KANTTEEKENINGEN Het slagkruiservraagstuk.... en nog iets Het heeft zin, aan de uitvoerige beschouwing van onzen militairen medewerker over de slagkruiserplannen der regeering zie het hoofdartikel in dit nummer een enkele kantteekening toe te voegen. Daarin mag allereerst zijn conclusie onderstreept worden: dat het probleem: groot of klein materieel ? nog niet definitief is opgelost. Tegenover de meerder heid der deskundigen die de aanschaffing van grootmaterieel bepleiten, staat een minderheid die klein materieel propageert, en zij die thans hun hart aan de slagkruisers verpand hebben, hebben zich vroeger (even deskundig f) ook wel eens anders uitgelaten. De Staten-Generaal zullen er goed aan doen wanneer zij althans op meer openbaarheid inzake de rapporten der deskundigen aandringen. Er hangt om deze geheele affaire een waas van geheimzinnigheid, hetgeen onaangenaam, om niet te zeggen ondemocratisch aandoet. Gesteld echter, dat de volksvertegenwoordiging zich in meerderheid met de plannen der regeering zal vereenigen, dan lijkt het ons gewenscht, het genomen besluit met de grootst mogelijke spoed uit te voeren. Ieder jaar is er n in dezen tijd. Hoe eerder eventueel met den bouw der slagkruisers begonnen kan worden, des te beter. Hetzelfde geldt natuurlijk voor het geval dat de Kamers de voorkeur mochten geven aan een ander plan dan thans door de regeering wordt ingediend. Deze zaak verdient tenslotte nog onder een ander aspect bezien te worden. Dat men Indiëbeveiligen wil goed. Maar zou het dan niet aanbeveling verdienen, iets meer rekening te houden met de sentimenten der inlandsche bevolking? Men be veiligt een uitgestrekt eilandenrijk niet alleen met een drietal groote oorlogsbodems plus omlijsting; men beveiligt het óók door zich de sympathie van de groote massa der aldaar wonende bevolking te verwerven. Met andere woorden: de taak waarvoor de Nederlandsche regeering staat en wij zouden het toejuichen wanneer in de Kamers de quaestie aldus werd gesteld is niet alleen, wellicht zelfs niet in de eerste plaats van technisch-militairen aard; zij is ook van staatkundigen aard. Groote groepen inlanders staan onverschillig tegenover een Nederlandsch gezag dat hun politieke bewust wording niet uit alle macht bevordert. Ruim drie jaar is het geleden dat de Volksraad aangedrongen heeft op het houden van een Imperiale Rondetafel conferentie teneinde te beraadslagen hoe Nederlandsch-Indiëbinnen het Imperiale verband poli tieke zelfstandigheid zou verwerven. Dat was de inhoud der petitie-Soetardjo. De Kroon heeft in November 1938 afwijzend beschikt over deze petitie. Het gevolg is geweest dat in de Inlandsche beweging een concentratie van krachten is opgetreden. Democratische eischen worden in Indiëmet steeds grooter kracht gesteld. De roep naar een uit en door het volk gekozen parlement en een aan dit parlement verantwoordelijke regeering" weerklinkt. Tegen dezen achtergrond bezie men de plannen der regeering. Vlootversterking-allén baat niet. Verdergaande democratiseering van Indiëis een eisch des tijds. Zij zal de banden tusschen Nederland en Indiëniet verslappen, maar versterken. Nieuwe financieele maatregelen Und alles kam wie es kommen muszte": na de mislukking van de vrije leening van fl. 300 millioen, is de regeering met een nieuw leeningsvoorstel gekomen, waarbij hetzelfde bedrag wordt aangevraagd. Er is geen twijfel aan dat deze leening volteekend zal worden, want als stok achter den deur" wordt door minister De Geer een gedwongen leening gereed gehouden, die n pCt. minder rente zal afwerpen. Men zal zich dan ook wel haasten, dat eene pCt. verlies teontloopen. Binnen afzienbaren tijd beschikt de regeering dus over fl. 300 mill., waarmede zij den druk der vlottende schulden ietwat kan verlichten. Dat zij er met deze fl. 300 mill. niet is, behoeft geen betoog. De mobilisatie, kost//. 1,7 millioen per dag. Hierbij zijn de bijzondere versterkingen niet eens medegerekend. Het totale bedrag dat Neder land op het oogenblik aan de defensie uitgeeft NABEHANDELING ARM- EN BEENBREUKEN ORTHOPEDARIUM afgezien nog van de vlootuitbreidingsplannen die weer nieuwe eischen zullen stellen , gaat de fl. 600 mill. dan ook zeer aanzienlijk te boven. Nieuwe leeningen moeten deswege volgen. Het is bekend, dat ten behoeve van rente en af lossing van deze dïfensie-leeningen een leeningsfonds is ingesteld. Voor het jaar 1940 moet dit fonds behoudens zijn andere inkomsten beschikken over ruim f L 18 mill., waarmede een deel der mobilisatie-uitgaven van de jaren 1938 en 1939 afgelost zal worden. Deze fl. 18 mill. zal gevonden worden door 15 opcenten op de successie belasting te heffen, de benzinebelasting met ander halve cent per liter te verhoogen, 10 opcenten op de suikeraccijns te heffen en een koffieaccijns in te voeren die fl. 8 mill. zal opbrengen. De kleine beetjes helpen.... De situatie Weer geen verandering in de situatie.... De fronten blijven vastgevroren, hoewel een levendige strijd, getuige de oorlog in Finland, heel wel mogelijk is. Zal eerst de lente weer een week uitgesteld ! de strijdlust doen ontdooien? Men vraagt het zich met steeds groeiende spanning af. En niemand weet, wat er dan zal gebeuren.... Aan geruchten geen gebrek overigens. Het heette, dat de Duitsche legerleiding vast besloten is, door te tasten. Deze winter heeft het Duitsche volk zoo zwaar geteisterd, dat de regeering het op geen tweeden oorlogswinter durft latïn aan komen. De handelsrelaties met de Sowjet-Unie worden versterkt, dat is een feit. Een deze week afgesloten handelsverdrag voorziet in hun uitbrei ding. Het is echter niet waarschijnlijk dat reeds in den loop van dit jaar dit handelsverkeer zulk een vlucht zal hebben genomen dat Duitschland van al zijn voedselzorgen bevrijd is. De SowjetUnie heeft haar grondstoffen op het oogenblik zélf te hard noodig ! Met andere woorden: het blijft voor Duitschland gewenscht, zoo mogelijk een snelle beslissing te forceeren, temeer omdat de militaire kracht der Geallieerden in een sneller tempo groeit dan de Duitsche. Op deze en dergelijke beschouwingen baseert zich het gerucht dat de Duitsche legerleiding van plan is, zoodra de omstandigheden het toelaten, den strijd in alle hevigheid te doen ontbranden. Men spreekt van een offensief tegen en rond de Maginot-linie. Men spreekt van een offensief tegen Scandinavië. Men spreekt van een offensief op den Balkan. Men spreekt zelfs van een landing van zwaar gemechaniseerde afdeelingen in Engeland, zulks minder om het strategisch dan wel om het psychologisch effect dat zij zou hebben. Gelijk men ziet: een formidabel plan. Maar het is evengoed mogelijk dat de Duitsche legerleiding beseft dat iedere actie slechts een even stevige reactie zal opwekken, en dat zij daarom in werke lijkheid van plan is, rustig af te wachten achter den met rozestruiken versierden Westwall. Haar plan" zou dan tot taak hebben, de Geallieerden er waarschuwend op te wijzen wat wel zou kunnen gebeuren. Het zou hun dus den raad geven: Restaurant DORRIUS N.Z. Voorburgwal b.h. Spui, Amsterdam PLATS DU JOUR EN A LA CARTE Laten we nu liever vrede sluiten in plaats van door te gaan." Over een paar maanden, wellicht reeds over een paar weken, weten we er misschien meer van.... Deze week was aan activeering van den oorlog niets te merken. De strijd is op den ouden voet voortgezet: de neutralen hebben weer den tol mogen opbrengen. In strijd met alle bepalingen van het volkerenrecht heeft een Duitsche duikboot de Bürgerdijk getorpedeerd.... Uit alle windstreken Rest ons tenslotte nog, enkele feiten die zich deze week op verschillende punten van onze goede oude aarde hebben voorgedaan, van een losse kantteekening te voorzien. De Russen schijnen op de Karelische landengte eenige vorderingen te hebben gemaakt. Met moord dadig artillerievuur hebben zij een bres in de Finsche linies geschoten. Hoe groot deze bres is, weten wij niet. Van een oprolbn van het Finsche front is echter geen sprake. Hulp aan Finland is dringend gewenscht. De Finnen gaan lijden aan oververmoeid heid. Wij verwijzen dienaangaande naar het artikel op pag. 5 in dit nummer van den bekenden Amerikaanschen journalist Harold Denny, die zoowel van de Russische als van de Finsche toestan den voortreffelijk op de hoogte is. Japan heeft Nederland de eer aangedaan van het aanbod eens non-agressie-pacts. Welke reëele beteekenis deze pacten hebben, hebben de afgeloopen jaren ons wel geleerd ! Trouwens: Japan is thans niet in staat, Nederlandsch-Indiëaan te vallen. De Chineesche oorlog (de Vereenigde Staten hebben Tsjang-kai-Tsjek weer een nieuw crediet verleend!) eischt hun aandacht op. Den Haag heeft aan Tokio's proefballon niet veel aandacht besteed. Onze regeering acht een dergelijk pact onvereenigbaar met haar absolute neutraliteit. Uit Washington kwam deze week weer een kleine sensatie. Sumner Welles, de onderstaatssecretaris van buitenlandsche zaken, vertrekt naar Europa. Hij zal met neutralen en oorlogvoerenden bespre kingen voeren over de wereldorde na het sluiten van den vrede. Bepaalde plannen bestaan er echter niet. Vóór alles wil Washington den vrijhandel herstellen. Beide oorlogvoerende partijen hebben zich over deze Amerikaansche bemoeiing met Europa zér gereserveerd uitgelaten. Is het plan een verkiezingsmanoeuvre van Roosevelt? De buitenlandsche politiek houdt zijn populariteit op peil, en slechts door die politiek warm te houden" zou hij zijn eventuesle herkiezing kunnen bevorderen. Eenig scepticisme t. a. v. de reëele beteekenis van Sumner Welles' zending is in elk geval gerechtvaardigd. UIT DE GROENE GRABBELTON ROKIN 101 AMSTERDAM TELEF. 42802 Men kijkt tegenwoordig weer veel naar Italië: wat zal Mussolini doen? 't Is misschien de moeite waard, in dit verband te herhalen wat generaal Gamelin reeds maanden geleden tegen een journalist zei, die hem naar zijn meening over Italië's militaire kracht vroeg. Als Italiëneutraal blijft," zei Gamelin, heb ik vijf divisies noodig om het te bewaken. Gaat het met Hitler mee, dan heb ik tien divisies noodig om het te verslaan. Kiest het onze zijde, dan heb ik vijftien divisies noodig om het te helpen .. .." In het begin van het vorige jaar begon een van de grootste Amerikaansche weekbladen, de Saturday Evening Post, met de publicatie van een reeks onthullingen over den geheimen dienst der SowjetUnie. De man die daarvoor de gegevens leverde (de artikelen waren nl. door een ander geschreven, aangezien hij zelf geen Engelsch kende), noemde zich W. G. Kriwitski. Hij was oud-generaal van het Roode Leger en oud-chef voor West-Europa van den Sowjet-inlichtingendienst. In 1937 had hij er sikkel en hamer bij neergelegd. Geen wonder dat de onthullingen van iemand die zoo ver achter de schermen had gekeken, sensatie wekten ! En nu ligt de Nederlandsche vertaling voor ons. ,,In Stalins Secret Service" is geworden, ,,Dat heb ik gezien!", uitgegeven door Allert de Lange. De vraag die ieder zal stellen die ondanks den aanval op Finland beseft dat men de problemen van 170 millioen aardbewoners niet met dood doeners kan afdoen, luidt: Welke beteekenis hebben deze onthullingen?" Laat ons de zaak algemeen stellen. Om te weten dat er something rotten" is in den Sowjet-staat, daarvoor hebben wij W. G. Kriwitski alias S. Ginsburg niet noodig: de reeksen processen spreken een duidelijke taal. Zijn boek had desondanks van belang kunnen zijn wanneer het volkomen authen tiek en betrouwbaar bewijsmateriaal leverde voor de inwendige spanningen in de Sowjet-Unie. Hoe belangrijker het onderwerp is waarop deze en derge lijke onthullingen (men denke aan Rauschning !) zich richten, des te hoóger eischen mag men stellen aan de betrouwbaarheid. Kriwitski's boek is niet volkomen betrouwbaar. Er komen eenige feitelijke onjuistheden in voor, die van minder belang zijn. Van cardinaal belang is echter het feit dat de schrijver zijn onthullingen" heeft bijgewerkt aan de hand van de politiek-vanden-dag. In de oorspronkelijke artikelen in de Saturday Evening Post laat hij Stalin ergens een woordelijke" uiteenzetting geven van zijn Spaansche politiek. In de Amerikaansche uitgave in boekvorm wordt deze woordelijke" uiteenzetting PAG. 6 DE GROENE No. 3272