UITHUmèHEDEN Het Amsterdamsche Seizoen HET Amsterdamsche seizoen is ge opend, en vrijwel weer gesloten, met het befaamde Concertgebouwbal. Het vorige jaar moet het niet erg aardig geweest zijn, en daardoor waren er dit maal minder aanwezigen, waardoor het veel aardiger was. De vraag is nu, hoe het het volgend jaar zal zijn. Grock in Amsterdam G ROCK staat avond aan avond op het tooneel van Carré. De legende en de litteratuur hebben zich sinds lang van Grock meestergemaakt.Grock zelf is alles min der dan legende en litteratuur. Hij /~\ l is een clown. Hij / S is geen doctor in, de philosophie.Hijl is geen bejaard heer. Dat is even zeer bijzaak als de dochter van Mariene Dietrich of de huwelijksschandalen van Charlie Chaplin. De hoofd zaak is, dat Mariene Dietrich een goede actrice is, Charlie Chaplin een groote komiek en Grock een groote clown. Over een clown moet je niet lezen. Een clown moet je zien, net als de alpen. Grock, de clown beteekent: rust. Esn stil mensch, met onnoemelijk dwaze invallen. Een lieve, vriendelijke man, die niemand kwaad wil doen, die hulpeloos, bedroefd en blij is. Een pianist, wien de onmogelijkste dwaas heden geschieden, een violist met een stillen strijd tegen de materie en met berusting, een clarinettist met de zon derlingste geluidsongevallen en een ontroerend speler van het bandoneon. Grock's humor is niet om te schateren. Het is een geestigheid, die zoo ver fijnd is, dat het het genieten ervan soms een zuiver cerebraal plezier is. Dat is dan haast al weer litteratuur. Maar Grock is geen litteratuur. Over een clown lezen is als lezen over oesters eten. Desnoods een surrogaat bij gebrek aan beter. Kies daarom het betere inplaats van dit gebrek. Tooneel Afscheid Anna Sablairolles MAANDAGAVOND heeft in den Amsterdamschen Stadsschouw burg mevrouw Sablairolles afscheid ge nomen van het Amsterdamsche pu bliek. Een schoon avontuur" heet het vloeiende Fransche blijspel, waar mee de actrice haar afscheidstourn maakt. Het is een virtuoos geschreven stuk met eigenlijk alleen maar goede rollen, waarvan een aantal in deze, door Cruys Voorbergh geregisseerde voorstelling, ook goed gespeeld zijn. Een liefdespaar komt met behulp van de lieve oude grootmoeder door de moeilijkheden, die een vijandige we reld hen in den weg legt. Anna Sablai rolles is de lieve oude grootmoeder, die een krasse oude dame is, die haar eigen zinnetje volgt en haar wil door zet; die schijn van waarheid weet te scheiden, en als eenige wensch nog heeft, haar kleindochter gelukkig te weten. Het is een rol, waarin Anna Sablairolles zich gelukkig moet voelen, omdat zij zichzelf kan spelen. Zij is zulk een lieve, oprechte oude dame. Zij zelf is even ontroerend als de groot moeder die zij speelt. Zij zelf heeft zooveel onafhankelijkheid en zooveel humor en toewijding. Er is een huldiging geweest. Colle ga's en vrienden hebben gesproken. Goedwillende studenten. Velen hebben, haar prijzend, zoo ongeveer zichzelf bedoeld. Maar toen Anna Sablairolles bedankte, was er geen ijdelheid. Er was een ontroerde en ontroerende oude dame, die ons bedankte voor hetgeen zij gegeven heeft. Stralende Dageraad (Het Residentie Tooneel) HET is niet alles,den heelen avond de beklemming van een totali tair regiem te moeten ondergaan. In Stralende Dageraad", een uit het En gelsen vertaald stuk van Norman Macowan, gebeurt dat. Daarbij is dan nog een gelukkige omstandigheid, dat het niet zoo na tuurgetrouw gespeeld werd, dat je tooneel niet van werkelijkheid kon onderscheiden. Een beetje totalitaire tooneelmatigheid was er nu en dan wel. Maar is het wel aardig, te mop peren, als er zulk een vriendelijke ten dens geboden wordt? Als wij mogen zien, hoe verdrukt de menschen leven in een staat, die een kruising is tus schen alle dictaturen: van links, rechts, boven en onder? Neen. Het is niet aardig. Hier heerscht nog gelukkig de vrijheid, om te schrijven en zeggen wat men denkt. Wel nu: ik vond het een zwak stuk, slechts door enkele S taosscnou wm louwburg N.V. HET NEDERLANDSCH TOONEEL - Directeur Cor r.n der LugtMeUert EERSTE VOORSTELLING HONEYMOON Blijspel in drie bedrijven van J. B. Priestley Zaterdag 11 Februari 8.15 uur Zondag 12 Februari 8.15 uur MADAME SANS GÊNE Verwacht: De Glorieuze Schaduw en Onze Stad acteurs goed gespeeld: Groenier, als een sadistisch generaal, Piet Bron als een humaan functionnaris, en Enny Meunier, als een enthousiaste aan hangster van het nieuwe systeem. Maar echt mooi, als ik dan toch nog mag zeggen wat ik vond, echt mooi vond ik het heelemaal niet. Film Zestig glorierijke jaren (City Theater) WIJ hebben pas de Hollandsche Veertig Jaren gehad. Dat was een burgerlijke film. Hij ging over burgers. Zestig Glorierijke Jaren is een vorstelijke film. Hij gaat over koningen. Vorsten zijn kleuriger dan burgers. Deze film is in kleuren. Dat is consequent en het is niet eens leelijk. Integendeel. Ik noem het een vooruit gang. Liga zij mij genadig ! De zestig glorierijke jaren (wat klinkt dat leelijk) is eigenlijk een pa triottische film. Hij maakt reclame voor een sterk Engeland. Dus is het een actueele film. De regeering van Ko ningin Victoria en Albert trekt kleurig voorbij. Geschiedenis achteraf is altijd een beetje makkelijk. Het heeft meestal als motto: zie je wel, heb ik het je niet gezegd?" Hier ook. Maar het hindert niet want in de heele opvoeMIJN VRIEND DE THU1SZITTER ALLET over: T JET ballet", aldus mijn vriend ,,** de Thuiszitter, en hij stak den brand in een manillasigaar die zoo donkerblond was als de lievelingsvrouw van den Maharadja van Patiala, ,,is nog erger dan een scheurkalender met spreuken. Je weet gisteren al wat er mor gen zal komen. Het Ballet behoort in 't Quartetspel der Kunsten tot het quartet : Bewegingskunsten" en heeft als complementeerende kaarten: Het Dans paar", De Kitsch" en De Charade". Je begrijpt natuurlijk", aldus mijn vriend, en hij blies behagelijk een kringetje mooi blauwe rook de lucht van zijn studeervertrek in, je begrijpt na tuurlijk, dat ik niet het serieuze maar het namaak-ballet bedoel. Op elke vijf serieuze balletten komen er vijfhonderd namaak-batletten en van de vijf echte zijn er vier ook nog niet zuiver op de graat. Als de Csaar aller Russen slechts 10% van alle balletten, die nu zeggen toen voor hem gedanst te hebben, gezien zou hebben, is het nog een wonder, dat de Russische revolutie nog niet veel eerder gekomen is. Het lijkt ingewikkeld, aldus vervolgde mijn vriend, maar het is juist." Voor een ballet heb je, volgens mij, noodig: i Russischen naam, en ongeveer 16 meisjes. Alles wat je meer zou hebben, aan goeden smaak of fantasie, zou maar remmend werken. Want alles wat afwijkt van de geheiligde traditie van het ballet, is taboe. Als je een ballet wilt maken, heb je de verbindende keus tusschen : het Russische, het Beiersche, het Spaansche, het Hongaarsche, het Chineesche of het Weensche ballet. Iets anders is niet toegelaten. De keuze is daarom niet moeilijk en niet van belang, omdat al die balletten precies eender zijn. Het eenige wat verschilt zijn de Meeren en de uitroepen aan het eind. Russisch en Hongaarsch zijn hoofd doeken en kaplaarzen. Bij Chineesch steek je de beide wijsvingers naast je schouders de lucht in en je loopt op een sukkeldrafje. Spaansch zijn hooge mantillas en voor den leider van het ballet een flatteus toreadorcostuum met gor dijnfranje en kuiten. Aan het eind roep je: O lé!", hetgeen zoo veel zeggen wil als Goddank/" Hongaarsch is Eljen !" en Russisch : Hei ja boems !" De Weensche finale heeft zoo zijn eigen wetten. Men danst haar met hooge hoeden en pantalons met souspieds. Voor de dames parasolletjes en kanten pijpen onder de zwierende rokken uit. Tegen dit alles", aldus ging mijn vriend onverstoorbaar voort, zou geen enkel bezwaar aan te voeren zijn. Alleen doet zich het ongelukkige feit voor, dat alle landen, waarvan zij balletten hebben gemaakt, in een compromitteerende situatie gekomen zijn. Russische dan sen? En de Sowjets dan? Doodend arbeidsrhythme ? Spaansche castagnet ten? In Spanje ratelt iets anders dan castagnetten. Er worden geen stieren maar menschen afgemaakt. In China dansen geen vroolijke kersenbloemige geishas. Daar dekken moeders met haar lichaam haar kinderen. De Weensche finale? De Weensche finale is niet Biedermeyer maar Bürckel. Nee, alle landen, waarvan ze balletten gemaakt hebben, zijn verloren ! En daarom geef ik je een goeden raad", aldus sprak mijn vriend de Thuiszitter, en bracht een lucifer naar zijn sigaar die ondertusschen uitgegaan was, stuur een request naar den minister van Onderwijs, Kunsten en Wetenschappen, waarin je hem smeekt, een Besluit uit te vaardigen, waarbij het allen leiders van balletten verboden wordt, Hollandsche klompendansen uit te voeren. Eigenlijk is het toch wel merk waardig", aldus besloot mijn vriend ons gesprek. Jij, die zoo veel ballet ziet, hebt dat gevaar nooit gezien. Dat ik nu weer die goede idee moest hebben!" ring ligt toch nog genoeg spanning en actualiteit. Opvoering? Ja, daar lijkt het een beetje op. Er wordt een stuk geschiedenis opgevoerd. Een kleu rige geschiedkundige charade met hoofdrolspelers uit de eerste klasse: Anna Neagle en Anton Walbrook. Anna Anna Neagle als de oude Victoria Neagle speelt de vorstin, van jong meisje tot heel oude vrouw. Een soort tooneelkundige krachtprestatie. Maar het hindert niet. De figuur leeft en de film ook. Shanghai drama CEN heerlijk spannende film is *~ Shanghai Drama, dat nu al weer in andere steden dan de hoofdstad draait. Het is een film van Pabst, die het métier nog niet verleerd heeft. Russische emigranten te Shanghai zijn het onderwerp met een achtergrond van twee machtige organisaties, die het Chineesche volk elk een anderen kant op willen doen schrijden. Een reactionnaire, (waarbij Louis Jouvet een prachtigen schurk speelt) en een vooruitstrevende. Het drama, dat een gelukkig eind heeft, heeft als ongezienen maar steeds merkbaren achtergrond en bedoeling de humanistische opvattingen van de makers. De voorgrond is echter inge nomen door een heftigen strijd met alle middelen van de twee Chineesche organisaties die door elk bioscoop publiek zonder eenig voorbehoud ge accepteerd zal worden. Jongensstad (Corso Theater) IK heb er bij gehuild. Ik ben senti menteel, maar ik heb er bij gehuild. Jongens, die samen een stad opbouwen, die samen een geordende, zuivere samenleving scheppen. Er is een slechte jongen bij, gespeeld door Mickey Rooney. Zulk een rol, perfect gespeeld, is een geweldige prestatie: van het vermakelijke maar onuitstaanbare branieventje tot het tot leven en bloei gewekte jongenszieltje. Er is een prachtige rol van Spencer Tracy, als de vader en stichter van de Spencer Tracy als de vader van Jongensstad stad. Maar dat alles, hoe goed ook, zinkt in het niet bij de zuiverheid en de meeslepende kracht, waarmee deze samenleving van en voor jongens tot ons spreekt. Cabaret Fransche sterren LUCIENNE Boyer en het duo Pills en Tabet komen deze week naar Amsterdam. Carlton hotel en het Muzieklyceum ontvangen hen gastvrij. Evenals uithuizig Amsterdam. PAG. M DE GROENE No. 3219