SPIONNAGE! Op zoek naar ondergrondsche activiteit in Nederland. UNIFORMSMOKKELARIJ, lichtsignalen op de Veluwe; gearresteerde journalisten"; in beslag genomen koffers met teekeningen.... Dat is spionnage" zegt men. En inderdaad, de veelheid van deze en dergelijke feiten en berichten is eenigsztns beangstigend. Nu is spionnage, uit den aard der zaak, een tamelijk geheim bedrijf. En het is niet eenvoudig, er iets van te weten te komen. En als men, om deze ongerustheid aan de feiten te con troleeren, daartoe wil overgaan, doen zich zeer groote moeilijkheden voor. Er openen zich twee wegen: een onderzoek bij de spionnen" en een onderzoek bij de autoriteiten, die, uit hoofde van hun ambt, met spionnage" te doen hebben. Beiden zijn uit den aard van hun beroep, zwijg zaam. De autoriteiten wellicht nog meer dan de spionnen". Maar omdat de eersten in ieder geval geen onwaarheid zullen vertellen, is het dan toch nog maar veiliger, bij hen te rade te gaan. Nu is spionnage" een leekenwoord, dat velerlei activiteit ten nadeele van ons land bedekt. Er is de economische spionnage, het verklappen van ge heimen uit bedrijven, werkzaam voor de lands verdediging of andere zeer belangrijke onderne* mingen; of het verklappen van het uitvaren of binnenkomen van bepaalde schepen met ladingen voor bepaalde landen, wat voor een der belligerenten van belang kan zijn en ons land schade kan berokkenen, omdat dan tot aanh'ouding of torpe deering order gegeven kan worden. Spionnage" ? dekt het verklappen van militaire geheimen, op stellingen van troepen etc., van ons land aan een andere mogenheid, maar eronder begrepen is ook de tegen derden gerichte activiteit van buitenlan ders of Nederlanders op ons grondgebied; dat is een activiteit, die onze landsverdediging dus niet zou schaden, maar die onze neutraliteitspositie in ge vaar zou kunnen brengen. En tenslotte is er de acti/iteit van onzen eigen Inlichtingendienst, die tot taak heeft, de legerleiding van alles in kennis te stellen, wat voor haar van belang kan zijn. ER leven in Nederland velen, vaderlanders en bui tenlanders, die, nu de oorlog is begonnen, iets willen verdienen met spionnage". Zulke personen, vaak in het grensgebied woonachtig, komen door bevriende relaties over de grens vaak dingen te weten, die zij van waarde achten. Bijvoorbeeld, dat er over dit en dat riviertje een brug geslagen is of dat dat en dat regiment daar en daar aangekomen is. Nu haasten zij zich naar Den Haag, een centrum van deze berichtenhandel en gaan er mee, laat ons zeggen, naar den Nederlandschen Inlichtingendienst. Maar die kennen dezen informant reeds; zij zeggen hem: het spijt ons wel. Wij hebben geen interesse !" Maar de trouwe vaderlander houdt aan: Meneer, U zult er spijt van hebben. Het is een prachtig be richt." Als hij goed weet te praten, zal hij er daar wellicht vijf gulden mee verdienen, maar in de meeste gevallen, zal men zich er energiek tegen ver weren, er iets van te hooren. Dan gaat de spion" naar de militaire attachés der buitenlandsche lega ties, die daarvoor in aanmerking komen. En die blijken dan wel bereid,- om de, mogelijk nog eens waardevolle, relatie niet te verbreken, den agent" een tientje te geven. En met een buit van veertig, vijftig gulden gaat de gelukkige grensbewoner weer huistoe. Nu kan de Nederlandsche regeering een derge lijke activiteit niet toestaan. Het is strijdig met de neutraliteit, dat op Nederlandsch gebied tegen derde landen gespionneerd wordt. Maar bovendien zijn deze op uitsluitend financieele gronden spionneerende Nederlanders in vele gevallen bereid, evenzeer ten nadeele van ons land berichten door te geven. Het is dus zaak, dat daaraan een eind gemaakt wordt. Er zijn verschillende maatregelen, die er tegen genomen kunnen worden. Allereerst is in be paalde belangrijke gebieden den staat van beleg af gekondigd, die het onder meer mogelijk maakt, dat bepaalde personen uit die gebieden verwijderd worKRUC BRUT LE CHAMPAGNE PARFAIT den. En verder kan die personen ook verboden wor den, zich op te houden in de bewakingsgebieden", bij K.B. aan te wijzen grensstrooken, HOE worden dergelijke boosdoeners nu ontdekt? Daar kan iedereen aan meehelpen. Men kan ze, om zoo te zeggen, toevallig tegenkomen. Al thans wij kregen onlangs bezoek van een Neder lander, sprekend in het kernachtig accent van een onzer grensstreken, die ons voor journalistiek ge bruik inlichtingen aanbood van militaire en andere situaties in een aangrenzend land. Dit had al een verdacht tintje. Hij gaf ons zijn adres, dat niet was in de plaats waar hij tot voor kort gewoond had en waar zijn gezin nog huisde, maar dat in een der Haagsche hotels was. Ook dit had een verdacht tintje. De inlichtingen" van dezen gemoedelijken provin ciaal boezemden ons geen belang in. Hij zelf des te meer. En bij informatie ter bevoegder plaatse bleek hij een bekende te zijn van militaire en burgerlijke autoriteiten. Hij woonde te Den Haag, omdat hem het verblijf in het grensgebied, het bewakings gebied" ontzegd was. Maar hij handelde toch in on belangrijke, zoo niet vaak verzonnen of half-ware berichten tegen uiterst lage tarieven. Van zulke agenten" zijn er vele. Zij leven van de bedragen die vreemde inlichtingendiensten voor hun taak beschikbaar stellen. Zij zijn niet belang rijk en waarschijnlijk ook niet overmatig schade lijk; naar geen richting. Alleen maar lastig en.... ontoelaatbaar. Het zijn caféhouders, zij zijn smok kelaars of stroopers, kleine handelaartjes met fami lie over de grens of wat ook. En, naar men mij meldde, zij zijn in hoofdzaak bij justitie bekend. Sedert eenige jaren is aan het departement van justitie namelijk een centralisatie tot stand gekomen van het materiaal dat met dergelijke zaken verband houdt. Toen was daar een andere reden voor: de binnenstroomende vluchtelingen uit Duitschland maakten het wenschelijk, dat de inlichtingen over deze binnenkomende vreemdelingen gecentrali seerd zouden zijn. En dus werd er van al'en die op de een of andere min-gunstige wijze met de justitie in aanraking kwamen, een kaartsysteem aange legd met dacty!oscopische signa'ementen. En van hier uit worden alle zaken die met spionnage" te doen hebben, ook geleid. Weliswaar worden zij in de meeste gevallen begonnen door de plaatselijke politie of rijksveldwacht, maar de grootere lijnen van het onderzoek worden aan gegeven door de procureurs-generaal en via hen door het departement van justitie; of een der 5 rijksrechercheurs belast zich ermee. De huidige omstandigheden hebben de waakzaamheid van politie, militairen en ook van het publiek vergroot. WORDT er nu veel gespionneerd ? Het is altijd moeilijk van de bevoegde autoriteiten op een dergelijke vraag antwoord te krijgen. Maar de slotPaindeluxe-brood ,,In dat stuk wordt beweerd dat de dominees, vóórdat zij zich opgeven als candidaat, eerst overleg moeten plegen met den kerkeraad." (R.) Hij heeft ten aanhooren van zijn dochters nadrukkelijk verklaard dat hij weer hertrouwen wil." (ff.) indruk hieromtrent is toch: neen ! Ten eerste, als men den vorigen oorlog als vergelijkingsobject neemt, zijn wij niet de eenige niet-belligerente mogendheid in het Westen. De uiteinden der ge allieerde en Duitsche inlichtingendiensten kunnen zich dichter bij den vijand nog op ander neutraal gebied uitstrekken. En verder heeft men te Den Haag door de vreemdelingenregistratie een veel beter overzicht dan in 1914, toen niets van dien aard bestond. Bij visumaanvragen, pi. m. 400 per dag, kan binnen weinige minuten nagezien worden, of er tegen het verleenen van het visum be zwaren bestaan. Bij een gerapporteerde activiteit van vreemdelingen in ons land kunnen eventueel zijn crimineele antecedenten onmiddellijk nagezien worden. En wat blijft er dan over van de uniformensmokkelarij en dergelijke verhalen ? Volgens degenen wier opvatting in dezen de handelwijze van de hoogste burgerlijke en militaire autoriteiten be paalt, zou men in Duitschland of waar ook niet afhankelijk zijn van een paar gesmokkelde unifor men, maar zou men daar, gesteld dat men dat zou wenschen, binnen weinige dagen een geheele divisie in prachtige Nederlandsche uniformen kunnen steken, zóó uit de fabriek. Wanneer er ergens 25 gulden geboden wordt voor een oude militaire kepi, heeft dat een heel andere reden: dan is de bedoeling daarmee onrust te stoken en die bange vermoedens op te wekken, die er ook inder daad mee opgewekt zijn. Een vliegtuig dat boven Den Haag foto's maakt", zooals het gerucht onlangs zei is in deze opvatting evenmin gevaarlijk. Het betreffende land heeft heusch reeds in vredes tijd alle luchtfoto's, die het van een Nederlandsche stad meent noodig te kunnen hebben, keurig in albums verzameld! Met hetzelfde wantrouwen worden in genoemde kringen eveneens de berichten aangezien van betrouwbare agenten", of van menschen, die het in diep geheim" van een Duitschen zakenman hoorden, of van iemand die vijandig tegenover het regime staat", of in grens streken van een deserteur", berichten, die zeggen, dat er dan en dan iets gebeuren gaat daar en daar, of die opzienbarende bijzonderheden geven over een nieuw opgericht onderdeel of een nieuw ge vaarlijk wapen. Dergelijke berichten zijn met kennelijke bedoeling uitgestrooid en worden verder verbreid door zulke vijanden van het regime" of door die spionnen die aan de Duitsche autoriteiten evengoed bekend zijn als aan de Hollandsche. Zooals men mij zei: Over Duitschland kan je alles te weten komen, alles wat je maar wilt. Het eenige bezwaar is, dat de berichten témooi zijn !" En dat is ook het gevaar. Er is een net van be richten rondgestrooid, die tegelijk een prachtige camouflage vormen. En verder is een nadeel, ver geleken bij 1914, dat het thans zeer moeilijk schijnt, het geraamte" van de verschillende diensten op ons gebied te reconstrueeren. Wellicht wordt er veel achterhaald. Maar natuurlijk is er nog veel onder water". Het is als met een ijsberg. Maar er is al veel gewonnen, als men tenminste het topje ziet. Wat er dan nog onder water zit, is van later zorg. F. iniiiiiiiimiiiiiiiiiiiMiiiiHiiiiiiiiiiiiiiiMiiniiiiiiiii mum niiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiimm u; i Deze artistieke begnuing heeft hem niet belet zich een honkvast journalist te toonen." (Volksbl.) Zij abembe verruimd op." (T.) Het juiste woord op de juiste plaats Hij had een ernstigen val ge maakt." (R.) De onvrede bedreigt het land in wendig welig." (T.) Huisbakken journalistiek ,,ln heel veel plaatsen had de detail handel niets geen voorraad." (Msb.) Het convooi-systeem werkt heelernaal niet zoo zeker als Churchill be weert." (R.) Een actrice van dit kaliber zal dit minder makkelijk lukken." (G.) Uit de hoogeschool Waar niet vermeld wonen df leerlingen te Zwolle." iTrn:-. O. tii 7,v ('., CHARIVARIA De hoofdzakelijkste oorzaak van Broers afkeer van de juffrouw school aanvankelijk in de omstandigheid dat zij geen man was." (G.) Onze inrichters Prof. J. van Kan, inrichter en oud-rector van de rechtsgeleerde faculteit te Batavia. Soldaten richten een feest in. Men is van plan een op tocht in te richten op Mardi Gras. Rusland is bereid zijn betrekkingen met Roemeniëop de basis van goede buurschap in te richten." (H.) Lezers, he'pt mij deze nieuwe rubriek in te richtei, Ketens, stempels en stuipen De lectuur van dit boek is voor ons, geketende en bestempelde cultuurmenschen van een stuiptrekkend Europa een niet genoeg te waardeeren geschenk." (Adv. Xbl. ;>. d. Hock/i.) Geslachtelijke moeilijkheden De pluimveehouders klagen dat zelfs jonge hanen door den barren winter slecht of in het geheel niet leggen." f.V. ,'. d. D.) Gevraagd Jongste Bed» en vr.)." (H.) De vrije wil Het wil ons voorkomen dat dit weinig verschil maakt." (R.) Hiermee wil niet gezegd zijn dat zijn houding onjuist was." (Vrijh.) Geruchten in het buitenland willen weten van fouten in de Siegiriedlinie." (Tel.) liet wil wel zoo lijken of hij er zich niet veel van heeft aangetrokken." (H. D.) ,,Het valt te verstaan dat de Franschen geschokt zijn." (H.) Het is zelfs te begrijpen. Een lezer schrijft: Het modewoord is nu: cui'lijh. Het nieuwe stadhuis in Amsterdam zon een eerlijk gebouw moeten worden." (H.) Willen mijn lezers mij eerlijke knipsels zenden? Er neerde heerschto stemming." (ml Dat woord wordt gewoonlijk eenigszins gecompressioneerd. Diensijver Hij klemde zijn beide handen om diens keel en zette zijn knieën in diens rug." (R.} ,,De vijand verloor 500 dooden," zegt de Telegraaf, maar vertelt er niet bij hoeveel hij er overhield. PAG. 15 DE GROENE No. 3172