Historisch Archief 1877-1940
POLYGOON'S HOLLANDS NIEUWS
EINDHOVEN
Demonstraties met pantserwagens en
amphibie - voertuigen
Filmjournaals in oorlogstijd....
?^"?OEN op i September de oorlog
l uitgebroken was, hebben wij in
l onze verbeelding gezien de gra
naattrechters, de opengereten aarde, de
platgeschoten bosschen, de ruïnes van
dood en vernietiging, de omgewoelde
(l velden zooals wij kennen uit de vroegere
oorlogsfilms, uit de daar ingelaschte
stukken authentieke oorlogsjournaals.
Hier in het Westen heeft de oorlog zijn
alles vernietigend karakter nog niet
getoond en wij waren, na de eerste
dagen, wat verbaasd, dat hier alles zoo
rustig, zoo on-oorlogs bleef. Maar in
het Oosten zijn de Poolsche landen door
de hand van den strijd veranderd in de
doodsvelden, in de geschonden land
schappen die wij uit die films kennen.
En toch hebben wij daar thans in
de bioscopen weinig of niets van
gezien.
Want deze oorlog speelt zich, in den
tijd der publiciteit, af in het
publicistisch donker. Geen oorlogsjournaals
toonden ons, hoezeer het vaderland
der Polen was vernietigd. Hier waren
de journaals verboden, aangezien de
autoriteiten en de bevoegde instanties
der ondernemers van oordeel waren,
dat onze neutraliteit niet bestand was
tegen de on-ob<ectieve beelden die de
buitenlandsche journaals in het duister
van onze bioscopen zouden oproepen.
En dus paradeerdeii liefelijke juf
frouwen met de NewYorksche
najaarsmode en leerden we, hoe in Boelgarije
in September een wijnoogstfeest ge
houden wordt door jonge wijnplukkers
en -pluksters. Maar daarvoor gingen
we niet naar het journaal kijken.
Het bioscoopbedrijf begreep dit zelf
ook spoedig en dus werden besprekingen
gehouden, waaruit resulteerde, dat men
besloot de buitenlandsche journaals,
die op den oorlog betrekking hadden,
toe te laten, na een keuring door een
commissie uit het bedrijf, dus een keu
ring vóór de officieele filmkeuring.En
men stelde eenige waarborgen op,
waaraan voldaan moest zijn, opdat de
films voor vertooning konden worden
vrijgegeven. Geen propaganda ! Dat is
de belangrijkste norm. Dientengevolge
worden principieel alle gesproken toe
lichtingen hier in Holland gemaakt.
De geheele samenstelling der journaals
gebeurt dus hier in het land door de
importeurs. Daarna vindt de keuring
plaats, door een commissie die behalve
twee personen uit het bedrijf, ook een
journalist (hoofdredacteur van het
Handelsblad) en een oud-directeur van
de werkverschaffing bevat.
WAT wordt nu uit de films ge
knipt? Propaganda; niet toe
gelaten is een Fransch filmpje, dat de
beweringen van Knickerbocker over de
bankrekeningen, die vooraanstaande
nazis in het buitenland zouden hebben,
uitbeeldde. Dat kan waar zijn of niet
waar, het is duidelijk bedoeld als pro
paganda. Maar ook dingen, die niet
direct die bedoeling hebben, maar sterk
propagandistisch zouden werken, wor
den geknipt. Bepaalde meestal juist
zeer goed gecomponeerde stukjes
film met overzichten van een offensief,
met korte beelden van de verschillende
onderdeelen van een legercorps, kunnen
sterke reclame voor een bepaalde oor
logvoerende mogendheid inhouden.
Beide partijen bezondigen zich verder
aan stukken journaal" die eerder in
het rijk der trucfilm dan in dat der
reportage thuis hooren: het filmpje, dat
den Engelschen aanval op de oorlogs
haven Kiel tot onderwerp heeft, en dat
ruim vier weken later gemaakt is dan
de aanval en de Duitsche tegenhanger
daarvan: het vergaan van de Royal
Oak", hooren, volgens het oordeel der
commissie, niet in Hollandsche bios
copen thuis. Alles wat onwaar is, tracht
deze commissie te achterhalen. Dat
is niet altijd makkelijk, maar de
vakmenschen onder hen zijn van oordeel
dat een trucage te herkennen is.
Toch zijn, ondanks deze toelating van
journaals met oorlogsberichtgeving,
er nog geen werkelijke oorlogsbeelden
in de theaters geweest. Men wil dit
ook niet te zeer propageeren. Gruwe
lijke en te zeer opwindende beelden
worden geweerd; een zekere matiging
op dit gebied kan ook geen kwaad.
Maar zulke beelden zijn ook nog niet
aangekomen. Wellicht zijn ze nog niet
gemaakt, wellicht worden ze door
buitenlandsche ondernemingen ook niet
vrij gegeven of maakt de censor daar
bezwaar.
DAT de journaals een belangrijke
bron van voorlichting zijn ge
worden, zal niemand meer willen ont
kennen. Ook Nederland heeft zijn jour
naalbedrij ven, die weer met de buiten
landsche ondernemingen in contact
zijn. Er worden films geruild, vooral
op het oogenblik, nu de Nederlandsche
vreedzame actualiteiten voor het bui
tenland een welkome opfrissching zijn
na het vele oorlogsnieuws en nu wij
de oorlogsbeelden als belangrijk onder
deel van ons weeknieuws niet zouden
willen missen. De aparte journaal
theaters laten het belang van deze
filmjournalistiek duidelijk zien. Een jour
naalonderneming als b.v. Polygoon,
heeft dan ook een werkmethode als een
actueel weekblad. Elke week wordt een
redactievergadering" gehouden, waar
in mat de chefs der afdeelingen de
onderwerpen besproken worden. Veel
onderwerpen krijgt de onderneming
door inside information", belangrijke
gegevens ook van de dagbladen. Er
wordt uit de onderwerpen een keuze
gemaakt, en voor de gekozen sujets
maakt men, als dat mogelijk is, kleine
scenarios. Dat geeft den operateur de
mogelijkheid, snel en zeker te werken.
Anders moet hij vier tot vijf maal te
veel materiaal opnemen, om daaruit
dan de goede stukken te kunnen knip
pen. Voor een journaal van ongeveer
300 meter, dat acht a tien onderwerpen
bevat en dat plus minus tien minuten
duurt, wordt 1200 tot 1500 meter film
verschoten. Het ongunstigst in dat op
zicht is een voetbalwedstrijd, waarvan
800 meter opgenomen wordt, om er
tenslotte een goede 40 van over te
houden!
Om deze actualiteiten elke week in
het programma te krijgen zijn de heele
week wagens met drie man personeel
onderweg, terwijl naar stomme" en
later met toelichting te voorziene
onderZoo kondigt Polygoon zijn nieuws aan
werpen n man met een camera gaat.
Alle bewerkingen van de journaal
films moeten in snel tempo gaan. Al is
het dan niet steeds noodig, dat er van
die krachttoeren uitgehaald worden,
als b.v. bij de filmpremières, waarbij
's avonds om acht uur het binnen
komen der gasten gefilmd wordt, wat
drie uur later, om elf uur, dan weer
voor een verbaasde zaal op het witte
doek vertoond wordt. Halsbrekende
ritten naar Haarlem, griezelige haast
bij ontwikkelen, fixeeren, spoelen, dro
gen, knippen, synchroniseeren,
copieeren, ontwikkelen, fixeeren, spoelen,
drogen en de race weer terug naar het
theater moeten dan verricht worden.
Spoed is echter steeds geboden bij alle
bewerkingen en verrichtingen: nu
wellicht nog meer dan vroeger.
Het gaat ons nu eenmaal nooit snel
genoeg.
want daar, waar geregeld veel fietsen,
moeten worden geparkeerd, vormen
METEOORRIJWIELBLOKKEN (Ned Octrooi No. 38213) de
meest practische en economische oplossing.
N.V. DE METEOOR - DE STEEG.
PAG. 21 DE GROENE No. 3257