelfs de N.R.C., die in een bezadigd artikel de publicatie van ,,Het Vaderland" afkeurt, maakt daarbij de restrictie tenzij een evident algemeen belang hem daartoe mocht hebben bewogen". Het is wel heel curieus, dat men in een orgaan, dat op gezette tijden goed gestelde artikelen te lezen geeft tegen de leer der volkssouvereiniteit, in een enkelen regel de leer belichaamd vindt van de souvereiniteit der journalisten. Maar in een democratisch staatsbestel is voor deze souvereiniteit geen plaats. Journalisten evenals alle andere burgers hebben de wettig genomen besluiten van het wettige gezag te eerbiedigen. Een toetsingsrecht komt hun niet toe. Zij beschikken noch over de deskundigheid, noch over de verantwoordelijk heid om te kunnen beoordeelen of al dan niet terecht bepaalde zaken in geheime zitting zijn behandeld. Maken zij volgens eigen goeddunken inbreuk op het wettige recht der vertegenwoordigende lichamen om bepaalde aangelegenheden in geheime verga dering te behandelen, dan belemmeren zij daarmede de behoorlijke functionneering der overheids organen. Naarmate de economische en politieke spanningen toenemen, wordt het waarschijnlijker, dat het onmisbare instituut der geheime zittingen grootere beteekenis zal krijgen. Een democratisch land heeft er recht op, dat het instituut daarom ook door de pers zoo rnen wil zelfs door de pers volledig en op onkreukbare wijze wordt gerespecteerd. Journalisten vervullen geen publiekrechtelijke functie; het zijn gewone burgers, die het beroep van krantenschrijver hebben gekozen. Als zij aan dit beroep een speciaal toetsingsrecht willen ontleenen, komt ditzelfde recht aan elk ander burger toe, dje zich immers iederen dag, zonder dat iemand het hem belet, als journalist kan vestigen. Dan zou dus n enkel burger de besluiten van de door alle burgers tezamen gekozen volksvertegenwoordiging ongedaan kunnen maken. Dit is niet democratisch, maar anarchistisch. Het verlangde toetsingsrecht van den journalist beoogt in zijn consequentie dan ook niet een ver sterking van het gezag der langs democratischen weg gekozen vertegenwoordigende lichamen; het is gericht op de ondermijning van hun positie; het wordt geïnspireerd door een kleinzielig wantrouwen tegenover de door het geheele volk gekozen per sonen. Het is anti-democratisch in uitgangspunt en strekking. Met aantasting van de vrijheid van drukpers heeft dit alles natuurlijk niets te maken. De redactie van elk publiciteitsorgaan kan in volkomen vrijheid uitmaken welke onderwerpen zij al dan niet wil behandelen, welke schrijvers zij aan het woord wil laten, welke inzichten zij wil verdedigen. Zij kan ook in onbeperkte vrijheid critiek uitoefenen, dat bepaalde onderwerpen in openbare zitting niet of naar haar zin niet op voldoende wijze zijn be sproken. Maar het wettig genomen besluit der wettig gekozen lichamen tot geheimhouding van bepaalde besprekingen heeft elk burger te respec teeren. , De moraal der democratie is te hoog n te zuiver dan dat deze het verachtelijke middel van schending van opgelegde geheimen noodig zou hebben om behoorlijk te kunnen f unct ionneer en. zegt is onirnak. J z'n :omt! ;icket met gooit fertje ruine raat. 'jk 3 e, i ? tot t 't! aanlatje oophaar illen ?arte >uw, i uit look ten, lijk; gele 'est, Hij :unt oon uwt iakt ider met van aar end nu on rois es'n uit die pt. iet en lis ke ijn ?n. e nI rs .'h in el 3t it il t 1 l \