De strijd der politie tegen hamsteren en prijsopdrüving ?-f i' *i / r' DE oorlog is begonnen, maar er staan geen files bij de levensmiddelenwinkels, er worden geen fancy-prijzen gevraagd voor pakjes rijst of pondjes vet. De maatregelen van den minister van economische zaken hebben dat weten te voorkomen. De hamsterwet en de prijsopdrijvingswet verbieden het in het groot inslaan van levensmiddelen en het leveren tegen hoogere prijzen dan normaal is. En als u dat nu toch doet? Dan dreigen vreeselijke straffen van boete en jaren gevangenis n in beslag neming van de goederen. En wie zou u wat maken, als u het desondanks doet? De politie. De af deeling Handelszaken van de politie. In normale tijden is dat een afdeelinkje, dat zich bezig houdt met zwendelbankjes, met oneerlijke concurrentie. Maar nu is deze afdeeling versterkt met acht rechercheurs en werkt zij onder hoogspanning om alle klachten en aantijgingen te verwerken. Sedert i September meer dan duizend ! Hoe komt zoo'n klacht binnen? Er rinkelt de telefoon: Handelszaken". ,,Hallo, meneer, ik koop bij mijn fietsenman altijd banden voor i gulden 20. En nu vraagt hij voor de zelfde band i gulden 45-Wilt u die prijsopdrijving eens nakijken? Dat wordt genoteerd. De telefoon rinkelt: Hallo, meneer, bij ons in de straat is een garen- en band winkeltje. Die vragen voor een klosje garen 40 cent, mag dat ?" Ondertusschen is de post binnengekomen. Brieven met klachten en aantijgingen. Geachte Heeren, bij ons in de straat is een Echtpaar hetwelke verstopt op 2 zolders hamsterwaren. Een goedmeenende burger". En er arriveeren van andere politiebureaux in andere steden processen-verbaal: een winkelier buiten Amsterdam heeft zich ver dedigd, door te zeggen, dat hij den prijs van de lantaarns moet verhoogen omdat zijn grossier te Amsterdam hem plotseling duurder leverde. Dat is dagwerk voor de rechercheurs. Ze gaan uit bij tweetallen. Speurders-paren, aan elkaar gewend sedert jaren, beproefde snuffelcombinaties. De wagen staat in de garage en daar gaat het. Waarheen eerst, Jan?" Rij maar recht door, Japie, een mooi zakie. Fietslantaarns". DE eerzame grossier zit, niets vermoedend, naast de kachel in zijn kantoortje te werken. Twee heeren staan voor het loketje. Juffrouw, we zijn van de handelspolitie, kunnen we den directeur spreken?" En dan begint het. Meneer, we hebben hier verklaringen van een rijwielhandelaar buiten Amsterdam, die heeft van u duurder gekocht. Hoe kwam die opslag zoo plotseling in Sep tember?" Vraag een handelsman niet naar opslag. Een stroom komt los. Kartelafspraken, zomerprijzen, onder den prijs verkoopen, maar geen ongerecht vaardigde prijsopdrijving." Meneer, als u de facturen kunt laten zien, is alles in orde". Facturen worden getoond, winst en omzetbelasting berekend, onderdeelen worden bij elkaar opgeteld. Een prijsverhooging schijnt nor maal te zijn. Mooi meneer, dank u^voor de inlich tingen, we zullen het wel eens uitzoeken". WANT een uitzoekerij is het. De leider van de Amsterdamsche afdeeling, inspecteur Dijk stra, zet dat precies uiteen. Neem die fietslantaarns. De grossier koopt de dynamo's bij een fabriek a zooveel. De kappen koopt hij ergens anders. Als je het optelt krijg je een sommetje dat maar heel weinig onder den normalen leveringsprijs ligt. Die grossier maakt dus gén of uiterst weinig winst. Hij levert echter zoo goedkoop om, ondanks con currentie, zijn klanten te houden. Maar plotseling is er nu een eind aan de concurrentie gekomen. Afnemers genoeg, maar schaarschte aan waren. Het argument voor te goedkoop te verkoopen vervalt. De grossier berekent een normale winst, de winkelier moet meer betalen en slaat op. Straks stijgt misschien de koperprijs op de beurs, zooals de leerprijzen of de vetprijzen gestegen zijn. De dynamo's worden duurder. Kan men dat de fabriek verwijten? Neen. Den grossier? Neen. Den winke lier? Neen. Tegen prijsverhooging is dus soms wei nig te doen. Want de kosten nemen toe. Vracht prijzen stijgen, buitenlandsche onderdeelen zijn moeilijker te verkrijgen. Dat alles is overmacht. Maar verboden is, als een grossier zegt: de vracht prijzen stijgen met tien procent, nu verhoog ik het 'OH, Men vraagt zich af, op welke verdere gebieden , deze regeering van dezelfde roekeloosheid ge tuigenis heeft afgelegd. OOK onze positie op het gebied van linnen is door een uitvoerverbod uit Belgiëniet zoo bijzonder gunstig. De Belgische spinners hebben alle leveringscontracten opgezegd. Naar ik ver neem, is de regeering-De Geer doende, door diplo matieke bemiddeling een verbetering te bewerk stelligen. De wol-situatie is evenmin onverdeeld gunstig. Nederland is voor garens hoofdzakelijk op het buitenland aangewezen (ons land telt slechts n kamgaren-spinnerij van eenige beteekenis). Deze garens verkregen wij in hoofdzaak uit Frankrijk, Belgiëen Duitschland. De aanvoer uit de twee eerste landen stuit op moeilijkheden. Merkwaardig is dat echter Duitschland met wollen garens, trouwens met textiel-producten in het algemeen, sterk aan de markt is, n.b. tegen zeer lage prijzen. Dat betreft vooral producten uit het Rijngebied en Westfalen. Men gaf mij daarvoor twee verklaringen: het Derde Rijk heeft, koste wat het kost, deviezen noodig. Het is echter ook mogelijk, dat Berlijn verwacht, dat bij den verderen duur van den oorlog het Rijngebied en Westfalen ontruimd zullen moeten worden. Hoe verder de fabrieken dan uitverkocht zijn, des te beter. Kunstzijde staat er aanzienlijk beter voor dan katoen, linnen en wol. De AKU immers is voor ongeveer vier-vijfde op export ingesteld. Nu de export geremd is, komt meer ruimte vrij voor de binnenlandsche markt. Veel zal echter voor de kunstzijde-productie afhangen van den ongestoorden aanvoer van chemicaliën en cellulose. EEN reiziger van de onderneming waarbij een van mijn kennissen werkzaam is, keerde dezer dagen van een reis naar Duitschland terug. Hij was in de eerste dagen na het uitbreken van den oorlog door het Rijndal gereisd. Vóór Keulen kwam het bevel: alle gordijnen neer. Dit bevel werd opgevolgd zoolang de conducteurs keken. Toen deze weg waren, keek men haastig onder de gordijnen door. Op de perrons lagen talrijke lijken van neer geschoten jongemannen. Zij hadden dienst ge weigerd, waren ter plaatse neergeschoten, en bleven liggen als afschrikwekkend voorbeeld. Kantekleer" houdt zich (per adres: De Groene", Keizersgracht 355, Amsterdam) aanbevolen voor de toezending van dergelijke mededeelingen, mits de schrijver voor de betrouwbaarheid voldoende bewijzen kan geven. KORT geleden liep ik een bekende Amster damsche electriciteitswinkel binnen. Mijn oog viel daarbij op een groote reclame voor een bepaald merk Amerikaansch electrisch scheerapparaat. Mij werd aangeraden, daarvan gebruik te maken. Paus Pius XI gebruikt het dagelijks", heette het. Ter bekrachtiging was een foto van den gladgeschoren Paus in stevige vergrooting opge hangen. Zijn nobele trekken wisten gelukkig de smake loosheid van deze reclame te overwinnen. NAAR het heet, krijgt ook de Sow j et-Unie haar S.S.-troepen, S.S. echter niet als afkorting van Schutz-Staffel, maar van Sam-Sam. KANTEKLEER hèle artikel met 10 pCt. Want dan belast hij dingen, die met den vrachtprijs niets te maken hebben. Zijn prijsverhooging mag nooit winstverhooging inhouden. EN op die basis hebben de rechercheurs prachtig beet bij de klacht van de garenklosjes. Een winkeliertje verkoopt klosjes voor 40 cent. Hoe hij er aan komt? Een slordig afgescheurd papiertje toont het: hij laat ze stuk voor stuk koopen bij een bekend eenheidsprijzenmagazijn voor n dubbeltje. Hij maakt dus 300 pCt. winst. Daar helpt geen uitleg en geen vergissing". Op den bon! MAAR dat is dan ook al een van de heel weinige gevallen dat een klacht werkelijk gegrond is. In het algemeen gedragen de winkeliers en hande laren zich behoorlijk en zijn'het goede vaderlanders, hoe moeilijk dat ook is. Want de minister eischt: oude voorraden, oude prijzen. Goed. De winkelier, met beperkt bedrijfskapitaal, verkoopt zijn ouden voorraad tegen den ouden prijs, terwijl ondertusschen hetzelfde artikel in den groothandel in prijs b.v. 30 pCt. verhoogd is. Als hij zijn voorraad van oo stuks nu voor, zeggen wij, duizend gulden, van de hand gedaan heeft, kan hij voor die duizend gulden maar zeventig stuks terugkoopen. Zijn bedrijfskapitaal vermindert dus. Hij krijgt een kleineren voorraad, minder keus, verliest. Voor kleine zaken, zonder reserves, is dat erger dan voor de groote warenhuizen, die in het groot inkoopen. Voor de kleine zaken is ook erger, dat zij geen crediet meer kunnen krijgen, een-maatregel, waar door voorheen de grossiers of fabrikanten trachtten klanten te winnen. En ook valt een korting van bij voorbeeld 10 pCt. voor grootere hoeveelheden weg. Want de grossier of fabrikant moet zelf al gaan distribueeren om al zijn afnemers toch nog iets te kunnen geven. Zoo zijn het de kleine zaken, die het meeste te maken hebben met de huidige omstandigheden. De groote magazijnen gaan of gingen tot voor kort nog door met te leveren tegen normale prijzen, soms met dit gevolg, dat kleinere ondernemers daar iets kochten om het zelf duurder in hun eigen winkel van de hand te doen. EN het hamsteren? Gaat u daar maar eens kijken, daar loopen de menschen met pakken op straat". De politie reed er heen, hield menschen aan. Niets te zien, of het waren pakken met vol komen toegelaten goederen. Ze hamsteren 's nachts". In het hartje van den nacht slopen de handelspolitiemannen door Amsterdam. Bepakte menschen werden aangehouden. Niets te vinden. Een anonyme brief; het oude, hamsterende echtpaar. Ergens in een straatje. Zware stappen op het trapje: Handelspolitie". Een vrouw, in een onbe schrijfelijk vies wit jak, een oud mannetje in onderkleeren, een vuile woning. En daar, uit de kasten, van beddeplanken, onder de bedstede, uit laden, uit kisten: zakken meel, doozen peper, vermicelli, notemuscaat, chocolade, glazen met weckgroenten, koekjes, thee, koffie, bloem, kaarsen. Maar alles onder stof en vuil. Barsche stemmen. Deze recher cheurs zijn van een goedmoedige barschheid, goedmoedig van hart, barsch van manieren als dat moet. Toe, moeder, hou je nou kalm, we breken niets. Zeg nou maar, wanneer je dat allemaal ge kocht hebt, dan is alles in orde". Moeder" in jam merende kreten over het verraad van de buren, die ruzie maakten over het schillekistje in den corridor. Toen vader" zijn pensioen kreeg, kochten ze meteen voorraad, zooveel voorraad, dat ze, al leven ze nog twintig jaar, wat niet waarschijnlijk is, ze het nooit kunnen opmaken. Maar deze oude hamsterende menschen blijken dat al jaren te doen, getuige het vuil en stof. En de hamsterwet heeft hier niets te zoeken. Weshalve de politie het trapje weer afstommelt, na wijze vermaningen over overdreven bezorgdheid en voorraadvorming. En zoo gaat het de meeste klachten. Burenruzies, verdachtmaking. En wat de prijzen betreft: nor male stijging. WAT de conclusie is: de prijsopdrijvingswet van den minister bevat onvoldoende criteria voor de practijk. Het mechanisme is te ingewikkeld voor de grove omschrijving. Maar de actie van de politie heeft groote preventieve waarde: handelaars houdt zij in toom, excessen weet zij te voorkomen. En het publiek blijft gerust. Dat is het goede gevolg van een goed bedoelde maatregel. KRUG BRUT LE CHAMPAGNE PARFAIT PAG. 7 DE GROENE No. 3252