UITHUmGHEOEN l i K-i St>dslnventarl$ Het Centraal Station HET Centraal Station is meer dan een station. Het is bovendien een verzamelpunt. Onder de klok" is het begin van gezelschapsreizen en van gezamenlijke uitstapjes. De perrons zijn het tooneel van hereenigingen, van afscheid en van uiteengaan. Eigenlijk is het Centraal Station een schuilhoek van romantiek en sentimenten. Menschen op een station zijn anders dan menschen overal elders. Het zijn dynamische wezens, hun lichaam is hier, maar hun geest is nog ergens anders of reeds ergens anders. Het zijn ziellooze schimmen die er dwalen, en op de bordjes kijken naar de perrons, waar de treinen moeten aankomen en vertrekken. Alleen de kruiers, de akojongens en de koffieverkoopers, be nevens de stationschef behooren op een station. Zij kijken goedmoedig toe, hoe reizigers met hun zenuwen en hun koffers manoeuvreeren. Zij zijn bereid hen te helpen, en zij hebben de zeker heid en de rust van begrafenisonder nemers. Want een station, dat ge schapen is voor reizen in het algemeen, heeft altijd iets van de Groote Reis. Het is winderig op het station, het tocht er en schril klinken de fluiten der treinen. Wolken stoom blazen. Gorgelend klinkt de motor van een electrischen trein. Het station is het tehuis van dakloozen en statenloozen. Blijf er niet te lang. Het brengt ongeluk. Tentoonstelling Teekeningen en etsen (Arti) CR zijn voor den Zaterdag en Zon^ dag nog andere genoegens te vinden dan het trappen van een voetbal, het zitten in een bioscoop en zelfs het wandelen in de weiden en bosschen. Zoo gij een open oog hebt voor de ge kristalliseerde schoonheid, ga dan naar Arti en verdiep u daar in de prachtige collectie oude teekeningen en etsen. Rembrandt's ganzenveder, Watteau's crayon, Pieter Breughel's pen en de teekenstift van zooveel andere groote en kleinere meesters scheppen een wereld van schoonheid en weelde. Geniet daar van de kracht en liefelijk heid van Rembrandt's etsen, de fantas tische tafreelen van Lucas van Leyde, en de onvergelijkelijke vizioenen van Dürer, Adriaen van Ostade, Cranach. Honderden meesters verhelderen daar uw Zondag. Dinsdag wordt de collectie geveild. Tooneel Honeymoon (HetNed. Tooneel) NIET slechts de smokings van de Vrienden van Het Nederlandsch Tooneel" ook het tooneel zelf toont, dat er een streven naar vernieuwing en verbetering is. Honeymoon" van Priestley, gespeeld door leden van Het Joi. van Gasteren Paul Storm Nederlandsch Tooneel onder regie en met de hoofdrol van Paul Storm moge dan -in herinnering blijven als een voorloopige mislukking op den weg naar goed tooneel. Nu er op het programma drie artis tieke leiders van N.V. Het Nederlandsch Tooneel staan, had op zijn minst een van die drie tegen den regisseur, Paul Storm, moeten zeggen: Wilt gij een stuk regisseeren met betrekkelijk nieuwe en jonge acteurs? Goed. Daar zijt gij wel toe in staat. Wilt gij een hoofdrol spelen in een modern con versatiestuk? Goed. Ook daartoe zijt gij wel in staat. Maar wilt gij beiden tegelijk doen? Neen, Paul Storm. Dat is te veel". Te veel wilde de regisseur, te veel wilde de hoofdrolspeler, en daardoor bereikte hij te weinig, veel te weinig. Het stuk van Priestley is zeker niet onvermakelijk. Het is een vriendelijke liefdesgeschiedenis tusschen een groote actrice en een tooneelschrijver. Maar het stuk op zichzelf is niet meer dan een raamwerk, waarop een vindingrijk regisseur met vindingrijke acteurs zelf het gebouw hunner fantasie en schep pingskracht kunnen optrekken. Allereerst moeten de hoofdrol spelers, de actrice" en de tooneel schrijver", (gespeeld door Joséphine van Gasteren en Paul Storm) alleen al door hun wezen, door hun persoon lijkheid volledig levende en volkomen overtuigende menschen zijn, ook zon der dat zij nog een woord van hun tekst gesproken hebben. Als dat zoo is, komt de rest van zelf; als het niet ze o is, kan niets het meer redden. Hier was het niet. En zoo was er geen overtuiging. De tekst en de handeling had geen rustpunten. Het eene woord leunde tegen het volgende, de eene gebeurtenis ging over in de volgende. De bijfiguren, afgezien van een koste lijke kamenier van Mies Elout, waren te slordig of te grof getypeerd, de decors van Koen Limperg waren als kamers begeerenswaardig, maar als decors, door halve hoogte met er achter hinderlijk bewegende gordijnen, te weinig geschikt als rustige achter grond en omsluiting van de handeling. Vasantasena (Het ER zijn oogenblikken, dat het voor den uithuizigen gids een vreugde is, zijn publiek de bezienswaardigheden trots te toonen. Nu doe ik het. Mijn beste tooneelbezienswaardigheid is Va santasena, het oud-Indische tooneelspel van Koning Cudraka in de prach tige Hollandsche vertaling uit het Sanskriet van wijlen Dr. J. H. Leopold. Een bezienswaardigheid uit de vijfde eeuw, spannender en boeiender dan het meeste dat latere tooneelschrijvers hebben gemaakt. Het is zoo prettig om in den schouw burg nu eens niet nagemaakt-moderne interieurs, artistiekerige modernigheden te zien. Ook dit was namaak. Maar het is namaak van heel mooie oud-Indische prenten. Johan de Meester regisseerde, ontwierp en ensceneerde de voorstelling. Hij werkte met het Residentie-Tooneel, dat zich in zuivere bescheidenheid achter zijn taak stelde. Dit stuk is een groot meesterwerk. Het spreekt van menschelijken harts tocht, van liefde, van lust, van diefstal en eerlijkheid. De tekst is van sterke dich terlijkheid, de actie kleurig en veelzijdig. MIJN VRIEND DE THUISZITTK: 3E CRIT1EK R o v er: /K wil natuurlijk," zei mijn ,, vriend, de Thuiszitter, terwijl hij zorgzaam een volrijpe peer schilde en met smaak en genot een sappig stukje in zijn mond stak, ,,ik wil natuurlijk geen critiek op jou uitoefenen. Je bent mijn vriend, al ben je eigenwijs, maar toch zou ik je iets ter overdenking willen geven. Avond aan avond ga je naar schouwburgen en bioscopen, cabarets en revues. Waarom? Om critiek uit te oefenen. Met welk recht? Ik zal het je zeggen. Zonder eenig recht. Waarom doe je het dan? Om te leven. Ik vind jou," zei mijn vriend, en hij keek mij scherp en bestraffend aan, ik vind jou een aanmatigend en afkeurenswaardig we zen. Jij zit beneden rustig en wat sla perig in je stoel. Ondertusschen trachten daarboven acteurs en actrices het beste te geven wat in hen is en tevens hun brood te verdienen. Jij zit verwaten in je zetel, oordeelt, critiseert, veroordeelt en looft en gaat later naar huis, schrijft het op en hebt het recht aan je zijde. Het recht van de drukinkt, dat, en dat weetje zelf net zoo goed als ik, geen recht maar een overmacht is. En zoo gaat het niet alleen jou, maar velen. Alleen ken ik jou beter en ben je mijn vriend. Jou mag ik dus uitschelden. Wat heb je nu tot je verdediging aan te voeren?" Wel," zei ik, kijk, je moet dat nu niet zoo zien. Je moet bedenken...." Ik moet niets bedenken," zei mijn vriend, en stak het laatste stukje rijpe peer in zijn mond (mij had hij niets ge geven) ik heb niets te bedenken. Ik zit thuis en hoef niet eens te denken. Maar jij kunt niet denken en daarom klamp je je vast aan de gedachten van anderen en levert critiek, gedrukte cri tiek. Wat is je functie in de maatschap pij, wat is het nut, wat zijn je geestelijke adelsbrieven? Ik zal je wat vertellen. Je hebt ze niet. En daarom geef je cri tiek. Aan je critiek klamp je je vast en zegt: ik die zoo oordeel over anderen, moet wel meer zijn dan die anderen. En omdat ik meer ben, mag ik over ze oordeelen," is het niet zoo, jongen? Ga nou niet huilen, want ik laat je nog niet los. Je vindt critiek noodig? Goed," aldus sprak mijn vriend de Thuiszitter, en hij veegde met een satanischen grijns zijn handen af aan een wit servetje, goed dan zal ik critiek leveren op jou. En zoo moest het altijd gebeuren. Er moest een critiek zijn op de critiek. Jij vond in dat eigenwijze stukje van jou over de opvoering van Roodkapje", dat de actrice, die de titelrol speelt, zeer onvol doende was ? Maar wat zou jij geschre ven hebben, als je op die actrice verliefd was ? Iets heel anders, is het niet, jongen ? En daar blijkt al je eerste feil uit: Je bent omkoopbaar! Je vond het stuk zwak? En als je het nu zelf eens geResidentietooneel) Het is een verstandig idee geweest, dit superieure oude stuk te spelen. Daarmee zij niet gezegd, dat het hoogste, wat er op tooneelspeelgebied te beleven is, hier wordt gegeven. Verre van dat. Veel rollen zijn zwak be zet, veel middelmatig. Maar elke speler droeg naar vermogen de schoonheid van het stuk. Het verhaal spreekt tot ons, spreekt tot u, als u zoo verstandig bent, een avond naar den schouwburg te gaan als de geschiedenis van Vasanta sena, de rijke bajadere, die den armen koopman bemint, vertoond wordt. Als Maitreya, des koopmans vriend, hem steunt in zijn strijd om de liefde van de bajadere, als de sluwe en slechte koningszwager Samsthanaka probeert de bajadere tot de zijne te maken, maar haar tenslotte wil wurgen. Als de arme hoogstaande koopman van den moord verdacht wordt en bijna terechtgesteld. En als de liefelijke Vasantasena tenslotte met den eerlijken Brahmaan en koopman vereenigd wordt, in een liefde, die na vijftien honderd jaar even stralend en liefelijk is, als toen zij geschapen werd. schreven had? Je bent dus subjectief.' Je vond de bijrolten zwak bezet en den wolf vond je onnatuurlijk? Wat zou je zeg gen, als jij nu de directeur van den dierentuin was, die den wolf in bruik leen had afgestaan ? Je zou trots op hem zijn en hem een extra biefstuk geven ! Je bent dus ijskoud en zonder dieren liefde ! En zulk een mensch, zulk een feilbaar en zwak menschenkind poseert als de criticus, die alles weet. Laat mij eens hartelijk lachen," aldus mijn vriend, dien ik langzaam begon te haten, en hij stiet een hoonenden lach uit. Nee, beste jongen, zooals je daar zit, ben jij voor criticus ongeschikt. En daarom zal ik je wat zeggen: bij elk stukje, dat je voortaan over iets of iemand gaat schrijven, moet je in den vervolge eerlijk overleggen: je eind examencijfers van H.B.S. of gym nasium, je genoten vooropleiding: een verklaring van drie psychiaters, dat je toerekeningsvatbaar bent en een rap port met de synthese van een psycho analyse van op zijn minst twee jaar, waarin een verklaring te vinden is van al je voorkeuren en afkeuren en waaruit al je reacties begrijpelijk gemaakt kun nen worden. Gek, jij die als criticus poseert, bent zoo weinig critisch tegen over je zelf. Dat ik nu weer op die idee moest komen." iStaosscJiotrwbt sschotrwburg N.V. HET NEDERLANDSCH TOONEEL - Directeur Cor Tan der Lu?t Melaert Zaterdag 18 Februari 8.15 uur Zondag 19 Februari 8.15 uur MADAME SANS GÊNE GEWONE PRIJZEN Het Cnineescne Landhuis Populaire prijzen van f 2.06 f 0.46 a.r.i. Verwacht: Schijn en werkelijkheid' PAG. U DE GROENE No. 3220