Historisch Archief 1877-1940
'(
l l*
l
l N
? i"11 WEB VOLGEREN NEMEN, m
l deze Kerstdagen, ieder van een
l figuur afscheid, die goeddeels
representatief is voor de plaats die deze
naties innemen. Duitschland van
Ludendorff; Amerika van Kellog. Per
soonlijk hebben zij niets met elkaar
te maken. Zij zijn de exponenten van
een diametraal tegenovergestelde po
litieke geesteshouding. Ludendorff van
den totalen oorlog volk en staats
huishouding onderworpen aan den
oorlog en Kellog van de uitbanning
van den oorlog als politiek werktuig.
Naar Amerikaanschen trant was het
Kellog-pact onverbindend. Het was een
Declaration of Rights, maar het hield
geen sancties in en vooral geen ver
plichtingen die in Amerika als gevaar
lijke verwikkelingen en ongewenschte
inmenging in andermans zaken zouden
kunnen worden uitgelegd.
Het ziet er uit alsof het
PANAYINCIDENT de plaats markeert, waar de
doo: de publieke opinie gedragen
Anietikéanscrn :>oiuiek den weg terug
fnalvi-i. Wat RoosevJt, wat Huil en
het Mate Departmeu* te Washington
reeds lang inzagen, wordt nu gemeen
goed. Men begrijpt dat het handhaven
der Amerikaansche belangen
onafscheidenlijk is van het besluit wél een
aandeel te aanvaarden in de inter
nationale rechtshandhaving. Roosevelt
stuurt op dit oogenblik nog niet op
interventie aan. Maar hij wacht wel
op het moment dat de publieke opinie
klaar wakker zal zijn geworden. Tot
dit ontwaken draagt het optreden der
Japanners tegen de Amerikanen en
tegen de Amerikaansche vlag (evenals
het nieuwe incident te Woehoe) het
noodige bij. Het is nergens voldoende
toegelicht, waarom Roosevelt zich
juist tot den Keizer van Japan heeft
gewend. Hij heeft dit zeker niet in de
eerste plaats gedaan, om het ,,den
Japanners moeilijk te maken", die
in den Mikado een goddelijk wezen
zien, wien men geen rekenschap mag
vragen. Roosevelt heeft iets anders
bedoeld. Voor den Amerikaan
beteekent de Stars and Stripes wat voor een
onderdaan van een monarchie het
staatshoofd beteekent. De president
der V.S. heeft daarmee duidelijk willen
vastleggen dat de Amerikaansche vlag,
de schepen, die haar voeren en de
vluchtelingen dien er bescherming
onder zoeken, onaantastbaar is. Hij
raakt daarmee een gevoelige snaar in
het Amerikaansche hart.
Er ontwikkelt zich, met betrekking
tot de zaken van het Verre Oosten, een
nauwe Engelsch-Amerikaansche sa
menwerking..
OVER DEN TOESTAND IN EUROPA
valt in deze stille Kerstdagen
weinig te zeggen. Stichtelijk is hij niet
maar althans niet direct onrust
barend. In Spanje ontvouwt de zijde
van de Republiek nieuwe energie. De
regeering heroverde Teruel. Het wordt
duidelijk dat vooral materieel
Italiëweinig ressources meer heeft.
te Rome is men nukkig. Van Zeeland,
die daar op zijn internationale econo
mische investigatie is aangekomen,
wordt er vrijwel genegeerd.
Van internationale economische
investigatie's gesproken wij betreuren
het heengaan van een groot man, van
Vissering. Iemand, die niet alleen als
bankier en als president van de
Nederlandsche bank zijn sporen verdiend
heeft, maar ook als steeds bereidwillig
internationaal adviseur. In China, in
Zuid Afrika, op de conferentie van
Brussel en die van Genua. Hij behoorde
tot degenen, die geschiedenis hebben
helpen maken. Het was een groote
deceptie voor hem, dat in 1931 het
wereld-gebouw van den gouden stan
daard instortte. Dit beteekende voor
hem het einde van zijn werkzaam*
heid.
DE WIJZIGING VAN DE
DIBNSTplichtwet, welke het contingent
tot 32000 man en den diensttijd tot elf
maanden heeft verhoogd, is volledig
aanvaard. Slechts een kleine beperking
tot 27500 man ingaande in 1943 is den
minister als concessie ontwrongen.
Maar wat kunnen wij thans reeds
zeggen van 1943? ! Deze aanvaarding
is overigens minder vlot gegaan dan
de gewone begrooting, waartegen zich
alleen communisten, C.D.U. en luttele
soc a .1-democraten hebben verzet. Om
dat op het punt van den diensttijd, die
onnoodig lang wordt geacht voor onze
bevolking, geen enkele concessie is
gedaan, nebben zich t.a.z. van het
dienstplicht-ontwerp bij deze tegen
stemmers ook de overige sociaal- en
de vrijzinnig-democraten gevoegd. Deze
drie maanden langere diensttijd (en
daarnaast de laatste 4500 man) stellen
bovendien groote eischen aan kazer
neering, kader en andere geldverslin
dende kosten, zoodat ook uit een
oogpunt van algemeen
begrootingsbeleid, dit derde deel van de Kamer
bezwaren had. Inderdaad zal deze
belasting van het budget ook wel voor
vele jaren tal van andere voorzienin
gen, die ook de volks- en zelfs de
weerkracht raken, wel ullisoir maken.
Hiertegen kan de betrekkelijk gunstige
ontwikkeling van de rijksmiddelen,
die blijkt aan te houden, zelfs lang
niet op.
DE ONDERWIJS-BEGROOTING,
WELker aanneming minister Slote
maker heel wat meer zorgen gebaard
zal hebben dan zijn collega Van Dijk
de zijne, kan dan ook als eerste slacht
offer van de Defensie-moloch be
schouwd worden. De Katholieke
Onderwijsspecialist Suring heeft daarover
en in het bijzonder .over de veel te
groote klassen zeer hoog van den toren
geblazen, maar toen vooral mr. Oud
(die zelf ook medeschuldig staat aan
de huidige overbevolking der klassen)
duidelijk aangetoond had, dat hier het
geheele kabinet verantwoordelijk stond,
heeft de R.K. fractie maar weer braaf
voor een jaar, met een paar minieme
concessies, zich haar verzet laten
afkoopen.
De leerlingenschaal bij het lager
onderwijs was echter lang niet het
eenige punt waarbij de Kamer haar
ontevredenheid over dezen eenigen aan
hetzelfde departement gebleven mi
nister uit het vorige kabinet toonde.
Ook die bij het middelbaar onderwijs,
en de verkorting van het nijverheids
onderwijs tot zuiver technische stoom
cursus", het Juliana-huis in de Cit
Universitaire, de salarieering van
kweekelingen waren voorwerpen van alles
behalve malsche oppositie. Bepaald
een echec leed de minister in zijn
spellingsbeleid; met overgroote meer
derheid sprak de Kamer uit dat de
beslissing niet langer door wér een
nieuwe commissie" ontweken mocht
worden (en zelfs 's ministers eigen
partijgenoot Tilanus heeft hem ironisch
geprezen voor zijn kunst in het ont
wijken van beslissingen) en met ook
nog 57 tegenover 38 stemmen wenschte
de Kamer dat minister en regeering
zich nu ook maar metterdaad schikt
in het ,,fait accompli" der
spellingMar chant.
OOK MINISTER VAN BUUREN HEEFT
zijn eerste parlementaire stortbui
moeten doorstaan, omdat hij zich
weinig soepel getoond had in de inge
wikkelde materie van den
Zuiderzeesteun, waarin hij nog onmogelijk geheel
thuis kan zijn. Zooiets neemt de
Kamer gauw kwalijk. Toen bij zijn
antwoord bleek, dat de minister het
niet zoo kwaad had bedoeld, was de
booze luim spoedig overgedreven en
kan hij rustig voortgaan de vruchten te
plukken, van de coördinatie-plannen,
die zijn voorganger Van Lidth de Jeude,
inzake vervoer te water, per rail en
langs den weg heeft voorbereid.
MINISTER STEENBERGHE heeft het
ook niet onverdeeld gemakkelijk gehad;
men vertrouwt noch zijn al te actieve
handelspolitiek, noch zijn
ordeningsplannen geheel; deels vreest men
gebrek aan groote lijn, deels te een
zijdige belangen-behartiging ten
nadeele van den consument.
TWEE GEZAGHEBBENDE
VEREENIgingen hebben zich voor een week
uitgesproken over de belangrijke vraag
stukken van democratie en volken
bond. In die ,,voor de wijsbegeerte des
Rechts" is voortreffelijk gedebatteerd
over de democratie op de basis van een
principieel Roomsch Katholieke ver
dediging en die ,,voor Volkenbond en
Vrede" behandelde een aantal zeer
cardinale vragen in haar jaarvergade
ring te Wageningen. De verhouding
t.a.z. van de Internationale
Vredescampagne van Lord Cecil, waaraan de
Nederlandsche Vereenigiug als eenige
der geheele Unie, haar medewerking
onthoudt, wordt in breede kringen als
onbevredigend gevoeld en het bestuur
heeft beloofd deze zaak thans op
korten termijn te beslissen. De scherpe
tegenstellingen, die t.a.z. van een ev.
internationale politiemacht heerschen,
werden overbrugd door een verzoek
tot uitwerking van concrete richt
lijnen; en mr. Joekes hield, in over
eenstemming met een motie-Den Haag,
een warm pleidooi voor handhaving
der Volkenbondsbeginselen, zonder
te groote concessie aan de Universa
liteit. Van den nieuwen voorzitter, oud
commissaris Fockema Andreae, zal
heel wat kracht en beleid vereischt
worden om dit scheepje goed te
sturen, te meer nu de tegenwoordige
leiding van Buitenlandsche zaken zich
blijkbaar minder gebonden voelt aan
de Volkenbondsbeginselen. Hierover
wordt echter hieronder nader gesproken
EEN KERST-CALEMBOUR
T*\00/? de Haagsche Post is de vorige week, in een
IJ brief van Diplomaticus, aan het licht gekomen dat
"*-* minister Patijn het initiatief genomen had om met
de regeeringen der andere kleine mogendheden
(dez.g.Oslostaten) overleg te plegen nopens het erkennen van den
Italiaanschen koning als keizer van Ethiopië. De invite
hiertoe zou uit Rome gekomen zijn. Intusschen zou men in
Scandinavië, speciaal in Zweden, niets voor deze front
verandering hebben gevoeld.
Een officieel regeeringsbericht bevestigde dit in hoofdzaak.
Tegengesproken werden zoowel het Italiaansche initiatief
als de Zweedsche weigering. Nu zijn initiatief en initiatief
twee wij willen gaarne aannemen, dat minister Patijn de
volle verantwoordelijkheid voor dit initiatief draagt, al wist
hij Waarschijnlijk wel, dat een welslagen Pome aangenaam
zou zijn, te meer omdat dan meteen de voor ons eenigszins
lastige gezanten-kwestie (de onlangs benoemde Dr. Hubrecht
moet op zijn agrément wachten) van de baan zou zijn. Ook
blijkt het, dat de tegenspraak die er ligt in de of f ideële
mededeel ing, dat er met de Scandinavische staten nog over
legd wordt, en de private mededeel ing van Diplomaticus dat
de heeren in het Noorden er niets voor voelen, minder boud
is, dan zij wel schijnt. De redactie van het regeeringsbericht
laat op zijn zachtst gezegd veel te wenschen over.
Wat echter bovenal te betreuren is, is alleen al het feit,
dat minister Patijn tot dit initiatief meende te moeten over
gaan, geheel afgezien van aanmoedigingen of ontmoedi
gingen van buiten af. Het feit dat dit initiatief genomen is,
beteekent dat er een richting is ingeslagen, een partij gekozen.
Daartoe bestond gén noodzaak. De reden dat wij te Rome
slechts door een legatie-secretaris vertegenwoordigd worden,
is daartoe geheel onvoldoende. Andere landen verkeeren in
dezelfde positie. Overigens zal het spoedig genoeg blijken
dat Italiëde buitenwereld mér noodig heeft, dan de buiten
wereld Italië.
HET volkenrecht is een zwak recht. Men moet echter
niet het kind met het badwater weggooien. Wanneer
de Volkenbond of liever dat begin, dat er bestaat, van
PAG. 4 DE GROENE No. 3160
internationaal recht mazen vertoont en zeer groote on
volkomenheden, dan dient men die te accepteeren. Maar het
getuigt van een verkeerd begrip omtrent de visie op de
realiteit", wanneer men van datgene wat men wel heeft, óók
nog af stand doet. Het niet-erkenning s principe is, op
formeelrechtelijk gebied^ het eenige sanctiemiddel dat ons rest. Het is,
in vele gevallen, volstrekt niet zoo on-effectief als men aan
neemt. Althans op den duur niet. Toegepast op Oost-Aziè',
heet het het Stimson-principe. En het blijkt door de niet'
erkenning van Peking -?dat deze leer eerder uitgebreid
wordt, dan vaarwel gezegd.
\Y7 AT ons vooral trof in de verklaring van het
regeeYY ringspersbureau, was, dat daar niet in vermeld werd
dat het uittreden van Italiëuit den Volkenbond den minister
van buitet.landsche zaken er toe had gebracht om de
gedachtenwisseling met andere mogendheden voorloopig weer
af te breken. De erkennig der Italiaansche souvereiniteit
over Abessyniëkan niet anders worden behandeld dan in
het kader van den Bond. Daartoe is nu door Italië, door
zijn bedanken als lid, den pas afgesneden.
Zooals deze vreemdsoortige kerstsurprise nu wordt
gepresenteerd, blijkt zij niet anders dan een knechtendienst
van het slag dat wij in sommige Oost-Europeesche landen
reeds zoo vaak in de internationale politiek konden waar
nemen. Ons en den Oslo-staten is zulk een houding
onwaardig. Moeten wij ons zelf suggereeren, dat wij
opons-eentje geen recht hebben onze meening te zeggent maar
dat wij samen met de Oslo-staten Groote Mogendheid
kunnen speten? Wij behoeven zeker niet tot revisie van
onze houding over te gaan, zoolang de groote democratieën
de zaak nóg niet als irrepatabel hebben bestempeld.
Dan zou ons, noodgedwongen, niet anders resten dan on
recht als recht te erkennen.
Het initiatief van minister Patijn stelt ons teleur. Ook
in binnenlandsch opzicht. Want hiermee heeft hij blijk
gegeven volstrekt niet de figuur te zijn die dit ministerie
kan beschutten voor het odium een bij uitstek reactionair
kabinet te zijn. M. K.
etti
tl.
coattane
Een reportage voor De (iroene over de Londciiseke Zondagsmarkt
ZONDAGMORGEN negen uur.
Een straat in de Eastend van
Londen. Middlesexstreet alias
Petticoatlane, de beroemde, beruchte,
waar sinds onheuglijke tijden 's
Zondagochtends markt gehouden wordt.
We zijn midden in de Jodenbuurt
tusschen White Chapel en Aldgate. Het
is al om zes uur begonnen, 't wordt
langzamerhand gezellig. Een lange
smalle straat met hooge, vuile huizen,
met een bocht en allemaal zijstraatjes,
die ook allemaal vol zijn met twee
rijen kraampjes en een middenpad.
Oude kleeren, vél oude kleeren.
Nieuwe kleeren van groote allure en
omgekeerd evenredige coupe.
Zilvervossen bij dozijnen, die geen enkelen
Reinaard in hun familie hebben, maar
twee weken geleden nog het dak on
veilig maakten en daarna ijverig be
werkt zijn met witte haartjes bij bosjes
van vijf op regelmatige afstanden.
Real silverfox, dear? The real
article?" Deir" ben je en blijf je hier
van alle verkoopers en verkoopsters,
of je koopt of niet. Een der privileges
van weerskanten.
We griezelen behagelijk bij het
herinneren van de waarschuwing: Als
je aan den eenen kant met je horloge
aankomt, kan je het aan den anderen
kant weer terugkoopen." Er loopen
overigens types rond, die je wel tot
erger dan pickpocketen in staat acht.
Al zijn het misschien de kwaaiste
niet, die je er zóó meent uit te kun
nen pikken....
Porcelein en wat voor porcelein !
10 shilling. Pang ! een slag op de tafel,
alle schoorsteenvisschersvrouwtjes en
herdersjongetjes rinkelen, bonte thee
serviezen dreigen te bezwijken. 9
shilling, Pang! niemand niet, pang! 8,
pang! 7, pang! 6, 5, 4, 3, 26? Nie
mand niet? Til make it half a crown.. .
Overal Joodsche namen, Cohen, Stern,
Goldstein, iets saamhorigs,
ghettoachtigs hangt er in de sfeer. Het is vol
en 't wordt drukker.
Een oud mannetje op een hoek ver
koopt krakelinge,n met kummelzaad,
aan een touwtje geregen als in
OostEuropa.
Kleine, middeleeuwsche types,
Bruegeliaansch. Je hoort Jiddisch en Cock- ,
ney praten. Men smult van den
purperpaar se n geneeskracht igen
Sarsaparillawijn, die in een glanzende groote
bokaal op een tafeltje staat.
Een hoestspecialist" hakt on ver
droten vierkante meters lappen drop aan stukjes.
Het lijkt op asphalt. Raadselachtige luchtjes van
gekookte bief, zure bommen met kummelbrood,
knoflook en de alluring" Oostersche parfums, die
AH Khan met ringbaard u persoonlijk van achter
zijn kraampje vol sterren en. verlokkende op
schriften verkoopt.
EEN kwakzalver heeft veel publiek, zijn realisme
gaat ver; op de toonbank voor hem zitten drie
mannen, aan een uitgestrekt bloot been een voet,
vol euvelen beplakt.
No. n is oud, klein, heel arm, met roodbeloopen
oogjes, een pakje aan, dat glimt als leer, een oude
pet op halfzeven, en een half neergeslagen Llik, die
even de philosophie en den humor verraadt, die bij
deze betrekking passen. No. twee, zijn tegenvoeter,
is jonger, anker op zijn hand getatoueerd, een wat
zou het" gezicht; zijn voet specialiseert in
eksteroogen. No. drie, heel oud, alpientje op, met 'n
baardje, wordt met Gaston aangesproken. De lik
doornkoning oreert aan een stuk, het publiek kijkt
eerst ontzet naar de zielige voeten, ontdekt het
bedrog, lacht, giechelt. Men wordt terecht gewezen,
dit is geen plaats om te lachen. These people
Petticoatlane,
de Londensche Zondagsmarkt waar vooral voor de Kerstdagen een
overweldigende drukte heerscht
Ruwe Huid
Ruwe Handen
Ruwe Lippen
PUROL
Dnos 30 cent.
Bij Apoth. en Drogist
: t», v
suffer terrible agony". These people" kunnen
zich nauwelijks goed houden. De zeeman geeft Gaston
een voorzichtigen stomp in de zij. Tegenvoeter
knipoogt. Likdoornkoning verwijdert tenslotte met
z'n tooverstift de euvelen zonder moeite en ver
klaart, dat het toch de echte, authentieke, oor
spronkelijke stukken" waren. We voelen ons niet
bij machte het tegendeel te bewijzen.
Een Abessyniër, in lappendeken gehuld, schermt
met bijbelteksten alvorens over te gaan tot zijn
onfeilbaar haargroeimiddel.
Een neger werpt zich op bloedarmoede.
Professor Zandora, inclusief lang, zwart, vet haar,
is numeroloog. Binnen drie seconden de gelukkige
nummers voor uw geheele leven. Zijn handel is
levendig.
Britsen-Indiërs met en zonder ringbaard en tul
band zwaaien met monsterachtige junglevoorstel
lingen, kunstzijden Bengaalsche tijgers en palmen
van geschilderd fluweel.
Een echte Cockney met witte das om verkoopt
een soort klein houten mangeltje, waarin zooge
naamd valsche lo-shilling biljetten gemaakt kunnen
worden. Geef ze aan Bookmakers l" Dat mopje
slaat in l Een eigenwijs jongetje twijfelt aan de
chtheid van een echt bankbiljet als hij z'n vingers
rood weet te maken van de drukinkt.
Look here, laddie, dat is geen bewijs, weeg het
op je hand, it should weigh half-a-pound!"
Een kijker wordt voor den mal gehouden, er wordt
een lo-shilling biljet van hem geleend. Het gaat in
de mangel en een wit papiertje kruipt er uit, Ha,
PAG. 5 DE GROENE Nb. 3160
l
ha je wou me zeker nemen", zegt
de koopman. Kijker kijkt steeds on
geruster en minder op z'n gemak.
Kijk z'n gezicht opklaren als z'n
echte bankbiljet tevoorschijn komt!
Dit alleen is de Undergroundticket
al waard. Het is een vouwtruc.
EEN schichtig jongmensch met
aangemeten Mayfairaccent gooit
telkens op 'n druk punt z'n koffertje
met miniatuur onbreekbare bruine
gramofoonplaatjes leeg op de straat.
3 voor n penny. En werkelijk 3
verschillende, i Zweedsch liedje, i
Italiaansche opera en i inleiding tot
'n Franschen cursus. Hoe bestaat 't!
Er staat een reclame van 'n Italiaan
sche autofabriek op. In 'n zijstraatje
schuilen hél oude Joodsche
koopvrouwtjè's onder de huif van haar
kraampjes. Eén zou je zóó willen
schilderen. Olijfhuid, zwart jak, zwarte
rok, zwart wollen muts, een mouw,
half opgestroopt, waar rood baai uit
komt, om haar hoofd hangt knoflook
eri roode kool. Groenten, vruchten,
brood, gebak, vies en aantrekkelijk;
'n nieuwe porceleinkoning mét gele
matrozenbaret, verkoopt Mae West,
made in England, voor slechts 1/6. Hij
praat en sputtert. Z'n vrouw steunt
hem en hangt aan z'n lippen, 'n Zoon
van 20 op den achtergrond. Schreeuwt
wat na. Je kunt zien, dat hij snakt
naar zijn zelfstandige kans. Vader
schreeuwt door, ziet een kennis met
een nieuw pakje aan. Terug van
,,Hopping", hè." Ja, hij ziet er naar
uit of hij een extra centje 'verdiend
heeft. Het hopplukken in Kent is nu
zoowat over en de Zigeuners en Lon
densche families komen terug.
Muziekinstrumenten. Gratis
probeeren van clarinetten. Z'n mouw is
er al vol van. .
Een bonesetter, die niets interes
sants uithaalt, 'n voorspelster met 'n
ijverig vogeltje, dat het" briefje uit
zal pikken. Een Zoeloevrouw, die
Joodsche gelukshangertjes verkoopt.
Tusschen een krachtpatser met
spieren als kabels en een anderen
likdoornkoning, die een aapje als
attractie houdt, heeft een onfortuinlijke
oudekleeren koopman zijn kraam. Zijn
wapperende colbertjes zijn te gewoon.
Well, well, well, here I am." Nie
mand interesseert zich voor zijn aan
wezigheid. Well, well, well, here I
am," dan gaat hij de voorbijgangers
maar gelukkig Nieuwjaar wenschen, Joodsch
nieuwjaar. '
De man met het aapje haalt 'n stukvertoonde
Sketch te voorschijn, waarin hij z'n portret laat zien
mét hooge hoed op, naast den Aga Khan, die zijn
Derbywinnaar voor een eererondje aan den teugel
leidt. Het iportret lijkt waarachtig. Men vergaapt
zich en voelt een raadsel achter dezen man. Het
raadsel wordt niet opgelost en tegen dat de
apeklierenlikdoornzalf, die je leven met i o jaar zal
verlengen op de proppen komt heeft de man met
de spieren de aandacht.
Vaderlijke bobbies" houden een oogje in het
zeil bij een politiek debat. Yes, my friend", but
look here, my dear comrade". De zon schijnt en
men is gemoedelijk.
Men gebruikt luidsprekers en het lawaai heeft
overal aandachtige hoofden uit de ramen gedaverd.
Pakhuizen. Stille straatjes, 'n Markt, die z'n
hoogtepunt krijgt om twaalf uur. Kindertjes, die
onder de toonbanken doorglippen.
Als de overheid zijn zin krijgt is 't gauw met
Petticoatlane-Market afgeloopen.
POELIE SLUYS
De nieuwste Fransche schemerlampjes
Enorme keu» in eiken prijs....
Zij brengen sfeer In Uwe woning, .
Herinneringen aan Parijs l
J\ G I> 17 It d Ceintuurbaan 308
£\ O l LL. Il 35 Telel. 2IOOO 91740
Er is maar n jaspers op de Ceintuurbaan.