Historisch Archief 1877-1940
KANTTEEKENINGEN
Opnieuw loos alarm
Dat was de tweede keer dat Nederland in span
ning heeft gezeten, zij het ook dat de spanning
niet zoo hevig was als in November van het vorige
jaar. Zij betrof dan ook in eerste instantie niet
ons, maar onze Zuiderburen. Reeds een viertal
weken geleden is er, eveneens in het weekend,
groote ongerustheid geweest in Luxemburg. Men
verwachtte daar een Duitschen aanval, die echter
niet kwam. Vorigen Zaterdag heette het plotseling
dat Belgiëaan de beurt was. In allerijl werd een
zeer groot, nog steeds niet opgeroepen deel van het
leger gemobiliseerd. Het overhaaste vertrek der
troepen gaf aanleiding tot de wildste geruchten.
In Londensche bladen werd reeds geschreven dat
de Duitschers Belgiëbinnentrokken. Geen wonder
dat het in Brussel ging koken.
De aanval bleef echter uit.
Zondag was de stemming reeds aanmerkelijk
geluwd. Maandag en Dinsdag keerde de rust terug.
Een aanval op Belgiëhad gepaard kunnen gaan
met een offensief tegen Nederland. Het lag dan ook
voor de hand dat hier te lande eenige aanvullende
militaire maatregelen genomen werden. Zoo wer
den de verloven ingetrokken.
Van Duitsche zijde is beweerd dat er niet de
minste aanleiding was tot bezorgdheid. Het waren,
aldus Berlijn, de Gealliëarden die de kleine neutrale
mogendheden in een angststemming brachten.
Inderdaad het is mogelijk dat het hun inlichtin
gendiensten zijn geweest die waarschuwingen
hebben doorgegeven (Belgiëkan ook van Italiëuit
tips" hebben gekregen), maar daarbij dient men
te bedenken dat het wel eens de Duitsche inlich
tingendienst kan zijn die zijn Fransche en Engelsche
collega's met opzet van alarmeerend nieuws voor
ziet. Men leze dienaangaande de beschouwingen
van onzen militairen medewerker op pag. 4 in
dit nummer.
Dus loos alarm?
Wij zouden haast zeggen: blijkbaar. In de eerste
plaats immers, is de voorbereiding van een werkelijk
offensief dusdanig ingewikkeld en brengt zij zoo
ongetelde maatregelen met zich mede dat het on
waarschijnlijk is dat Duitschland, wilde het een
zeker land aanvallen, opeens van gedachten ver
anderde. En in de tweede plaats heeft de Duitsche
legerleiding getoond dat zij het plan dat zij heeft
opgesteld, ook uitvoert. M. a. w.: uit het feit dat
Duitschland niet heeft aangevallen, mag men (zij
het ook niet zonder eenige reserve) concludeeren
dat het ook niet wïldt aanvallen.
Althans dit keer niet.
Oorlogsnieuws
Oorlogsnieuws was er ook deze week nauwelijks.
Noch in de lucht, noch ter zee, noch te land zijn
opmerkelijke dingen gebeurd. Wel is wederom een
Hollandsch schip door een Duitschen onderzeeër
vernietigd. Voor de Engelsche kust speelde zich
voorts eenige luchtgevechten af. Het laconieke
Fransche legerbericht constateerde zelfs een dezer
dagen: Geen nieuws." Clartélatine", zou onze
vroegere Fransche leeraar uitgeroepen hebben.
Het ontslag, aan Hore Belisha verleend, heeft
in Engeland de gemoederen nog eenigszins bezig
gehouden. Dinsdag legde de afgetreden minister
een verklaring af in het Lagerhuis, waarop
Chamberlain ook nog antwoord gaf. Veel wijzer is men er
niet uit geworden. En ook de beste Engelsche
weekbladen waren zeer terughoudend in hun
commentaren. In geen geval kreeg men er den in
druk uit dat zij Hore Belisha als democratisch
martelaar beschouwden. Ware hij dat wel geweest,
dan had waarschijnlijk de oppositie in het Lager
huis geen genoegen genomen met de schamele
verklaringen die afgelegd werden. Heeft deze oppo
sitie van Chamberlain inlichtingen ontvangen die
het haar raadzaam deden oordeelen, de geheele
affaire min of meer in den doofpot te stoppen?
De strijd in het Noorden
Wederom is een week voorbij gegaan waarin in
het hooge Noorden hard is gevochten tusschen
Russen en Finnen. Op de meeste punten hebben de
UW FAMILIEWAPEN opgespoord en prachtig ge
schilderd in maat naar keus f 13.50. Beschikken
nu over meer dan een half millioen gegevens.
Vraagt eens vrijblijvend aan. Zegelringen,
stamlaatsten hun positie weten te consolideeren. Groote
overwinningen hebben zij echter niet behaald.
De Russen schijnen voorzichtiger te worden, wat
ook wel noodig was. De slordige wijze waarop zij
hun offensieven tot dusver vaak hebben opgezet,
is hun op groote verliezen te staan gekomen. Nu
wordt bericht dat zij reserves concentreeren alvorens
opnieuw tot den aanval over te gaan. Toch blijft
dat voor hen een risquante geschiedenis. Zij hebben
immers, behalve op de Karelische landengte, te
weinig verbindingslijnen om van hun numerieke
overmacht waarlijk profijt te trekken.
Het spreekt vanzelf dat de strijd in Finland door
de Scandinavische staten met intense belangstelling
wordt gevolgd, eveneens dat de sympathieën daarbij
zoo goed als onverdeeld aan de zijde van het aan
gevallen land staan. Natuurlijk komt zulks in
menig perscommentaar tot uiting. Daartegen
heeft de Sovjet-Unie geprotesteerd. Oslo en Stock
holm hebben in feite het protest naast zich neer
gelegd. Men kan hun geen ongelijk geven. De neutra
liteit kan ook te ver doorgedreven worden. Het gevoel
van broederschap tusschen de Scandinavische
staten is een feit. Het jongste nummer van Le Nord,
het voortreffelijke, aan Scandinaviëgewijde tijd
schrift dat met medewerking van de Deensche,
Finsche, IJslandsche, Noorsche en Zweedsche
regeering wordt uitgegeven, legt daarvan een wel
sprekende getuigenis af. Het bevat b.v. korte
artikelen over de verhouding van Finland tot de
andere genoemde staten waaruit het gevoel van
verbondenheid overduidelijk spreekt.
Een nieuw kabinet in Japan
In een uitvoerig artikel is vorige week in dit
blad gewezen op de wankele positie die Japan op
het oogenblik in militair, economisch en
buitenlandsch-politiek opzicht inneemt. Deze wankele
positie heeft nu ook haar binnenlandsch-politieken
weerslag gehad. Het kabinet-Abe dat den faillieten
boedel van het kabinet-Hiranoema in Augustus j.1.
had overgenomen, is heengegaan. Een nieuw
kabinet is gevormd, ditmaal onder admiraal Jonai.
Vergeefs zoekt men in de officiële mededeelingen
van het nieuwe kabinet naar aanwijzingen dat de
heerschende groepen in Japan waarlijk een andere
richting willen inslaan. Het blijft bij het oude:
expansiepolitiek. D.w.z.: beëindiging van het in
cident", lees: den Japansch-Chineeschen oorlog,
en zoo mogelijk?goede verhoudingen met alle
andere mogendheden. Van de Vereenigde Staten
werd weinig hartelijks gezegd. Minister Arita die
wederom buitenlandsche zaken onder zijn beheer
heeft, en die als een agressief personage bekend
staat, wees er wel op dat het
Anti-Korriinternverdrag nog steeds bestond. Japan doet dus alsof
er niets is voorgevallen sinds Augustus. Anders ge
zegd : het doet de Sowjet-Unie weten dat het ock nog
een anti-Sowjet-koers kan volgen. Ziedaar een der
eerste resultaten van den mislukten inval in Finland.
Restaurant DORRIUS
N.Z. Voorburgwal b.h. Spui, Amsterdam
PLATS DU JOUR EN A LA CARTE
In China heeft de overlooper Wang-Tsjing-Wei
een oproep gericht tot Tsjang-kai-Tsjek om toe te
stemmen in een regeling waarbij China's nationale
vrijheid geen schade lijdt. Daar Wang echter geen
bezwaar heeft tegen Japansche garnizoenen in de
voornaamste Chineesche plaatsen, is het duidelijk
wat van deze nationale vrijheid" zou terechtkomen.
Tsjoengking heeft dan ook nauwelijks gereageerd
op het aanbod van Wang-tsjing-Wei. Desondanks
wordt de positie van den maarschalk die niet zeker
kan zijn van Rusland's blijvende steun, er niet
gemakkelijker op. Wellicht dus dat ook hij niet
afkeerig is van een korten wapenstilstand, temeer
nu zijn troepen slaags geraakt schijnen te zijn met
communistische legers in Noord-China.
Vacantie met behoud van loon
Minister van den Tempel heeft bij den Hoogen
Raad van Arbeid een voorontwerp van wet aan
hangig gemaakt waarbij een wettelijke
vacantieregeling met behoud van loon wordt voorgesteld.
Volgens dit ontwerp zou de arbeider voor elke
30 dagen werk recht krijgen op een halven dag
vacantie. De vrije dagen moeten zoo mogelijk aan
eengesloten vallen tusschen 30 April en i October.
Het is te wenschen dat dit voorontwerp van wet
het binnen afzienbaren tijd tot wet-in-optima-forma
brengt. Nederland haalt daarmede slechts een
achterstand bij een reeks van andere landen in.
Om na te gaan, hoe de vacantie-regeling in
vroeger tijden was, toen er nog geen sprake was van
sociale wetgeving, sloegen wij het werk op van
dr. I. J. Brugmans over de arbeidende klasse in
Nederland in de 196 eeuw. Wat bleek? Dat er in het
geheel niets over vacantie in stond. De arbeider had
geen vacantie. Gelijk de machines mocht hij het
geheele jaar werken. Dergelijke toestanden hebben
zich b.v. in Twente gehandhaafd. Bekend is het
antwoord dat een Twentsch industrieel eens gaf op
de vraag of zijn personeel vacantie had. Ik sluit mij,
wat de vacantieregeling betreft, bij mijn Twentsche
collega's aan," zeide hij. Die gaven nl. óók geen
vacantie.
Het is goed dat de wet spoedig een dergelijke
cynische houding onmogelijk maakt. Het voorstel
van minister van den Tempel is een stap in de goede
richting.
KRUC BRUT
LE CHAMPAGNE PABFAIT
UIT DE GROENE GRABBELTON
boomen etc
Zeer billijk,
Heraldisch Genealogisch Bureau D* Banier,
Oranje Haisaulaan 87, Overveen.
IN een hoofdartikel dat hij, geheel ten onrechte,
belangrijk genoeg achtte om bij te vermelden
waar en wanneer hij het had geschreven, beweerde
Mussert vorige week in Volk en Vaderland" be
treffende de ver-Italianiseering van Duitsch Tirol
na den wereldoorlog:
Duitsche namen werden veranderd in Italiaansche,
de kinderen moesten naar Italiaansche scholen, sterke
garnizoenen van Zuid-Italianen werden in de voor
naamste plaatsen gelegerd, alle ambten werden inge
nomen door Italianen, enz. Er is voor een volk moeilijk
iets ergers denkbaar, dan onder vreemd beheer te
moeten leven.
Daar dit Italiaansche optreden identiek is aan
het Duitsche t.a.v. Tsjechië, verbaasden wij ons
reeds over de ongehoorde vrijpostigheid des heeren
Mussert die het waagde impliciet critiek uit te
oefenen waar hem een eerbiedig zwijgen past, maar
neen.... gelukkig.... Ware het niet dat de heer
Mussert het ons wellicht zou kwalijk nemen indien
wij een zoo Joodsch-Bijbelsch begrip op hem toe
pasten, dan zouden wij zeggen dat als manna uit
den hemel een zin neerdaalde die onze ongerustheid
ophief. Immers, tien regels later proclameerde hij
dat Hitler en Mussolini willen, dat hun volkeren
de eerst geordende volkeren van Europa zullen zijn
en daartoe behoort, dat de staatkundige grenzen
tusschen hen dezelfde zijn als de volksgrenzen."
En Tsjechoslowakije, heer Mussert? En Polen?
Of hebt ge het laatste jaar de krant niet gelezen ?
Wanneer U dien tijd met het lezen van Karl May
hebt doorgebracht, bshoeft U zich niet te gêneeren,
Er zijn meer staatslieden in Europa verslaafd aan
rooverhoofdman-romantiek!
?
MEN zal zich herinneren dat tijdens de behande
ling van de begrooting van defensie in de
Tweede Kamer bezwaar is gemaakt tegen de aan
stelling van dr. L. D. Terlaak Poot, Ned. Hervormd
predikant te Den Haag als reserve-veldprediker.
Deze heer zou namelijk niet vrij zijn van
nationaalsocialistische sympathieën. De kerkeraad der Ned.
Hervormde gemeente te Den Haag publiceerde echter
een verklaring, waarin stond dat gezegde domin
noch in feite noch in den geest N.S. B.-er was en het
standpunt der Christ. Historische Unie t.a.v. de
N.S.B, volkomen deelde. DominéTerlaak Poot werd
gehandhaafd....
Zijn vroegere nationaal-socialistische vrienden
hebben het er echter niet bij laten zitten. In het
gestencild maandblad Evangelie en Volk, dat o.m.
onder redactie staat van den Amsterdamschen N.S.
B.er ds. Ekering, troffen wij een Ingezonden stuk"
aan van het Haagsche ComitéTerug naar het
Evangelie" dat op nationaal-socialistischen grond
slag staat. Van dat Comitéwas ds. Terlaak Poot
geen lid, wel echter lid en voorzitter van den Raad
van Advies en Contact" die het Comitéter zijde
stond en voor sprekers zorgde.
Het Comité-bestuur schrijft nu dat het bij ds.
TerPAG. .«DE GROf NE No. 3268