Historisch Archief 1877-1940
Theatrale perplexiteiten
Over de onduldbare lankmoedigheid
van het Hollandsche publiek
ALTIJD opnieuw doet het mij weer
goed te constateeren, hoe weinig
het Fransche theaterpubliek over zijn
kant laat gaan en hoe weinig schuchter
het is, dat te laten merken. Onlangs
nog hoorde ik in een Parijsch variét
eeri chansonnier een liedje zingen, dat
voorzoover ik het kon verstaan
heelemaal niet zooveel buitenissigs
bevatte, maar dat bij het publiek blijk
baar ,,a raw spot" aanraakte, want de
goede man zag zich door de zaal
bewoners gedwongen de rest van zijn
chanson in te slikken en een ander ten
beste te geven, en een beetje vlug ook.
Een anderen keer was ik in het
Chatelet (een van de meest uitgewoonde
concertzalen ter wereld) waar een
pianist, geflankeerd door een
symphonieorkest ietwat zonderling met het
tweede concert van Chopin omsprong.
Twee heertjes op leeftijd, die vóór mij
zaten, gaven met welsprekende gebaren
en op zeer onzachten toon hun ont
zetting te kennen over zooveel ont
spoorde muzikaliteit. En gelijk hadden
deze oudstrijders.
Zulke dingen komen daar dikwijls
voor. En zoo vaak als ik dat mee
maakte, dacht ik er over na, hoe erg
het in ons land wel met het over het
voetlicht gebrachte gesteld moet zijn,
voor het publiek een beetje van zich
af gaat bijten. Meermalen kon ik vast
stellen dat bij gelegenheden waar in
andere landen het publiek onder het
aanheffen van den kreet: sauve qui
peut" of woorden van gelijke strekking
op de nooduitgangen zou afstormen,
de vaderlandsche theaterbezoekers
kalm blijven zitten en trachten er zo
sophisticated" mogelijk uit te zien.
Zoo hoorde ik eens op het Kurhaus te
Scheveningen een jongmensch zingen,
wiens stemmiddelen ternauwernood
toereikend waren voor het ambt van
volontair-voorzanger op een Zondags
school. In andere landen zou men zijn
bloed geëischt hebben. De
Kurhausbezoekers evenwel applaudisseerden
vriendelijk.
Wat kan de verklaring hiervoor zijn ?
Gebrek aan temperament ? of aan zelf
vertrouwen ? Wellicht denkt menigeen:
Ik vind het maar zoo-zoo, maar wel
licht snapt mijn buurman er meer van
dan ik; hij ziet er althans wel zoo uit."
Zijn wij te plechtig? of te onoprecht?
zoo dacht ik, toen eenige maanden
geleden een van onze dagbladen een
enquête hield over het vraagstuk:
Waarom gaat gij naar den bioscoop ?"
Er kwamen een massa interessante
antwoorden binnen; enkelen waren
zelfs zeer diep in het probleem door
gedrongen en hadden de lezers een blik
in hun innerlijk gegund die stellig niet
mis was. Maar onder al die onthul
lingen miste men de confidenties van
de ongetwijfeld talrijke
bioscoop-habitués, die derwaarts gaan omdat zij,
zeggen wij, vrijkaartjes hebben, of
moéten van hun wederhelft; of vues
hebben op resp. Greta Garbo, de
cassière of een ouvreuse; of omdat zij
ijschocolade-verslaafden zijn en die
lekkernij alleen in de bioscoop kunnen
krijgen.... en niemand was op het
idee gekomen om te schrijven: Ge
achte Red., U hebt daar eigenlijk niets
mee te maken, maar omdat U zoo
aanhoudt: voor mijn plezier". De
eenvoudigste zaak van de wereld.
WELNU: reeds jaren lig ik op
den loer om eens een uitbarsting
van volkswoede in een Nederlandsch
theater mee te maken, tot nu toe echter
zonder het minste resultaat. Meer
malen heb ik echter gegronde hoop
gekoesterd dat het zoo ver zou
komen.
Dat kwam zóó. Ik dacht: misschien
is dat enorme incasseeringsvermogen,
om het met een pugilistischen term
te zeggen, karakteristiek voor concert
bezoekers. Misschien moeten wij
frische und fröhliche protesten in den
bioscoop, ja zelfs in danslokalen met
of zonder attracties of andere broed
plaatsen des verderfs zoeken.
Het hieronder volgende, schier on
gelooflijke maar waarheidsgetrouwe
relaas is het resultaat van een dier
bioscoopbezoeken (ik stel voorop, dat
ik een groot liefhebber en bewonderaar
van de film ben): Na het
Fox-Movietone News en een wereldschokkende
Hollandsche newsreel een titel op het
doek: De Muziekdetective" (sic!) En
dat was een beauty ! Niet ten onrechte
hield ik bij den titel alleen al mijn hart
vast. Wij kregen dan in dit
Amerikaansche product een muzikalen ex
pert" te aanschouwen, die, met naar
schatting een heel pakje Wrigley in
zijn mond, in zijn studio ten overstaan
van eenige béte handlangers een
allerzonderlingste wandeling door de
muziekliteratuur maakte. Zijn muzikaal
detective-schap bestond daarin, dat hij
van tijd tot tijd een paar noten op een
piano hakte, welke noten soms her
kenbare klassieke thema's voorstelden,
die hij naar herkomst en overeenkomst
op een hoogst naïeve manier door el
kaar haspelde. Het werd echter pas
gezellig toen de camera op den wand
van de studio werd gericht: daar hing
nl. een schilderij, waarop Mozart,
Haydn en Schubert, bien tonnés de
se trouver ensemble, voorkwamen,
omgeven door eenige in een soort
compromis-costuum van dien tijd uit
gedoste schoonen. Dat de Schubert
van dit schilderij een afschuwelijke
gelijkenis vertoonde met Harold Lloyd,
is slechts een bijkomstigheid. Op een
bepaald oogenblik begonnen de per
sonen op dit doek te leven: een der
UIT
IN HET HARTJE VAN
AMSTERDAM, TUSSEN
LEIDSCHE
PLEIN EN VONDEj
ZICHT OVER
EN HET BONTE [^^?^fögg&T LEIDSCHE
PLEIN, BIEDT HET TE
HOTEL DER A.M.V J
BLIK RUST E
terra*
CENTRAAL
CO-OP2
EN OGEN.
STAD
NNING ALS DE
GEEK. MAAK
l II l DER
HET
CENTRAAL HOTEL DER A.M.V. J.
dames trad naar voren en begon
Mozarts Alleluja" te zingen.
Op het gelaat van de in de studio
aanwezigen teekende zich een soort
medelijdende waardeering af. Toen
het lied uit was sprak de Muziek
detective: Yeah, not so bad, sister.
But nowadays we don't want any more
of that old-fashioned muck. What we
want is something with a Hl' more
pep" in it. Give'm the works, boys".
Hij gaf een teeken met de hand en op
de tonen van den foxtrot: Couple of
hard guys looking for trouble" begon
nen een paar schaarsch aangekleede
girls haar overigens onberispelijke
beenen in de lucht te werpen, aan
gevuurd door alle aanwezigen, niet
het minst door den Muziek-detective,
die zijn musicologische waardigheid
aldus leelijk te grabbel gooide. Het
ergste moest evenwel nog komen: wie
schetst mijn ontzetting, toen de ge
schilderde Schubert bij het hooren van
deze negerklanken zijn hoofd met wel
gevallen in de maat mee bewoog....
Reactie bij het publiek: nihil. Wij
slikten het op de meest infame manier;
wij mochten immers niet riskeeren er
uit gegooid te worden en de hoofdfilm
te missen!
DAN maar naar een
cabaret-dansant (naar de comedie ging ik
niet, dat kon ik niet betalen); ik dacht
bij deze gelegenheid tevens het
onsolide met het nuttige te vereenigen. Ik
begaf mij dus naar een inrichting van
dit kaliber, die ik hier discretelijk de
Shanghai-dancing zal noemen, en zette
mij aan een tafeltje neer. Met eenigen
schrik merkte ik op, dat, blijkens tee
kenen aan den wand, de directie van
dit lokaal zich op het standpunt stelde
dat haar de bevoegdheid toekwam per
sonen zonder opgaaf van redenen te
(doen) verwijderen. Het criterium van
de directie te dezer zake niet kennend,
stemde mij dit ietwat onrustig. Overi
gens bleek men kosten noch moeite
gespaard te hebben om het publiek
datgene te geven, waarop het uit hoofde
van het feit, dat een slecht uit de klui
ten gewassen biertje in dat tablisse
ment een gulden kostte, recht mocht
laten gelden. Plotseling maakte zich
namelijk uit de gelederen van de band
een solist" los, een kort, agressief
uitziend man met een trompet. Ik
behoef over zijn spel niet uit te weiden.
U kent het wel: Het was hoog, hard
en leelijk. Onder het spelen blies hij
zich zoo ontstellend op, dat ik ieder
oogenblik verwachtte, dat hij ter plaat
se zou explodeeren en ons allen in
ongelegenheid brengen. Voor dat het
echter zoo ver kwam, eindigde de s aio
met een geluid als een tram in de bocht.
Wel, ik moet zeggen, de jazz-fans
lijden niet aan de schuchterheid van
hun collega's classicisten. Het was een
gejuich van je welste; ik begreep dat
ik een voortreffelijke jazz-manifestatie
had bijgewoond.
In mijn behoefte aan sympathie
vestigde ik mijn blikken op mijn
tafelbuurman, een zwijgzaam jonkman
met een in het hoofd vastgeroeste pijp.
Hij had niet aan de ovaties deelgeno
men. Onze blikken ontmoetten elkaar.
Mijn verwachting was, dat hij zich
in dezen zin zou uitlaten:
Ermann' dich, Seele, krank und matt
Vergiss die bittren Schmerzen"
of dergelijke troostrijke woorden. Dat
kwam echter anders uit. Zonder de
pijp uit den mond te nemen sprak hij:
Vent speelt ontaard goed". Toen ben
ik maar weggegaan.
Voorloopig heb ik, zooals men zal
begrijpen, de hoop opgegeven, dat ik het
ooit zal beleven, dat het publiek iets
terug doet. Men zal zich afvragen,
waarom ik zelf dan niet eens het
initiatief heb genomen tot een fluit- of
joeldemonstratie. Helaas, ik ben ook
Nederlander. Ik durf ook niet voor mijn
buurman....
P. SONNEGA
CHARIVARIA
Merkwaardige berichten
, ,Voor de tweede maal ziet een
prinsesje het levenslicht." (N. Ap. C.)
Generaal De Wittert had gelijk
toen hij bepleitte dat de aankondi
ging van een geboorte altijd per
saluutschot moet geschieden." (T.)
Paindeluxe-brood
Het ging alleen om een mondelinge
bespreking." (R.)
Drie kamers zijn nog geheel gaaf
intact." (Volk)
Geslachtelijke moeilijkheden |
Vrijwillige samenwerking,gesteund l
door wettelijke regeling is verre te |
verkiezen boven dat van boven af." |
Tante Betjc redivivus." (Avf>.) |
Dinsdag 15 dezer hoopt Wouter
Hutschenruyter zijn Hosten verjaar
dag te herdenken." (R.)
En wanneer heeft hij dat feest
gevierd ?
Meemaaksels
De jonge stationschef maakt een
liefdesavontuur mee met Kathe." (H.)
Men ziet het beursmilicu in de
Kue Ouincampoix gcboortewceeen
mm, zooals de beurzen van later ze
zelden gekend hebben." (R.)
Toen kon de prins zelf mm, hoe
het publiek reageert op de aardige
film." (T.)
Indien de dag, volgende op dien
waarop de geboorte heeft plaats ge
had, een Zondag mocht zijn, wordt
de feestvicring verlegd naar den on
middellijk volgenden Maandag."
(M. v. H. Z.)
Anders gezegd, naar den dag
onmiddellijk voorafgaande aan den
eerstvolgenden Dinsdag.
liet welbekende schadelijke gewas,
dat hier te lande, door de bestaande
tegenstellingen op godsdienstig ge
bied, zoo welig voort kon woekeren,
wordt nu ook in onze Ovcrzecsche
Gebiedsdeelen met man en macht
aangekweekt." (Lib. Wbl.)
Verg. Zoek-licht, Encyclopaedie:
Bacteriën (splijtzwammen) ver
menigvuldigen zich door
dwarsdeeling; van daar de naam
splijtzwam."
Het onsmakelijke woord
liet oude Haarlem, dat zich vet"
nieuwt en toch eender bleef,
on(lo)smakelijk als het was verbonden aan
een rijkere en diepere werkelijkheid".
======== (R.)
Beleediging van een
volksgroep
Zij zeggen van den premier: cur
leader, right or wrong." (R.)
Ken lezer schrijft ons:
In de etalage van pianohandel van
15. te Amsterdam staat hel volgende:
I:örstt'Y l'itrncltn, een heerlijk instru
ment om :elf te mitsieccren. Ik dacht
dat het diende om er niet zelf aard
appels mee te schillen.
De ontvanger der Registratie en
Domeinen te Leeuwarden zal publiek
bij inschrijving verkoopen diverse
onbruikbare goederen afkomstig van
de bijzondere strafgevangenis te
Leeuwarden." (Adv. il.)
Dat zit nog.
iiiiiiiiimiiiiiiintlirPAG. 17 DE GROENE No. 3246