Historisch Archief 1877-1940
U1THU1ZIGHEDEN
Stadsinventaris
Ten Noorden der stad
AMSTERDAM heeft geen
omt\ geving" het is een axioma,
waarmee Hagenaars, Utrechtenaars
en andere buitenbewoners den hoofd
stedeling trachten dood te slaan. En
voor een groot deel hebben ze gelijk.
Bosch, hei, zee en strand zijn niet
naast de deur. Maar wij hebben het
Noorden. Het Noorden begint boven
het IJ, en als wij niet in Amsterdam,
maar in New Amsterdam of New York
zouden wonen, zouden wij er voor
overkomen. Nu wij alleen maar de
pont of het bootje over het IJ en niet
over den Oceaan hoeven te nemen,
boezemt het ons verder geen belangst
1ling in. Het moet dan al zijn, dat het
zoo hard vriest, dat men er op de schaat
sen heen gedreven wordt.
Maar ook zonder dat is het den
tocht over het IJ, waard. Daar liggen
dorpjes, en het hoeven geen wereld
wonderen als Volendam en Edam te
zijn, langs een dijk te droomen, de
kleine houten huisjes zijn groen of
geel geverfd, hun kozijnen steken
vroolijk af. Roode daken verrassen
in het groene weiland en een kwartier
buiten de hoofdstad groeten vrien
delijke boeren den voorbijganger alsof
ze jaren met hem school gegaan heb
ben. Hat dorp is voor den bezigen
stedeling een bekoorlijk rustpunt in
een drukke week, ja, in een drukken
dag. Want zoo'n tochtje naar Den lip,
naar Purmerend, naar Buiksloot of
Monnikendam kost slechts enkele
uurtjes. En ge komt terug als een lange
reis door de afgelegen streken van den
Balkan of Scandinavië.
Bussen, bij het Tolhuis, of het
bootje en dan de Noord-H allandsche
Tram ontsluiten dit liefelijke achter
land dat ik allen toewensch als een
voorland voor eenige uurtjes rustiek
genoegen of een fiksche wandeling.
Wie gaat er mee?
Film
Hotel voor Vrouwen
(Tuschinski)
DIT is een film van en voor Elsa
Maxwell. U kent haar niet? U
zult haar kennen na deze film. Elsa,
^^^ ^iiisa /w t>
zooals fde artistieke snobs haar in
New- York noemen, Elsa is een dikke,
kortademige vrouw, die stekelige op
merkingen lanceert van het genre:
Schiet nimmer een man dood, lieve
vriendinnen l Gestorven is hij lang
niet zooveel waard, als wanneer hij
nog leeft l" Men zou haar een cynische
Sophie Tucker kunnen noemen en wie
Sophie van dichtbij of van hooren
zeggen kent, mag een ontmoeting met
Elsa niet missen. Er is natuurlijk ook
nog een film rond deze Elsa met een
vrouwen-hotel en een massa sophis
ticated girls", die elkaar vliegen
trachten af te vangen, er is zelfs een
schoone debutante, die inmiddels al
star" geworden is, als ik mij niet
vergis, Linda Darnell, maar Elsa is
goed verdeeld over de heele film en zij
komt steeds op het juiste oogenblik,
juist zooals zij in het dagelijksche leven
ook doet.
Kameraden van het Westen
(Asta-theater)
Als de groote theaters volgeboekt
zijn of wat al te critisch in hun keuze
zijn geweest, dan schiet er nog wel
eens een eerste voorstelling over voor
een reprise-theater, dat zich dan plot
seling in de kolommen der
filmcritiek geplaatst ziet. Men zou in zoo
een geval smalend van afval" kun
nen spreken, als niet de films, waar
voor de hooge heeren hautain hun
première-neuzen optrokken, vaak beter
bleken dan vele super-succes-films,
waarvoor wel plaatsing-ruimte aan
wezig was.
Kameraden van het Westen" is
een aangepaste titel van een film, die
vroeger .. ..En Jaren gingen voor
bij" heette, en 18 jaar na den vorigen
wereldoorlog speelt tijdens een her
denkingsplechtigheid bij een oorlogs
monument in Vlaanderen. Twee riva
len uit den oorlog ontmoeten
elkaar en de strijd om het Belgische
boerenmeisje, thans getrouwd met een
van hen, wordt uitgestreden in de
tank, die den historischen tocht naar
Widows-Island" van 18 jaren ge
leden herhaalt. Een origineele
Engelsche film van den regisseur Maurice
Elvey, dien u waarschijnlijk niet kent
en met acteurs, waarvan alleen de
naam van de vrouw Marcelle
Chantal u iets zal zeggen. Daarom
niet groot genoeg voor de première
theaters, maar boeiend genoeg om er
voor naar het Asta-theater te gaan.
U leert dan tegelijk een nieuwe
bioscoop kennen.
De Cafeteria
DE dame naast mij zit er al een
half uur met haar kopje koffie
en haar man. Tegenover me zitten
twee heeren aan een kreeft te peuteren,
een beetje onhandig. Rechts van me
maakt iemand zijn caviaar-debuut.
In een groote ovaal zitten de men
schen, midden in zijn de serveer
juffrouwen. We kijken naar de drin
kenden en etenden aan den overkant.
Het publiek bekijkt het publiek.
In zoo'n cafeteria merk je pas,
hoeveel menschen het interessant vin
den om naar zich te laten kijken.
Loslippigheden
door
Mary Dorna
.Heer met actetasch1
DIE beruchte Amerikaansche
misdadiger was na zeven jaar
weer vrijgelaten. Hij was op
een slanken Clark Gable gaan lijken
omdat de gevangeniskost misschien
niet heelemaal gesoigneerd was; dat
zal tenminste wel de goede verklaring
moeten zijn omdat men als misdadiger
met zeven jaar straf niet die lichaams
beweging nemen kan die het wel
Clark Gable vergund is.
Ik weet me nog heel goed te herin
neren toen de boef voor zeven jaren,
dik en pafferig, het gevang in moest;
het was nog een tamelijk vreedzame
tijd, zeven jaar geleden, en men nam
notitie van dikke misdadigers zooals
men notitie neemt van ondertrouw,
verlovings-, trouw- en doodsberichten,
zelfs wanneer deze niet in een adver
tentie zijn aangekondigd doch op een
rijtje ergens in de rubriek van een
courant zijn opgenomen:
Ondertrouwd A. Simpel, oud 51
jaar jonge dochter met B. Niks, oud
50 jaar".
Werkelijk pikanter vind ik: Vette
misdadiger, met een behoorlijk straf
register, waaronder eenige moorden,
eindelijk gepakt."
Wanneer men in Amerika niet op
den electrischen stoel terecht komt
en door alle mogelijke relaties van
vrienden en kennissen na zeven jaar
wordt vrijgelaten, zou ik zulk een
loopbaan bijna aanbevelen. De meesten
hebben in gedachten al meer moorden
gepleegd dan de bovengenoemde mis
dadiger bij machte was in werkelijk
heid te doen de meesten hebben
zoo gehaat, gekropen en gelukkige"
families en huisgezinnen voorgesteld,
dat zeven jaar ineens, naar mijn ge
voel, niet al te veel zou zijn.
Aan den electrischen stoel heb ik
een hekel, al zijn de delinquenten ook
nog zoo gemeen geweest. Op dien
stoel is men al geen delinquent meer
maar een veroordeelde, die sissen
gaat als een electrisch strijkijzer terwijl
men bovendien nog een levend mensch
is.
Maar toch vind ik het ook weer
overdreven, dat iemand met enkele
moorden en toebehooren op zijn ge
weten, elegant en tevreden glimlachend
van plan is in een nette auto te stappen,
uitgeleid door een gevangenisbeambte
en een reporter. Met dien reporter is
alles gewonnen, meer nog dan met de
goed zittende overjas en de actetasch;
hoewel, de actetasch heeft me te
denken gegeven.
In dit land heeft iemand een acte
tasch om er nette acten in te stoppen
of kaas en boterhammenworst. Wat
mag die misdadiger in zijn actentasch
hebben? Acten over de geslaagde
moorden, roofovervallen en diefstallen;
acten over het gedrag van rechters en
gevangenispersoneel? En wat wil hij
daarmee doen; mémoires schrijven
misschien ? Dat is een ontzettend
zeurig gedoe dat nu in de mode is gekomen,
ik bedoel de mémoires van den laatsten
tijd. Want de schrijver of schrijfster
moet dan adem geven aan al het bij
elkaar gehaalde materiaal en die adem
is meestal van stopverf of van
mooigemaakte leugens of waarheid. Mémoi
res over het allergemeenste rapaille
vinden den meesten aftrek. Schrijf
nooit, schrijver of dame-schrijfster,
een te tamme mémoire. Verkeer met
het vuil van de straat; verkeer, als
het even kan, met bovengenoemden
misdadiger, die zoo op Clark Gable
is gaan lijken.
Doch deze eer zal den eersten den
besten niet te beurt vallen. Ge kunt on
mogelijk naar den super-misdadiger
gaan en zeggen: Ik ben het maar",
vertelt u eens een beetje, als het kan
alles". En toch, zelfs wanneer men
deze eer zou ondergaan, geloof ik dat
alles erg vervelend zou zijn, zoowel
het relaas van den gelegenheids- als
van den massa-misdadiger.
Het thema zou zijn :?kapot maken"
en wanneer ik wel eens kleine kinderen
bezig zie dieren te treiteren of alles
wat ze in hun handjes krijgen op den
grond te gooien, valt me altijd de uit
spraak van psychiaters in, dat kleine
kinderen, wilden en misdadigers over
eenkomende eigenschappen toonen.
Maar geen vrees: wilden zijn zoowat
uitgeroeid; kleine kinderen worden
zoo netjes en met zulk een moeite en
zorgvuldigheid opgevoed, dat ze later
alleen nog maar aan een of ander
baantje denken. En wat er van den
misdadiger met de zeven jaren achter
den rug is terechtgekomen, ziet men
op de hoofdpagina met de prentjes
(want dat is eigenlijk de hoofdpagina
voor de meeste menschen geworden):
Een net stuk heer met het gelaat van
een C ark Gable en een actetasch
onder zijn arm, bezig zijnde in een
auto te stappen.
Eigenlijk is deze wereld volmaakt
geworden, op enkele
cngeriefelijkheden na, die ik niet meer opnoem,
omdat die nu werkelijk dagelijks de
hoofdpagina van de bladen vullen, in
een weliswaar vaak correcten stijl,
doch met hier en daar wat wanbegrip
en een beetje misverstand.
Maar de man met de auto en de
actetasch kent geen misverstanden
meer, hij heeft ze allemaal betaald,
en goedkoop eigenlijk nog, met zeven
jaar en een vermageringskuur.
Voor hem is de oorlog en misschien
de misdaad afgeloopen.
Meneer AdeibertBereidt zich aan boord op ^ het ergste voor
.'AG. 14 DE GROENE No. 3269