Wetenschap De bacteriëti'oorlog /s hij mogelijk of onmogelijk? YPEREN, 22 April 191 c;. Op nzelfde oogenbiik werden, in de voorste lijn der Duitsche stel lingen, zesduizend ketels, gevuld met het giftige chloorgas, opengedraaid. Begunstigd door een zachte wind kwam een zes kilometer breede gaswolk verraderlijk op de loopgraven der Geallieerden aandrijven, waar de soldaten, onbekend met het nieuwe strijdmiddel, verzuimden, de noodige maatregelen te treffen. Vijftienduizend slachtoffers, waarvan bijna vijfduizend dooden, vormden de eerste buit, door het monster strijdgas binnengehaald. Cambrai, November 1917. Uit de grijze ochtendmist, welke de Engelsche stellingen verborg, kwa men bij tientallen vreemdsoortige mon sters op rupsbanden aangekropen, dood en verderf om zich heen zaaiend. Bij honderden sneuvelden de Duitsche soldaten, wier vuur tegen de gepant serde machines niets uitrichtte. Ook nu had het bij verrassing toepassen van een onbekend, beter gezegd: nog niet gebruikt, wapen, de verstarring van het front opgeheven. Een nieuw strijdmiddel het was het eenige, om het evenwicht in de militaire balans naar eigen zijde te doen doorslaan, te meer, nu met den totalen oorlog, zooals deze in sommige landen gepropageerd werd, de moge lijkheid ontstond, het arbeidsveld van het nieuwe middel belangrijk uit te breiden: indien het al mogelijk zou zijn, bij het gedisciplineerde leger de noodige afweermaatregelen tegen het verrassend aanvalswapen te treffen, zou dit bij de burgerbevolking op kolossale moeilijkheden van technischen en organisatorisch en aard stuiten: naast het directe voordeel zou dan nog een veel grooter komen: de paniek, de desorganisatie in het achter land van den tegenstander, die het moreel van de strijdenden spoedig zeer nadeelig zou beïnvloeden. ZIJN, tot dit doel, de bacteriën te gebruiken? The proof of the pudding is in the eating, zeggen de Engelschen: zoolang bacteriën nog niet welbewust als wapen zijn toegepast, moet het bewijs hiervan nog geleverd worden. Alles, wat er dan ook over den bacteriologischen oorlog is geschreven, is hypothese en de tegenovergestelde standpunten waar even deskundige geleerden met al hun gezag de onomstootelijke waarheid van verkondigen, vormen de beste illustratie voor het feit, dat men er ook hier met theorie allén niet komt. Waarom zijn de bacteriën te vreezen ? Wij kennen de bacteriën en hun kleinere soortgenooten, de virussen als verwekkers van bepaalde ziekten bij plant, dier en mensch. Niet alleen dus, dat men er combattanten door buiten gevecht kan stellen en angst en schrik onder de burgerbevolking zaaien, men kan er den tegenstander bovendien belangrijk economisch na deel mee toebrengen door beschadiging van oogst en veestapel. De recente miltvuurepidemie in bepaalde deelen van ons land voorge komen, en veroorzaakt d~or een toe vallige besmetting van gi importeerde producten.'kan menigeen tot nadenken stemmen wat een opzettelijk* hande ling in dezen kan bewerkstelligen. Ten aanzien van de mogelijkheden van een doelbewuste verbreiding van infectieziekten onder de menschen loopen de meeningen echter zeer uiteen. Pessimistisch beschouwd, kan men zich den gang van zake,n als volgt voorstellen. In het begin van den oorlog, of op het oogenbiik dat de tegenpartij het offensief-met-bacteriën wenscht in te zetten, komen in verschillende plaatsen onschuldig-vermomde sabo teurs aan: z.g. handelsreizigers, kan toorbedienden, pindamannetjes, enz., allen voorzien van bepaalde bacterieculturen. De handelsreiziger verdwijnt 's avonds in een hotelletje. De kleerluizen, die hij ditmaal als gewenschte collectie met zich mede voert voor het goede doel moet hij iets over hebben zijn allen geïnfecteerd met het virus van de vlektyphus, waar tegen de reiziger-zélf vooraf geïmmu niseerd is. Hoe onaangenaam zijn rol ook is hij loopt geen gevaar. Des te meer de collega, die na hem hetzelfde bed beslaapt! Enkele kleine gasten, erin achter gebleven, infecteeren den niets vermoedenden nieuwen bezoeker, met schier feillooze zekerheid. Ondertusschen is de handelsreiziger naar een andere plaats vertrokken, waar het geheel zich herhaalt. In n week kan hij zoo een deel van een provincie met zijn bszoek vereeren. De pseudo-kantoorbediende die nog onlangs tegen pokken is gevaccineerd, bezit kleine buisjes met pokken-smetstof, waarmee hij in een overvolle tramwagen op handige wijze zijn zakdoek kan infecteeren. Als goed acteur weet hij door te niezen het virus in een deel van de wagen te verspreiden. Bij de volgende halte stapt hij uit, en maakt gebruik van zijn overstapje om een nieuw buisje op de plaats van bestemming, te weten de bovenste luchtwegen van een tiental onschuldige trampassagiers te brengen. Als hij een heelen dag getramd heeft, kan zijn lastgever tevreden zijn. Het Pindamannetje" heeft zich een week lang beziggehouden met het verkoopen van chocolade. Aangezien de prijs aantrekkelijk en het merk van zijn waar vertrouwenwekkend is, weet hij een goeden omzet te bereiken. Het spreekt vanzelf, dat ieder stukje lekkernij", dat zijn trommel verlaat, geïnfjcteerd is met typhus-bacillen. Als hij, in totaal, een vijfhonderdtal klanten heeft gehad, krijgen tusschen de vijftig en honderd de gevreesde ziekte. MEENT U, dat het eenvoudig is, een paar van dergelijke saboteurs te achterhalen? ledere besmettelijke ziekte heeft een incubatieperiode, een interval van vijf, zes, veertien dagen tusschen den dag van besmetting en dien, waarop de eerste verschijnselen van de ziekte zich openbaren. Wie herinnert zich na een week nog, dat hij naast een niezenden trampassagier heeft gestaan ? Ieder, die bekend is met de groote moeilijkheden, waar men in deskundige kringen in vredestijd soms reeds mee te kampen heeft, om te voorkomen, dat de sporadische gevallen van besmette lijke ziekten tot kleine epidemietjes aanleiding geven; ieder, die beseft, hoe het geheele systeem van rioleering, drinkwatervoorziening, Keuringsdienst van Waren, Gemeentelijke Gezond heidsdienst, niet in de laatste plaats tot hetzelfde doel is opgebouwd zal moeten toegeven, dat men niet alles naar het Rijk der Fabelen kan ver wijzen. Een duizendtal, over een deel van een land verspreide lijders aan ver schillende besmettelijke ziekten gevolgd bij soortgelijke aanvallen op oogst en veestapel zal de Burger lijke en Militaire bestrijdingsdienst voor groote problemen stellen. En indien deze organen te kort schieten, zal de offensieve en physiologische uitwerking niet gering zijn. NAAST het pro, het contra. De ervaring uit den wereldoorlog heeft geleerd, dat een terrein, besmet met mosterdgas, drie weken lang ge vaarlijk kan blijven. Wanneer dus de verbindingswegen van den tegenstan der door dit gas onbruikbaar zijn ge maakt en deze dientengevolge heeft moeten terugtrekken, kan de aanvaller, zonder grondige reiniging zijnerzijds, evenmin deze wegen gebruiken om zijn aanval door te zetten. Bacteriën zijn een soortgelijk twee snijdend wapen. Ook al weet de aanvaller welke epidemieën hij heeft verwekt, en waar, hij kan, indien de afweermaatregelen van den tegenstander falen, onmogelijk vooruitzien, hoe en in welken graad deze zich uitbreiden misschien naar zijn eigen troepen en burgerbe volking. Wat baat het hem, landerijen onbruikbaar te maken als hij denkt, binnenkort den militairen weerstand overwonnen te hebben en land en goed in bezit te kunnen nemen, dat hij zelf ongeschikt heeft gemaakt voor cultivatie ? Hoe zal de publieke opinie in de neutrale landen reageeren? Wie ga randeert hem, dat de tegenpartij in zijn land nu niet hetzelfde wapen gaat toepassen? En bovendien biologie is geen wiskunde. Bij een artilleriebeschieting kan men, dank zij de theoretisch afgeleide en empirisch opgestelde formules het vuur zoodanig leggen, dat het gewenschte effect wordt bereikt. Bacteriën vormen een levend wapen: wij weten vél van ze, maar veel ook niet. Onbekende en Cholera-bacillen Typhus-bacillen Diphteritis-bacillen onberekenbare factoren ten tijde van het bacterie-offensief: excessieve zon neschijn, regen, lage of hooge rela tieve vochtigheid, kunnen maken, dat het grootendeels een fiasco wordt. Om deze redenen is het lang niet waarschijnlijk, dat inderdaad van dit nieuwe tweesnijdende zwaard gebruik gemaakt zal worden. Overigens laten wij niet ver geten, dat op de Ontwapeningsconfe rentie in Juli 1932 een resolutie is aangenomen, later geratificeerd door alle beschaafde naties, waarbij het toepassen van bacteriën als wapen in den oorlog plechtig is verboden.... Meer kunnen wij niet verlangen. DR. J. OUDENBOSCH. CHARIVARIA Merkwaardige berichten ,,Wel werd Vasenius eerste op de 10.000 meter, doch het verschil met Vasenius die als tweede eindigde had geen invloed ophet eindresultaat. "(H.) Heden hield de ijsvereeniging Lyts Klein Thialf haar traditioneele wedstrijden voor ongehuwde vrouwsen manspersonen beneden de 13 jaar." (Leeuw. C.) lijk, zoodat de bestuurder vrijwel geen uitzicht had." (R.) l Paindeluxe-brood ,,Steeds had h j een gelijkmatig | humeur." (H.) l Dat kan te probecren zijn." (R.) | ===== | Vrijwelitis De rivieren werden toen vrijwel niet verdedigd." (H. P.) l Vrijwel geruischloos heeft de over| heid met dien arbeid een aanvang gemaakt." (Vrijh.) \ De ruit bevroor vrijwel onmiddelDe doorgevers Het nieuwste modewoord is door geven. De docenten hebben groote verantwoordelijkheid bij het door geven van wat door denkers over het staatsrecht werd gevonden. Niet wat wij (foorgeven, maar hoe wij dat doen heeft waarde. " ( Versl. R.) Willen mijn lezers mij knipsels waarin doorgeven wordt doorge geven doorgeven ? Er zat methode in het gck-zijn van Hamlet, om met Shakespeare te spreken." (R.) Om niet met Shakespeare te spreken maar met de menschen die hem onjuist citeeren: There's method in his madness". Polonius imniliiiiiiiiiiiiiiiiiiiiimiiiiimiiiiiiiiiiiiiiiiiiimiiiiiiiiiiiiiiiiiimi heeft gezegd: Though t h is be madness, yet there is method in 't." f'riaml. I, 2). Er zit methode in this", dat is Hamlets redeneering, niet zijn toestand. Gedurende den wereldoorlog rees de heer YVolff eenige malen als koerier voor de Xederlandsche Regeering." (H.) Charivarius leesde dit, en ees. Onze adverteerende humoristen Gevraagd zeer net persoon als huisknecht, van Christel, beginselen, geen rooker of brillendragcr, lengte maat niet onder 1,76 M." (H.) Dames ! Het nieuwste permanent machine voldoet uitstekend, omrede u geen hitte en geen zwaarte meer heeft maar een natuurlijke krul." SiiiniliiiiiilwiliiniiinillllllllllllllllllllllllllllllllllllflliiiliiiiliiilllllliiilllllllliilllltllllllH^ PAG. 17 DE GROENE N*. 3269