Historisch Archief 1877-1940
'rouwen en vrouwenleven
jVoor
en achter
winkelruiten
? N December zijn de winkelstraten
l zoo gezellig, vooral als de lichten
l branden en de straten in veelkleurige
Hchtschittering iets feestelijks hebben.
In groote drommen gaan de menschen
langs de winkelramen en zien hun
illusies in luxe uitvoering, in kunstzij,
verchroomd, in fraaien leeren
stempel'band, waterdicht, 'met twee jaar
garantie en gemakkelijke betalings
condities, onverwoestbaar, rijk aan
vitaminen B, waschecht en hoe ze ze
maar hebben willen.
Voorin een etalage staat een blinken
de sigarenaansteker op een stuk blauw
fluweel "met een lichtenden neon-rand
(et om. Daar achter staat een foto: een
heer met een scherpe scheiding in zijn
hrifliantine-haar en verder keurig in
smoking geeft een dame vuur met den
bewusten aansteker. De dame, perfect
in avondtoilet gekleed, heeft in haar
slanke, blanke handen met gelakte
nagels een sigaret die ze naar haar
rooden mond brengt. Het vlammetje
?van den aansteker geeft een intiem
schijnsel op beide gezichten die zoo
dicht bij elkaar zijn. Zonder dat
vlammetje zouden die twee menschen
nooit samen gelukkig kunnen zijn, dat
staat vast. Meneer Meyer staat voor
de ruit, en ziet het. Hij be
grijpt het. Als een echte heer
is het onmogelijk om een
echte dame vuur te geven
met een ordinaire lucifer. Hij
kost ? 3.25. Als hij hem koopt
zal hij zich ? 100.?meer
waard voelen. Zoo prettig om
dat quasi nonchalante gebaar
te kunnen maken. f 3.25.
Bertus heeft ook zoo'n mooie
aansteker, en deze is nog bestaon
mooier. Meneer Meyer is nog
even in tweestrijd, maar dan krijgt zijn
gezicht een ietwat kinderlijke uitdruk
king en gaat hij naar binnen. Hij
koopt, en voelt zich een trap hooger
op de maatschappelijke ladder. .. .
Zooals de bedelaarskoning Peachum
in de 3 Groschenoper" dank zij de
deerniswekkende vermommingen van
zijn bedelaars de voorbijgangers weet
te brengen in dien onnatuurlijker! toe
stand waarin de mensch geneigd is geld
te geven", zoo ook weet de winkelier
met zijn etalages de voorbijgangers te
treffen opdat zij in dezen
onnatuurlijken" toestand raken.
De winkelier moet een magnetische
werking doen uitgaan van zijn uitstal
kast; niet alle winkeliers verstaan die
van De Bijenkorf met achtergrond van C. Hammer, ter gelegenheid van het 100-jarig
der Spoorwegen
Oude kinderspelen voor de moderne jeugd.
Uit een prentenmagazijn van 100 jaar geleden.
Hier weer is men aan 't paletten;
Jacob slaat reeds, dat hij zweet.
Maar, past op! door 't vlug raketten
vliegt de pluimbal, eer men 't weet,
In een glas: men breekt een ruit;
Ziet daarom gestadig uit.
De heer Vlielander is er zeer op gezet, dat zijne kinderen dikwijls ook
zulke spelen kiezen, die eene gezonde lichaamsbeweging geven. In de
school brengt men den leertijd zittende door, zoo ook déhuisoefeningen.
De uitspanningsuren mogen daarom niet altijd zittende worden
doorgebragt. Dikwijls moet de heer Vlielander zijne kinderen, om die redenen,
daaraan herinneren, want in alle oefeningen van het verstand en het
vernuft, vonden de weetgierige kinderen behagen, en kozen die boven
uitspanningen, waaraan het ligchaam meer deel neemt, dan wel de ziel.
Hier ziet gij hen op de binnenplaats paletten; in welk spel zij ook soms
behagen vinden. Het is ook een zindelijk kinderspel, maar men moet niet
digt bij de glazen komen, dewijl men ligt den pluimbal in eene glasruit
kan slaan.
kunst even goed. Een complete sor
teering die voorzien is van 1000 prijs
kaartjes maakt weinig indruk. Een
iets te overdreven aanprijzing wekt
tegenzin op. Een te pretentieus ten
toongesteld onbenulligheidje wordt be
lachelijk. Hij die zijn etalages zoo mooi
versiert dat het niet direct te zien is
wat er verkocht wordt, slaat de plank
mis. De goede etaleur laat de menschen
zelfs kijken naar dingen waar ze zich
in de verste verte niet voor interes
seeren. Een etalage moet duidelijk zijn,
hij moet onderhoudend zijn als een
goed verhaal, of de schoonheid hebben
van een boeiend schilderij. Of hij moet
vreemd zijn en gek, binnen zekere gren
zen, want iets dat gek is trekt altijd
de aandacht Maar het gekke mag niet
boven het bevattingsvermogen van de
kijkers gaan.
Daarom eischt het maken van een
goede etalage vakmanschap. Niet voor
niets bestaan er scholen waar men tot
etaleur opgeleid kan worden. Grootere
zaken hebben hun eigen etaleurs en
een staf menschen die tot taak hebben
de reclame en de etalages te verzorgen.
Bij zaken als b.v. De Bijenkorf" is
de reclame-afdeeling georganiseerd in
verschillende afdeelingen die onderling
contact hebben. Als er voor een bepaald
artikel wordt geadverteerd, is er gelijk
tijdig een etalage aan dat artikel gewijd
en wordt er in de
verkoopsafdeelingde aandacht op gevestigd door plak
katen of speciale uitstallingen. Zoo
doende is de reclame drievoudig.
De onkosten die de winkelier zich
op den hals haalt voor zijn etalages zijn
niet gering. Het materiaal dat wordt
gebruikt, moet telkens vernieuwd wor
den. Tal van attributen worden
ouderwetsch in korten tijd. De wasbustes
moeten met hun tijd meegaan, vooral
de vrouwelijke. Op het oogenblik zien
we in hoofdzaak de Fransche (van
Imans, Siegel e.a.) die het uiterlijk
benaderen van Danielle Darrieux of
Annabella, en de minder fijne maar
levendigere Amerikaansche die familie
schijnen te zijn van Catherine Hepburn
en haar filmzusters. Na verloop van
enkele jaren beantwoorden deze etala
gepoppen niet meer aan onze idealen
van vrouwelijk schoon. Ze verhuizen
naar straten in andere stadswijken of
naar de provincie. En die nieuwe
poppen kosten van twee- tot zeshonderd
gulden.
Maar ook de kleinere attributen,
die in nog grootere hoeveelheden voor
radig moeten zijn, moeten aan de
eischen des tijds beantwoorden. Groote
hoeveelheden van alle mogelijke
standaardjes waar alle mogelijke dingen
aan of op moeten kunnen hangen of
staan, kilometers gekleurd flanel,
honderden rollen behangselpapier, een
paar honderd kilo spelden, enorme
stapels karton en nog oneindig veel
meer heeft een groot warenhuis per
jaar noodig alleen voor de etalages;
om maar niet te spreken van het aantal
Kilowatts, want een goed verlichte
etalage heeft al gauw 2500 kaars
noodig. De verlichting speelt een
groote rol in de etalage. Het is niet
alleen van belang of het licht direct
of indirect is, maar ook welke kleur
het heeft. Er zijn dan ook speciale
lampen in gebruik die flatteerend licht
uitstralen en zoodoende op onmerk
bare wijze een zekere sfeer weten te
scheppen. In de verlichtingstechniek
sluimeren nog tal van mogelijkheden.
De Bijenkorf heeft ook nog ver
schillende werkplaatsen en ateliers
voor de afficheschilders, advertentie
ontwerpers, bankwerkers,
verfspuiters. En een proefetalage waarin
iedere uitstalling de goedkeuring van
de directie moet krijgen voordat zij
naar de straat gaat. Dat is in een van
de oude bijgebouwen waar ook het
atelier van juffrouw C. Hammer is.
Groote openslaande ramen met
vetplanten er voor, een kachel met
kippengaas er om en een poes er naast,
een zekere wanordelijkheid van
smaakvolle dingen, zoo ziet dat atelier
er uit. Het is een cht atelier en wat er
gemaakt wordt is echte etalagekunst.
Hier worden de origineele etalage
achtergronden eerst in het klein ge
maakt; het werk bestaat uit knippen,
plakken, rafelen, naaien, pluizen,
boetseeren, vouwen, timmeren. De
gebruikte materialen zijn karton, raffia,
cellophaan, ijzerdraad, houtwol, flu
weel, glas en alles wat maar denkbaar
is. Het is een werk dat eigenlijk geen
naam heeft; het zou knutselen met een
groote K" genoemd kunnen worden
als dit niet te geringschattend klonk.
Hier worden de etalage-achtergronden
gemaakt die dienst doen bij bijzondere
gelegenheden, zooals b.v. het honderd
jarig bestaan der spoorwegen. En ook
wandversieringen voor binnenshuis.
Deze achtergronden staan op artistiek
peil en verdienen met recht den naam
kunst".
Kunst en etalagekunst gaan dan ook
hand in hand. De Fransche kunstenaar
Dali legt zich toe op surrealistische
etalages, en ook in ons land zien we
het surrealisme als kunstvorm in de
etalages doordringen, en dat is niet
verwonderlijk. Iets dat vreemd of gek
gevonden wordt, trekt de aandacht.
Wie weet, zal binnen enkele jaren
de Kalverstraat een kunsttentoonstel
lingzijn van schilderij en, samengesteld
van hoeden, scheerzeep, fototoestellen
en parelsnoeren. Een kunst die wellicht
meer succes zal hebben dan de
hedendaagsche. E. U.
PAG. 16 DE GROENE No. 3262