KANTTEEKETVITVGETV Het drievoudig Verbond Hoewel de onderhandelingen tusschen Engeland, Frankrijk en de Sowjet-Unie nog steeds uiterst moeizaam gevoerd worden en op het oogenblik dat wij dit schrijven, nog geen positief resultaat is bereikt, valt het niet te ontkennen dat er gang" in zit. Een drievoudig Verbond is op handen. Dat het zoover gekomen is, mag men in de eerste plaats toeschrijven aan de vasthoudendheid der Russische diplomatie. Had het Kremlin eenige weken geleden genoegen genomen met een platonische verklaring van wederzijdschen bijstand, waar de Oostzee-staten buiten zouden vallen, dan was het daarbij gebleven. Het Kremlin vroeg echter meer. Het eischte een dreivoudig Verbond. Deze tactiek sproot in de eerste plaats voort uit de overtuiging dat slechts een drie voudig Verbond kans zou bieden op het voorkomen van nieuwe aggressie-daden; zij was er voorts op berekend, de Engelsche en Fransche regeeringen voor de oogen hunner volkeren verantwoordelijk te maken voor een eventueel mislukken der onder handelingen. De Fransche regeering was de eerste, die zwichtte voor den stillen Russischen druk. Van haar ging toen ook sterke pressie op Londen uit om het niet tot een afbreken der onderhandelingen te laten komen. Chamberlain vertoonde duidelijke teekenen van onwil. Juist de scheiding van Europa in twee onverzoenlijke kampen had hij altijd willen voor komen en nu werd deze scheiding hem door den loop der gebeurtenissen opgedrongen. Lord Halifax was echter voor meerdere samenwerking gewonnen en ook van de oppositie binnen en buiten de conser vatieve partij ging sterke aandrang uit. Chamberlain moest zwichten. De concrete inhoud van het nieuwe Verbond is nog niet bekend. Waarschijnlijk zullen de drie verdrag-sluitende mogendheden eikaars grond gebied garandeeren alsmede de onafhankelijkheid van de Baltische Staten, Polen, Roemenië, Grieken land, Zwitserland, Belgiëen Nederland dat dus garanties zal ontvangen van een staat dien het nog niet heeft erkend.... Welke beteekenis heeft dit Verbond? Het drievoudig Verbond heeft aangenomen dat het tot stand komt stellig op het oogenblik be teekenis, niet zoozeer omdat het een nieuwe belangengemeenschap schept als wel doordat het een bestaande belangengemeenschap bevestigt. Het gemeenschappelijk belang van de Sowjet-Unie, Engeland en Frankrijk is: te verhinderen dat Duitschland de hegemonie in Europa verwerft. Was vorig jaar een oorlog uitgebroken, dan zouden de drie mogendheden die zich thans verbinden, zich waarschijnlijk ook dan gezamenlijk tegen het Derde Rijk verzet hebben. Brak dit jaar een oorlog uit, dan zou de constellatie niet anders zijn. De vraag is echter: welke vredeskracht gaat eventueel van dit Verbond uit ? De mate waarin het Verbond Duitschland weer houden zal van het ontketenen van een conflict hangt af van zijn innerlijke geslotenheid, van den wederzijdschen wil tot samenwerking. Het Verbond op zichzelf heeft slechts geringe beteekenis. Men denke aan het Fransch-Russisch verdrag dat tijdens de Sudeten-crisis in het geheel niet functioneerde, omdat de Fransche regeering niet van zins was, ten bate van Tsjechoslowakije met de Sowjet-Unie samen te werken. De wil ontbrak. Ook op het oogenblik is de wil tot samenwerking tusschen West en Oost nog niet van dien aard dat Duitschland zich zér ernstig ongerust moet maken. Engeland maakt den indruk met tegenzin voor het Verbond gewonnen te zijn. Het laat nog altijd achterdeurtjes open voor eventueele samenwerking met Duitschland. De tactiek die Duitschland tegen over dit Verbond zal toepassen, zal daarom ver moedelijk bestaan in afwachten. Afwachten of Engeland en Frankrijk zich werkelijk volkomen aan het communistische Rusland willen binden. Afwachten of zij een ontwikkeling wenschen te bevorderen, waarbij Rusland in Europa kan door dringen. Het is wel veel gevergd van de Fransche en Engelsche burgerij.... Duitschland en Polen Het weekend van 21 en 22 Mei 1938 bracht ons de eerste gevaarlijke spanning tusschen Duitschland en Tsjecho-Slowakije. Het overeenkomstige weekend is dit jaar vrij rustig afgeloopen. Natuurlijk waren er moeilijkheden te Danzig. Door een nog niet geheel opgehelderden samenloop van omstandig heden de Poolsche en de Duitsche lezing stonden recht tegenover elkaar is een Duitsch burger doodgeschoten; aan den anderen kant zijn Poolsche douane-ambtenaren door Duitschers aangevallen, verder echter bleef het rustig. Men verwacht in goed-ingelichte kringen dat het ook nog wel eenigen tijd rustig zal blijven. Het niedermanövieren" van Tsjecho-Slowakije heeft zes maanden geduurd; Polen is gewaarschuwd; het zal zich waarschijnlijk niet na korteren tijd bukken. Als het bukt! De tactiek van Duitschland is op het oogenblik Polen tot een onvoorzichtigheid te provoceeren. Danzig is een stad met een overwegend Duitsche bevolking. Verondersteld dat daar relletjes uit breken, dat dan Poolsche troepen binnenrukken om de orde te herstellen, dat de Danzigsche burgers zich verzetten en de hulp van Duitschland inroepen, wat dan ? Heeft Duitschland dan Polen aangevallen ? Of heeft Polen Duitschland aangevallen? In elk geval zouden eenige verwarde dagen ontstaan alvorens Frankrijk en Engeland partij gekozen hadden. In dit verband wekken de berichten omtrent voortdurende concentraties van S.A.-troepen en dergelijke in Danzig, wel eenige ongerustheid. Deze semi-militaire formaties zijn bij uitstek geschikt om een coup" te wagen. De versterking van de as Het pact dat Von Ribbentrop en Ciano drie weken geleden te Milaan bekokstoofd hebben, is Maandag j.l. door dezelfde personen te Berlijn onderteekend. De samenwerking tusschen de beide landen zal nog enger worden dan zij reeds was. Militaire inlichtingen werden uitgewisseld, hun buitenlandsche politiek zal parallel loopen, in geval van oorlog zullen zij zich terstond met elkaar verbinden en zij zullen een gemeenschappelijke vrede sluiten. Men zou haast zeggen: ,,zu schön um wahr zu sein." Een overeenkomst als deze teekent een bepaalde situatie op een bepaald oogenblik. Waarde voor een verre toekomst het pact is voorloopig voor tien jaar gesloten heeft zij niet. Alles hangt daarbij af van de ontwikkeling der gebeurtenissen. Dat ook in Duitsche perscommentaren herinnerd werd aan het verdrag van 1882 is in dit verband niet on interessant. Italiëheeft zich immers in 1914 van dat verdrag niets aangetrokken De Volkenbond weer bijeen Deze week werd, onder vrij geringe belangstelling, de honderdvijfde zitting van den Volkenbondsraad Restaurant DORRIUS N.Z. Voorburgwal b.h. Spui, Amsterdam PLATS DU JOUR EN A LA C ART E De niéuwe motorschepen Tfpningin Prinses föeatrix" voor den DAGDIENST VLISSÏNGEN-HARWICH v.v. der MAATSCHAPPIJ ZEELAND" komen JUNI resp. JULI a. s. in de vaart te Genève gehouden. Een geringe belangstelling die niet onverdiend was. De Raad is er althans niet in geslaagd zijn ergerlijk formalisme te overwinnen. Koning Zogoe van Albaniëhad namelijk een protest ingediend tegen de Italiaansche over weldiging. Daar hij echter uit zijn land is gevlucht, wenscht de Volkenbond eerst de vraag te onder zoeken of hij nog als staatshoofd beschouwd moet worden. Het protest is naar de Volkenbonds vergadering van September verwezen.... De onvermoeibare Wellington Koo, afgevaardigde van China, deed wederom een beroep op den Bond, op sympathieke wijze", werd bericht. De sym pathie heeft echter niet mogen baten. Van sancties tegen Japan komt niets. Zoowel Bonnet als Halifax zeiden dat zulks wegens verplichtingen elders", niet mogelijk was. Maisky liet zich de gelegenheid om de halfslachtigheid der Britsch-Fransche collectieve veiligheids-politiek" aan de kaak te stellen, niet ontgaan. Halifax deelde voorts mede dat de Engelsche regeering haar Palestina-plannen voor de mandatencommissie van den Volkenbond zal brengen. Een energiek protest is van deze commissie niet te verwachten. Deze plannen zijn overigens op zeer veel tegenstand gestuit. De Joden vinden dat de regeering te veel concessies doet aan de Arabieren en de Arabieren zijn de tegengestelde meening toegedaan. Ten slotte heeft Finland toestemming ge kregen om de Aalands-eilanden te bewapenen. Wij hopen daar binnenkort uitvoeriger op terug te komen. Het aftreden van Minister de Wilde Waarlijk, in deze dagen van internationale spanningen mocht Nederland toch niet geheel en al achterblijven. Het heeft zoowaar zijn politieke sensatie gehad. Minister de Wilde, een der getrouwste paladijnen van minister Colijn is afge treden en de premier heeft zich ad interim belast met de portefeuille van financiën. Er hangt om deze demissie een waas van geheim zinnigheid. De Regeeringspersdienst deelde mede, dat bij de samenstelling van de begrooting voor 1940 bezwaren gerezen waren die voornamelijk be trekking hadden op nieuwe aangevraagde uitgaven, en deze bezwaren hebben den bewindsman doen scheiden van den post die hij sinds 1937 bezet had. Een liberaal in buitengewonen dienst heeft daarmee het positief christelijk kabinet verlaten. Immers, het was een publiek geheim dat de negen mannen" die in den herfst van het vorig jaar een ouderwetsch loflied op de solide" beginselen van het liberalisme aanhieven, de inzichten van den heer De Wilde verkondigden, to say the least of it".... Het is echter speciaal in de practijk der laatste maanden onmogelijk gebleken de conservatieve financieele politiek nog eens op touw te zetten. De werkloos heid eischt energieke bestrijding; defensie eischt zér groote en dwingende uitgaven; en zonder op zichzelf de plannen bij te vallen die de regeering ten bate van de werkloosheidsbestrijding en de defensie-versterking uitwerkt, mag wel erkend worden dat de financieele politiek die aan deze plannen ten grondslag ligt, niet die catastrofale ge volgen zal hebben, die velen er van vreezen; ge volgen die ook minister De Wilde niet met zijn naam wenschte te dekken. Met dat al is de positie van den premier er niet sterker op geworden. Van de positie der katholieke ministers geldt het omgekeerde. Het was overigens merkwaardig hoe weinig be roering het bericht van het aftreden van minister De Wilde dat in andere tijden als een bom zou zijn ingeslagen gewekt heeft in den lande. Wanneer men de onverschilligheid waarmee dit bericht ontvangen werd, vergelijkt met het opzien dat indertijd het aftreden van minister Steenberghe en zijn vervanging door minister Gelissen baarde, dan kan men bezwaarlijk tot een al te optimistische conclusie komen ten aanzien van de belangstelling der Nederlanders in de publieke zaak, . . die meer en meer een zaak zonder publiek wordt. PAG, « DE GROENE No. 3234