Wetenschap De taak der Dr, J. Oudenbosch HET is niet alleen in sprookjes, dat bepaalde menschentypen altijd op dezelfde wijze be schreven of afgebeeld worden. Ook the man in the streef', de toeschouwer bij het dagelijksch gebeuren, is gewoon, met een type tegelijkertijd een zeker beeld te associeeren. Een ingenieur dat is voor hem iemand met scherpen blik, die slechts kan denken in mechanica-formules en differentiaalvergelijkingen; een dokter: een vriendelijk heer, liefst met baard, wiens komst alleen al voldoende is om de kiemen des verderfs op de vlucht te jagen; terwijl de geleerde den blik van den ingenieur aan de baard des geneesheers moet paren teneinde zijn taak, de wereld vooruit te brengen" op alleszins goede wijze te vervullen. In ieder beeld schuilt een portie onwaarheid en niet in 't minst in het bovenstaande. De man die hetzij de schoone letteren, hetzij de natuurweten schappen van zijn tijd kon beheerschen, de" ge leerde, bestaat niet meer: ook het brein van een genie, kan slechts een beperkte hoeveelheid feiten herbergen. De fantastische ontwikkeling, die zich op ieder gebied vertoonde, heeft een scheiding in tientallen onderdeden bewerkstelligd, die onge twijfeld nadeelen bezit, maar en dit wordt te vaak vergeten het mogelijk maakt, dat iemand met capaciteiten zich een onderdeel kiest, dat hem naar karakter en opleiding het beste ligt. Een treffend voorbeeld vormt het terrein der vitaminen. Zij, die bewust of onbewust door hun sociale belangstelling geleid worden, voelen zich aangetrokken tot bestudeering van het vitamine gehalte der verschillende voedingsmiddelen, de invloed van inmaken, koken en andere huishoude lijke bewerkingen op dit gehalte, bepaling van de hoeveelheden, die gezonden en zieken dagelijks noodig hebben. Anderzijds werpen de meer analy tisch aangelegden zich op de isoleering der vitami nen in zuiveren vorm een poging, die ondanks gröote moeilijkheden, met succes werd bekroond en op het vaststellen der chemische en physische eigenschappen. DE taak der vitaminen in het organisme bij het oplossen van dit probleem blijkt wel ten duidelijkste hoezeer de verschillende onderdeelen der experimenteele wetenschap op elkaar zijn aan? gewezen, ja, zonder wederzijdsche hulp en steun schier machteloos blijven. Een ieder is het tegenwoordig bekend, dat vita minen stoffen zijn die in kleine hoeveelheden in ons dagelijksch voedsel moeten voorkomen, om ons voor bepaalde ziekten rachitis, scheurbuik, etc. te vrijwaren, en men kan dus de functie der vita minen aldus omschrijven, dat zij dienen om ons tegen deze z.g. deficiëntieziekten, ziekten, die ont staan door een tekort aan een bepaalde stof, te be schermen. De wetenschap is echter allerminst tevreden met een dergelijke cirkelredeneering en vraagt zich te recht af, wat dan het wezen van deze, in sommige streken nog veelverbreide ziekten is? Hoe is het mogelijk, dat een tekort aan enkele milligrammen en minder ! van een stof het geheele organisme in zijn bestaan bedreigt ? Moeten dan niet, althans sommige vitaminen ten nauwste betrokken zijn bij de belangrijkste stoffelijke processen, die zich in een levend wezen afspelen? Haast vanzelf, zoo schijnt het, dringt deze con clusie zich op. Wat is nu het belangrijkste stoffelijke proces, dat aan het leven inhaerent is? Het spreekt van zelf, dat talrijke onderzoekers op deze vraag een antwoord hebben trachten te geven. Wanneer wij van het feit uitgaan, dat de fundamenteele levenseenheid de lichaamscel is, dan moeten wij ons afvragen, hoe deze cel voortdurend zijn functie kan vervullen, m.a.w. energie tot samen trekking, afscheiding, opname, prikkelgeleiding kan verkrijgen. Een andere vraag is natuurlijk, hoe de wonderbaarlijk afgestemde samenwerking tusschen de millioenen en millioenen cellen van het organisme tot stand komt; maar deze is voor ons onderwerp niet van belang. Bovendien, de dood van een rela tief miniem groepje cellen is voldoende, om het geheel te gronde te richten en zoo komen wij ook langs dezen weg weer bij ons belangrijk uitgangs punt, de individueele cel, terug ! Voor ieder levensproces is energie noodig. Dat de zon de energiebron bij uitnemendheid voor de aarde is, en dat anderzijds de groene planten een deel van deze energie kunnen binden, door uit koolzuur en water suikers te vormen, zijn welbekende feiten. Wanneer wij slechts de essentieele punten in het vitaminen Gevolgen der beri-beri-zielcte, een resultaat van tekort aan vitamine in het organisme oog houden, komt deze laatste reactie hierop neer, dat er een molecule suiker ontstaat, dat rijker is aan waterstofatomen dan het overeenkomstig aan tal koolzuurmoleculen, en op die manier een voorraadschuur van waterstofatomen en daardoor van energie is geworden. De lichaamscel nu, verbrandt deze suikers, en wij weten uit moderne chemische onderzoekingen dat verbranding in principe beschouwd kan worden als verlies van waterstofatomen waardoor de daarin opgeslagen energie ten bate van de levens processen van de cel-zelf, vrijkomt. Het leven is dus afhankelijk van de mogelijkheid om de voedselmoleculen waterstofarmer te maken. IN n van onze vorige artikelen hadden wij ge legenheid te wijzen op het feit, dat deze en soort gelijke reacties slechts bij lichaamstemperatuur plaats kunnen vinden, als er, in zeer kleine hoeveel heden, fermenten bij aanwezig zijn, die de reactie snelheid beduidend vergrooten. De taak van deze fermenten bestaat volgens de onderzoekingen der laatste decennia daaruit, dat sommigen de waterstofatomen der voedselmoleculen losser" maken, terwijl anderen de aldus ge activeerde waterstof op de uit de atmosfeer via lon gen en bloed aangevoerde zuurstof overdragen. De fermenten vormen dus de noodzakelijke schakel tusschen de voedselmoleculen eener-, de zuurstof anderzijds. Langen tijd heeft het geduurd eer de wetenschap zoover was gevorderd, dat zij den bouw van deze wonderbaarlijke verbindingen tot studieobject heeft kunnen maken, en hoewel vele problemen nog om een oplossing vragen, zijn er in den laatsten tijd niettemin verscheidene van deze ademhalingsfermenten in zuiveren vorm geisoleerd en nauw keurig onderzocht. Hierbij is aan het licht gekomen, dat verschillende vitaminen hetzij direct, als bouw steen van een bepaald ferment, hetzij indirect, op een andere plaats in het proces bij de weefseladem haling zijn betrokken. Vitamine Bi, vitamine 82, vitamine C, het antipellagra-vitamine zij allen vervullen een functie in dit belangrijk gebeuren ! Dat het speciaal de Amerikanen zijn, die de laat ste jaren onze kennis op dit gebied ontwikkeld heb ben, vindt zijn oorzaak o.a. in het fei% da typische deficiëntieziekten, als pellagra en beriberi, in het Zuidelijk deel van de Vereenigde Staten nog veel vuldig voorkomen. Geen Universiteit, die zichzelf respecteert, of zij heeft een Nutrition Clinic", een kliniek, waar alleen patiënten met ziekten, door tekortkomingen in het dieet veroorzaakt, behandeld worden. Op het laatst gehouden Jaarlijksch Congres van de American Medical Association" bezocht door meer dan zesduizend leden ! heeft de achten-dertigjarige professor Torn D. Spies een magis traal overzicht gegeven van de resultaten, verkregen bij de behandeling van achthonderd lijders aan deficiëntieziekten. Dat de bovengeschetste opvat tingen betreffende de stoornis in de weefseladem haling juist zijn, kon hij o.a. bij pellagra rechtstreeks bewijzen, een bewijs, waar wij terwille van de ruimte uiteraard niet op in kunnen gaan. Ohne Phosphor keine Gedanke !" Deze beruchte uitspraak van Moleschott heeft tallooze pennen in beweging gebracht en vele hoof den doen schudden over zooveel wanbegrip en oproertaal . Chemische analyse heeft echter aan getoond, dat met name de phosphorzure verbin dingen van vitamine Bi en 82 deel uitmaken van de ademhalingsfermenten. Hoe men zich stoffelijk het ontstaan van gedachten in de hersencellen moet voorstellen, blijft een probleem dat toekomstige generaties hopenlijk tot oplossing brengen in ieder geval is de vorming van energie, het levens proces van de hersencel, hiervan de eerste voor waarde, en zoo beschouwd verdient de uitspraak van den ouden Moleschott een beter lot, dan haar in het algemeen deelachtig is geworden. In samen hang met het bovenstaande is het ook nog van be lang te wijzen op het feit, dat bij sommige deficiëntie ziekten allergevaarlijkste toestanden van krank zinnigheid voorkomen, die men vroeger tevergeefs met dwangbuizen en permanente baden bestreed" en tegenwoordig met n gram zuiver vitamine in twee dagen tot verdwijnen brengt! DAT het bovengeschetste resultaat met de ver gaande conclusies, die men eruit kan trekken, zoo spoedig is bereikt, danken wij en hiermede ko men wij op de aanvang van dit artikel terug lou ter en alleen aan de wijze waarop alle onderdeelen der natuurwetenschap hebben samengewerkt. Een ieder, die de ontwikkeling meer van nabij heeft ge volgd, is het duidelijk, dat dit werk alleen dan) zij de combinatie van vernuftige synthese, scherpzinnige analyse en verfijnde bepalingsmethoden tot stand is gebracht. De ruimte ontbreekt ons, om dieper op het bo venstaande in te gaan en ook om de taak van andere vitaminen nader te omschrijven. Voorzoover deze nog niet ontdekt is, twijfelen wij persoonlijk er niet aan, dat ook deze stoffen slechts bij fundamenteele levensprocessen betrokken kunnen zijn. De toekomst zal leeren, in hoeverre dit geloof be waarheid wordt. iiiliiiiiililtiiliiiiiiifiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiKiiiiiiiiiliiiiiiiiiiiiniiiiliiiiiiini iiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiii'CHARIVARIA Paindeluxe-brood Een passeerende voorbijganger ontdekte het begin van brand." (Prov. Z. en Midd. C.) ,,De minister bleef voor 100 pCt. het volle pond verlangen." (H.) Dnitschland en Rusland bieden gemeenzaam den vrede aan." (R.) Is dit op stel) niet iets? (II. P.) Zij zouden waarschijnlijk den strijd willen OUUjacui." (Syllabus) Men zei gewaarschuwd." (Vad.) Men zegt ook wsl eens gewaarschouwd. Op de glibberige paden De tand des tijds zou gras doen groeien over deze wonde." (Göbbcls) Bestuurders van zulke gröote in stellingen kunnen toch niet op losse schroeven besluiten tot een dergelijk samengaan." (Msb.) Cosy Corner Hij is ergens weggekropen en ik zou wel willen uitvinden waar dat is." (R.) Zij is getalenteerd." (Volksbl.) Kijk uit ! brulde de stem." (T.) Volgens de N.R.C, miskende Mr. Deckers, door te weigeren na zijn motie een kabinet te formeeren, het gezegde: Wie breekt betaalt. Hij hield zich blijkbaar liever aan het gezegde van Bartje Blom: Wat menheer breekt, ma;* menheer opeten. The right man on the right place." (K.) The man on the street, what's a name, it is no use to cry about spilt milk, etc. ,,'l'he l;.arnc.il of being Earncst blijft een voortreffelijke lichte verpoozing." (T.) Hetzelfde kan men zeggen van The Importance of Biing Earntst. Nochtans leden bepaalde om standigheden er iemand toe om te gelooven, dat de plannen verder gingen", schreef de N.R.C, eenige dagen geleid. Onze speciale verslaggever zal hetgeen hij op deze reis opmerkt weer geven in een aantal artikelen, waar van het bijgaande het ergste is." " (Leeuw. C.) Wij zullen alleen het laatste lezen. PAG. 15 DE GROE-NE No .3257