Historisch Archief 1877-1940
KC
,.!-.
Donkere en lichte dagen
L E donkere dagen
voor Kerstmis...
Je vraagt je af,
of ze wel ooit zoo don
ker geweest zijn. En
al is het, dat de
menschen liever ee,n opge
wekt gezicht zien, dan een Kist, die
loopt te tobben, toch raak je, of je
wilt of niet, aan het peinzen. Want
daar heb je den kortsten dag. En wilt u
wel gelooven, dat die kortste dag nog
veel te lang was, als je nagaat, wat er
allemaal voor afschuwelijks in gebeurt ?
Eiken keer als je langs een
pinda-Mnees komt, denk ik aan zijn
landCen «laar in het Oosten en dan
hem een stuiver al heb ik het
meek niet te missen, maar wat helpt
w.: Het zit hem ergens anders. Dat is
met geen stuiver en geen meelij gedaan.
En je denkt: wie is het die die ellende
maakt? Wie is verantwoordelijk?
En daarom is het zoo gelukkig, dat
iedereen in deze dagen getroost wordt
door i1 P rv-Juxkige afwachting van de
p-oc e arr;nis in de Koninklijke
Fi,*i'.- ?'??' i.- "; weet niet half, hoe
?Je .- ? da.-.rmee meeleven. En
. '? V.' vel merkwaardig,
ai ,: i LC _,ebeurd is, dat
K- ITuis zoo lang
.' :s het dan om
v/ai ?!.IL c.
dat et in
ander d'nec
die deg-idstad zii
aes op
zoo trare, half andere
«mstandigblootstri toch sfaat het
vrouvm verlaten met k
de rr, en betimmeringïr-.
een .'nk wel eens, of 20 ? . ro».ger net
dezemoeite hebben gehc.d, Jacob
wegenpen te ontdekken als wij nu
W
^
.\.\j*cUty
^ft^jJBJMp^
?3 JEBBiOBll %
o
,.-..G Tp-BUSSEM
?ICI.KFOOH 4145 ntssin
hebben, om den bouwmeester voor
het nieuwe raadhuis te vinden. En als
je dat nagaat, wat zijn er dan eigenlijk
een hoop architecten; als er zooveel
bekroond zijn, en nog zoo heel veel
meer niet. Ik heb nog nooit zooveel
lange gezichten bij elkaar gezien, als
toen de heeren architecten hun geluk
kiger collega's geluk gewenscht hebben.
Je vraagt je af, of dat nu allemaal zoo
van harte is gegaan. Maar misschien
komt er voor die anderen ook wel weer
eens wat, al waren het maar de nieuwe
kazernes voor Amsterdam's garnizoen,
dat de stad weer eens een flinker tintje
moet geven, al zit het bij onze hoofd
stad niet in het uiterlijke maar meer
in het innerlijke, wat ze waard is.
En dat is heel wat.
Er moest alleen wat meer vertier
zijn. En daarvoor is het nieuwe gar
nizoen misschien nog goed. Daarom
vind ik het ook jammer, dat de bur
gemeester de gok-automaten ver
boden heeft. Want dat was nog eens
iets. In de zaak, waar ik mijn sigaren
koop, staat er zoo een. Dan zeg ik:
een manilla van zes en een penning
en dan speel ik. En meestal ben je de
penning kwijt en je koopt er bij, tot je
een gulden en meer verspeeld hebt,
uit koppigheid om toch maar te winnen
en het verlorene terug te krijgen. Een
enkele maal krijg je er wat uit, wat je
toch weer kwijt raakt ook. Maar het
was altijd een afleiding, of je won of
verloor, al was het maar, dat je er een
heelen dag spijt van had, want zoo
gemakkelijk verdien je het geld niet,
tegenwoordig.
Er moest weer meer vertier komen,
zei ik tegen de heeren van het I.C.A.,
die Woensdag bij ons in de zaak waren,
en die ik hartelijk gelukwenschte met
hun vijfjarige bestaan. Ik zei: ,,Wel
hartelijk gefeliciteerd heeren, en dat
het komende vijfjarenplan een beetje
meer succes heeft dan het vorige". Maar
ze stelden het grapje niet op prijs en
Kist had het nakijken.
CHARIVARIA
Merkwaardige berichten
,,Dc bomgooier, van w ion reeds
bekend is dat hij \vcrd doodgescho
ten, schijnt nog eenigen tijd te heb
ben geleefd, voordat hij stierf." (K.)
,,Ook Lucienne Hoyer vinden we
gebogen, zij het over een koffer, waar
xe in groeit." (De Ind. Verlofganger)
Paindeluxe-brood
,,De mogelijkheid bestaat, dat de
wederterugkeer van die rattensoort
zou kunnen worden bewerkstelligd."
(H.)
,,hr vindt althans geen export van
kapitaal naar elders plaats." (R.)
Naarvorenbrengsels
De burgemeester bracht zijn
arl>eid in den gemeenteraad naar voren.''
(R.)
Deze mogelijkheid is reeds naar
voren gebracht." (Maalsch. Bel.)
Zij brengt het onvergankelijk
element in zijn vollen rijkdom naar
voren." (G.)
De film zal de schoonheid van het
land naar voren brengen." (H.D.)
Hetzelfde argument dat wij thans
naar voren brengen, zou men mis
schien een jaar geleden ook naar
voren hebben kunnen brengen." (T.)
Het juiste woord op de juiste
plaats
, .Caldenhove vertolkt een goede
partij." (Cetem)
,.Hij deelde den employémede dat
deze voortaan tot chef was benoemd."
(Alg. Ind, Dl>l.)
Het een hangt onherroepelijk van
het andere af. Als er iets valt, dan
sleept het een het ander onherroe
pelijk mee". (T.)
Het was De 1)0 >fl*te tijb." (H.)
De oi'iWVC van het Katholicisme
in onzen tijd is de ODQdoe van elk
katholiek persoonlijk." (X.H.C.)
De politie heeft hem voorloopig
maar ingesloten." (R.)
,,I)an treft ons eevstcn?, enz."
op.
??
«ncfst sloot hij zich in zijn kamer
Taaiverrijking
,,De monarchie ging natuurnood
zakelijk te gronde." (Ziv. Front)
,,Hij heeft die bronnen inhoudelijk
goed gebruikt." (R.)
,,De sfeer van downheid kwam tot
uiting." (H.)
De streep eronder
,,Het masker heeft deze fijne uit
werking door zijn opvatting nog eens
onderstreept," (H.)
,,De rijkskanselier onderstreepte de
sympathie tusschen beide volken."
(R.)
,,De rede werd door hartelijk
applaus onderstreept." (T.)
Onze practici
Dientengevolge is een vertrek
naar Tsjechoslowakijc practisch
onmogelijk geworden." (R.)
,,Op vrije inschrijvingen practisch
geen toewijzingen." (T.)
,,De overige passagiers bleven
practisch ongedeerd." (H. D.)
Jan Teulings bewerkte het boek
van Capck in zeker opzicht op een
Hollandschc manier voor Nederland."
(.V. U'insch. C.)
En deze zin is in zeker opzicht
op een Hollandsche manier voor
Winschoten geschreven.
Nauwelijks Hollandsen
Zij hebben nauwelijks iets te
presteeren. Hij kende er nauwelijks
iemand. Men ondervindt er nauwe
lijks eenige stoornis van." (H.)
Dat kan er nauwelijks bevorder
lijk aan zijn. Het komt er nauwelijks
mee overeen. Hij zal het nauwelijks
erg belangrijk gevonden hebben. ' ' (H.)
Correspondentie
//. /t- l". Iets clat mij altijd treft is
het woord veel-om'streden, dat ik
(Ik ook Char.) nonsens vind. In
het Bat. \bl. lees ik: De vraag is of
de N.S.B, het veel-omstreden stand
punt der raszuiverheid inneemt."
Kan het dwazer l
Antw. Nauwelijks.
f Slot van pag. 13)
onz« scheepskisten w'aren in een hoek
bn el ka g r geschoven, in de kooien lagen
WPi«^een wacht hadden, al luid te
...arken, het rook akelig daar binnen,
uitwasemingen van vuil nat goed,
vermengfc met etenslucht en tabakswalm.
EN terwijl de tranen me over de
' wangen liepen, raapte ik den thee
pot op, schraapte een bord schoon en
spot'lde me naar den kok, om eindelijk
iets van het heerlijke kerst-eten te
«rTJi'ï.ï". ,,Eten! Wat verbeeld je je,
een vol uur na schafttijd, midden in
den nacht, maak dat je wegkomt J"
En harder stroomden de tranen. ,,Het
is niet mijn schuld, kok, ik moest het
bramzeil vastmaken, het is Kerstmis,
kok, jeef me wat eten, ik heb zoo'n
hongt" snikte ik, maar de kok joeg
me w*?. Eet beschuiten, die zijn er
genoej.
En der tranen at ik beschuiten en
dronk1 water dat was mijn
kerstt, de anderen hadden de rest
opjcen. Maar toen kwam moeders
cers me in de gedachte mijn
5epskist ze stond op de tafel
r l
> *
'oen kon ik niet meer. ,,Moeder,
bder," snikte ik, ik verlang zoo". Ik
v zoo teleurgesteld, voelde me zoo
n Maar uit een van de kooien
nk een slaapdronken: ,,Wat bezielt
jongen,, houd op met je gejank,
bent niet bij je moeder, wasch
i boel af en ga naar kooi!" ,
?til waschte ik de vuile borden af,
n kroop ik in mijn kooi, nog steeds
lend, maar als een echo van het
"t n thuis zoemde er door mijn
ta' ,,Vroolijke Kerstmis, heerlijke
lis "-1?" EjNAR NlKKELSEN
Gef/Jus/reerc/p prijs
courant wordt op
aanvraag omgaand
franco toegezonden.
Indische
uitrustingen . . .
dei;; Bijenkorf
AMSTERDAM
PAG. H DE GRC
i
vernaai van ue vsroene
Kerstmis in Peru
VEXTURA GAKCIA CALDERÓX
OP deze plek werd hij geboren m'n jongen," fluisterde
de oude vrouw, kauwend op een uitgedoofde sigaar. Ik
moest haar beloven dit geheim eeuwig -te zullen be
waren, maar waarom voor de hele wereld deze sublieme
waarheid verzwegen, die door alle geschiedschrijvers wordt vervalst.
Geen mens mocht het weten omdat het hier zo'n arm land is,"
legde de oude me uit. Ze wees me met een als boombast gekloofde hand,
naar welke verten het kind was meegenomen, opdaf niemand zou
bemerken dat het in het peruaanse land ter wereld kwam. Maar eens
moet de dag komen dat dit alles wordt verhaald. Haar overgroot
moeder, die in Gods vrede ruste, zag en betastte de kleine verkleumde
voetjes; en een sierlijke lama was de eerste die neerknielde zoals de
lama's dat weten te doen, met langzame bevalligheid. Daarna kwamen
de autoriteiten. N
Het verhaal begon verward te worden; ik vroeg nadere
bizonderheden en kwam toen alles nauwkeurig te weten, de vlucht: de nach
telijke aankomst, de plotselinge geboorte, de ongerechtigheid, kortom
dat wat de schandelijkste misdaad uit de historie is. Ik zal het je
vertellen," zei de oude aan de sigaar sabbelend alsof het een zuigfles
was. Vergeef me jongen, maar het was de schuM van jullie blanken."
DEZE nieuwe schuld van mijn ras was geen verrassing voor me.
Wij blanken zijn in de ogen der kleurlingen verantwoordelijk
voor drie eeuwen van ongerechtigheid in Peru. Lang geleden kwamen
wij uit Spanje en onderdrukten de indianen waar we konden. Ver
volgens brachten wij in grote schepen de ebbenhouten lading" met
geketende voeten uit Senegal en omgeving, en allerwege stierven de
zwarten onder de zweepslagen der opzichters.
Ook déze wreedheid moest dus de schuld der blanken zijn, want
het arme indiaanse meisje, zo verzekerde mij de oude, was verplicht
ver weg te vluchten naar de Boliviaanse grens, gezeten op een muil
ezel, met naast zich haar man die timmerman was. Als je eens wist
jongen, wat prachtig timmerwerk m'n neef Feliciano daar kocht.... !"
Het relaas van de negerin Simona begon zo verward te worden,
dat het beter is het met haar eigen woorden weer te geven: Het
departement werd toen bestuurd door een slechte jood zoals er nog
veel zijn tegenwoordig, jongen; een van die mensen die de zonen van
het land laten werken voor coca en brandewijn alleen. Wanneer ze
weigeren moeten ze in het leger dienen. De lichting" noemen ze
dat. Ook de Indianen die het hart van Christus doorboorden werden
ingelijfd; maar dat gebeurde veel later en Hij was nog niet hier ge
boren. De prefect had bevolen dat geen indiaan zijn departement
mocht verlaten, en in het naburig land was een andere ketter er toe
overgegaan de indianen te verbieden kinderen ter wereld te brengen,
omdat de mais zo schaars was in die streken. Toen vluchtten ze op
een muilezel; de Maagd, een indiaans meisje, en Sint Josef die'mulat
was. En op deze zelfde plaats, baasje, brachten ze de heilige nacht
door. De mensen die het niet weten behoeven maar naar de kleding
van de Maagd te kijken; de wijde mantel met de gouden gesp, zoals
die in de bergen wordt gedragen, en de sandalen die ojotas genoemd
worden aan de bestofte voetjes, bebloed door het gaan over de stenige
paden van de Andes. Achter de muilezel kwam Sint Josef naar de
herberg gelopen, en hij vroeg den herbergier hun toe te staan in de
stal te overnachten. En heel de nacht speelden en zongen de engelen
om de smarten te verlichten van onze Lieve Vrouw, die niemand
wilde roepen. Toen de zon opging weende zij van vreugde want in
het stro glimlachte haar schat, haar hartje, haar duif je. Lieve hemel,
wat een mooi kindje was het, en de maagd wilde het zoals alle Indi
aanse vrouwen, al in doeken gewikkeld op de rug gaan dragen. Maar
wat er toen gebeurde zal niemand willen geloven, jonger. Ik zweer
je bij het heilig kruis dat de lama neerknielde en de sneeuw van de
bergtoppen omlaag kwam, alsof het ijs van de wereld van zoveel
warmte was gaan smelten. Zelfs de profeet begreep wat gebeurd was
en kwam toegesneld. Iedereen zal je kunnen vertellen hoe hij op dit
uur der uren gekomen is in gezelschap van een indiaanse cacique en
een ouden neger, die slaaf was bij denzelfden meester als mijn over
grootmoeder. En dat zijn de wijze koningen, zoals ze genoemd worden.
De blanke, de indiaan en de neger liepen tussen de geknielde lama's
door die van de mijnen waren gekomen met goudstaven op de rug.
Zelfs de adelaars die op de hoge toppen woonden lieten de schaapjes
met rust. Toen kwamen de drie mannen bij de stal aan, zoals ik zei,
en nooit weer is het gezien dat een blanke prefect neerknielt naast
de wieg van een inlands kind. Nooit en te nimmer zijn de indianen
zo vrolijk geweest als toen, dansten voor de stal en kauwden jora om
de drank te bereiden die het heilig kind zou moeten drinken. De
jongelieden uit de omtrek kwamen rood wollen dekens brengen en
kleine gekleurde ponchos en bellen waarmee de lama's worden ver
sierd op feestdagen. Allen zwegen verschrikt bij de komst van de
prefect, de indiaanse cacique en den ouden neger, en toen de blanke
het kind een staaf zuiver goud gaf glimlachte het verachtelijk. Maar
toen de anderen naar voren kwamen en zich beklaagden dat ze niets
voor hun heer en meester hadden dan strengen kralen, gekleurde
kalebassen en goudgele maïskolven, opende Zijne Majesteit, zoals
ik zei, de armpjes en sprak.... Slechte mensen zullen zeggen dat hij
nog niet spreken kón, maar het kind Gods kan alles en de oude neger
hoorde duidelijk deze woorden: De kleur van je huid verlaagt je
niet, broeder". Toen klonk een kreet van vreugde tot de Andes en
allen begrepen dat er nu voortaan geen heren en slaven, geen mijn en
dijn zou zijn, maar dat allen kinderen waren van denzelfden goddelijke
Meester, zoals de priesters dat in hun preken beloofd hadden. Uit
de staf van Sint Josef groeiden bloemen, maar de voerlieden die
binnenkwamen vertelden dat de blanken rumoerden in het huis van
den priester met de zweep in de hand. Zonder dat iemand wist hoe of
op welke wijze, in minder tijd dan een weesgegroet wordt gebeden,
werd het kind weggebracht. Aan beide zijden torste het ezeltje dat
hem droeg een korf, en als tegenwicht voor het kindje werden
chirimoyds in de andere korf gedaan. De maagd en haar heilige gemaal
kwamen achteraan gestrompeld.
EN sinds die tijd, m'n jongen, wordt ieder die over deze gebeurte
nis spreekt, in de gevangenis tot zwijgen gebracht. Maar wij
allen weten dat Zijne Majesteit later gestorven is en verrezen en dat
Hij eens op een dag hier terug zal komen om de slechte mensen te
laten zien dat zij een kleurling is, zoals de kinderen van het volk.
En dan zal hij de blanken laten doodschieten en zullen de negers de
baas zijn. Niemand zal te veel of te weinig hebben, er zullen geen
prefecten, geen soldaten meer zijn, en de arme zal niet behoeven te
werken om de rijke vet te mesten..
De negerin Simona gooide haar sigaarstompje weg, veegde zich
een traan uit het oog met de rug van haar hand, en kruiste duim en
wijsvinger terwijl ze zei: Een onze vader voor de zielen in het vage
vuur, en zweer me bij het kruis m'n jongen, dat je niemand zult ver
tellen hoe in deze herberg de goddelijke zoon van Zijne Majesteit
die in de hemel is, werd geboren, amen."
/Teekening vonr De Groene van Süchaj
PAG. IS DE GROENE.No. 3160