Historisch Archief 1877-1940
KANTTEEKENINGEN
Politieke onzekerheid
ledere week brengt zoo haar sensatie op het
oogenblik: vorige keer was het de Burgerdijk; dit
keer is het de Altmark. Gegeven de oorlog in Finland,
hoeven de dagbladen een tekort aan copy niet te
vreezen. Maar dat is dan ook alles ! Want wat het
overige betreft, legge men zijn oor te luisteren in
de kringen der dagbladjournalisten en men zal ver
nemen dat er in vredestijd meer placht te gebeuren
dan in dezen oorlog. Hadden de Russen Finland
niet aangevallen, dan zaten we nu midden in den
komkommertijd", verzuchtte dezer dagen een re
dacteur-buitenland van een onzer groote bladen.
Eerlijk gezegd: is niet al het rumoer dat van de
Altmark-stffaire gemaakt is, een symptoom van den
genoemden komkommertijd? Natuurlijk: het ge
beurde, waarover straks meer, is belangrijk, maar
of het zóó belangrijk is dat men er een week lang
kostbare voorpagina's aan kan geven, staat te be
zien.
Maar waarover moet men anders schrijven?
Van groote militaire operaties valt niet veel te
bespeuren. De aandacht verdeelt zich over de
Noord- en Zuid-einden van het strijdgebied, i.c.
over Finland en het Nabije Oosten. Men weet dat
de Geallieerden in het Nabije Oosten een aanzien
lijke krijgsmacht bijeen hebben getrokken. Deze
krijgsmacht heeft in de eerste plaats tot taak, de
groote Britsch-Fransche belangen in dat gebied te
beschermen. Van Duitsche en Russische zijde wordt
echter herhaaldelijk beweerd dat het werkelijke plan
der Geallieerden is, een aanval op de
petroleumvelden van Bakoe en Batoem te doen waar verreweg
het grootste gedeelte der Russische petroleum van
daan komt. Indien deze aanval zou slagen, zou de
Sowjet-Unie voor groote moeilijkheden komen te
staan; bovendien zou ook Duitschland dan geen
Russische petroleum meer kunnen krijgen. Het den
Geallieerden toegeschreven plan lijkt dus heel aan
trekkelijk voor hen. Beziet men de zaak echter
nader, dan blijkt dat aan een dergelijke expeditie
schier onoverkomelijke moeilijkheden vastzitten.
De verbindingslijnen over den Kaukasus zijn
schaarsch. Turkije heeft slechts n spoorweg loopen
naar den Kaukasus. Verder is Tebris in het uiterste
Noorden van Iran (Perzië) per spoorweg verbonden
met Georgiëin de Sowjet-Unie, maar deze spoorweg
heeft geen aansluiting op den pas-geopenden
transIraneeschen spoorweg. Men stelle zich nu voor dat
een expeditieleger dat over anderhalve communi
catielijn beschikt, over den Kaukasus trekt. Het
zal stellig op verbitterden tegenstand stuiten. Rus
sische bommenwerpers zouden den spoorweg achter
het front kunnen bombardeeren, en hetzelfde ver
schijnsel kan zich voordoen dat zoovele Russische
divisies in midden-Finland heeft getroffen: bij ge
brek aan communicatie-lijnen kan het offensief niet
volgehouden worden.
Neen het komt ons voor dat men er voorloopig
het beste aan doet, alle berichten over uitbreiding
van den strijd in het Nabije Oosten te beschouwen
als een poging om de aandacht af te leiden van het
eenig werkelijk-belangrijke front: het Westfront.
Echter: im Westen nichts Neues. ..."
Russische successen
De Finnen hebben het voorste gedeelte van de
Mannerheimlinie moeten ontruimen. Onophoude
lijke Russische stormaanvallen, voorafgegaan door
intensieve bombardementen, hebben dezen
strategischen terugtocht noodzakelijk gemaakt. Van een
paniek was echter geen sprake. Viipuri is ook nog
steeds in Finsche handen. Behalve aan het
Karelische front hebben de Finnen zelfs zekere successen
behaald: de achttiende Russische divisie is
door hun patrouilles omsingeld en strategisch
vernietigd.
Deze successen mogen ons de oogen echter niet
doen sluiten voor het feit, dat de situatie waarin
Finland thans verkeert, aanzienlijk ongunstiger is
dan veertien dagen geleden. De Mannerheimlinie
is zijn belangrijkste verdedigingswerk; gaat deze
linie verloren, wat helaas waarschijnlijk is gewor
den, dan zal dat behalve militaire ook
psychologiNABEHANDELING
ARM- EN BEENBREUKEN
ORTHOPEDARIUM
ROKIN 101
AMSTERDAM TELEF. 42802
sche gevolgen hebben: de verhoudingen waarin de
Finnen vechten, worden dan wel bijzonder onguns
tig. Nog afgezien van het feit dat na de voorjaars
sneeuwstormen de mogelijkheden voor nieuwe Rus
sische offensieven grooter worden. Of de jongste Rus
sische successen het resultaat zijn van Duitsche
technische hulp is mogelijk, maar onzeker. Het is
een feit dat in de afgeloopen maanden vele Duitsche
officieren bevel hebben gekregen zich naar de
Sowjet-Unie te begeven teneinde den Generalen
Staf van het Roode Leger bij te staan. Zij werden
echter allen plotseling ziek....
Finland zendt bede op bede de wereld in. Man
schappen en materiaal zijn dringend noodig. Helaas
heeft Zweden verklaard dat het zelf geen militaire
hulp zal leveren en niet zal toestaan dat dergelijke
hulp van andere zijde (b.v. der Geallieerden) via
Zwedens gebied Finland zal bereiken. Dit besluit
is in overeenstemming met de vroegere houding
van Zweden; men kan dan ook hoogstens zeggen
dat het de principieele zwakheid en halfslachtigheid
er van treffend laat uitkomen. Het besluit der regee
ring heeft dan ook veel opwinding verwekt in
linksche en rechtsche kringen. Een redevoering van
koning Gustaaf moest olie op de golven gieten. En
intusschen vecht het Finsche broedervolk tegen een
overmachtigen tegenstander.... Men weet natuur
lijk niet, hoeveel hulp Finland toch bereikt via Zwe
den, ondanks de striktste verklaringen van de regee
ring. Woorden zijn er om gedachten te verbergen",
heeft Talleyrand gezegd. Men mag er tegenwoordig
aan toevoegen: n de daden" ....
De Altmark"
Jules Verne in de politiek met deze woorden
kan men nog misschien het best het gebeurde met
de Altmark karakteriseeren. Een Duitsche tanker
met ruim driehonderd gevangenen aan boord vaart
door de Noorsche wateren; het schip wordt volgens
sommige berichten niet gecontroleerd; volgens
andere was de controle onvoldoende uitgeoefend,
hebben de Engelsche manschappen gepoogd, door
schreeuwen hun aanwezigheid kenbaar te maken
en zijn zij met de brandspuit bespoten tot zij zwegen;
het schip vaart door; een Engelsch eskader doemt
op; zullen Noor en Engelschman elkaar bevechten?
Neen de Noor trekt zich terug; de Duitsche kapi
tein vlucht in een fjord; de Engelsche volgt in zijn
zog; de Duitscher draait, om den Engelschman te
Restaurant DORRIUS
N.Z. Voorburgwal b.h. Spui, Amsterdam
PLATS DU JOUR EN A LA CARTE
rammen, raakt vast aan den grond en wordt ge
nterd; de Engelsche kapitein springt met de revolver
in de hand aan boord van den vijand; de Duitschers
vluchten over de schotsen; vijf, zes worden neer
geschoten ; de gevangenen worden bevrijd en den vol
genden dag betreden zij onder enorm enthousiasme
den Engelschen bodem.
Jules Verne of niet? Het gebeurde heeft
intusschen enorme beroering verwekt. De Duitsche pers
sprak van Engelsche zeeschuimers. Het is in dat
verband dienstig, er aan te herinneren dat twee
dagen vóór het gebeurde met de Altmark de
Nederlandsche regeering te Berlijn geprotesteerd heeft
tegen de brute torpedeering van de Burgerdijk.
Duitsche protesten die zich op het internationale
recht beroepen, maken op ons altijd een ietwat
komischen indruk. Intusschen is het feit niet te misken
nen dat ook de Engelschen het volkerenrecht dit
maal overtreden hebben. Zij hebben zich verdedigd
door Noorwegen te groote lakschheid te verwijten.
Inderdaad bevond Noorwegen zich in een lastig
parket: had het zelf de Engelsche gevangenen
geinterneerd, dan had het zich den toorn van Berlijn
op den hals gehaald. Al bij al, is eigenlijk de zaak
voor Noorwegen op de beste wijze afgeloopen, al
lijkt dat eenigszins paradoxaal.
De Duitsche pers heeft dreigend geschetterd dat
uit het gebeurde bleek dat de kleine neutralen zich
zelf niet konden verdedigen. De rekening wordt
nog wel gepresenteerd." Men trekke zich van deze
en dergelijke uitingen niet te veel aan. Aan voor
wendsels voor offensief optreden heeft het een
grooten staat nimmer ontbroken !
Ruwe handen
-60d Bij Apottien Drogisten
UIT DE GROENE GRABBELTON
Nationalisme in de wetenschap is altijd een
afgrijselijk verschijnsel geweest en in diepsten zin
tegennatuurlijk, dat wil zeggen strijdig met de
algemeene natuur der wetenschap-zelve. Dat is
honderd maal gezegd en behoeft hier niet uitge
werkt te worden. Waarom het dan toch nog eens
op te halen? Omdat dezer dagen ons oog viel op
een nieuwe uiting van vermelde ergernis-wekkende
ziekte.
In de economie is sinds jaren een strijd aan
den gang wie deze wetenschap nu eigenlijk ge
sticht" heeft. In de meeste leerboeken heet Adam
Smith er de vader" van. Anderen geven de eer
aan de Franschen Vauban, Boisguillebert of
Quesnay, den physiocraat, weer anderen aan den
Engelschman Petty. Het is echter heel moeilijk,
uit te maken wie van hen allen de eer voor zich
mag opeischen die tak van wetenschap in het leven
te hebben geroepen die van alle takken de minste
vruchten en de meeste dorre bladeren gedragen
heeft. Men kan die eer ook aan Aristoteles toewijzen
die reeds vele verstandige opmerkingen over de
economie heeft gemaakt. Hoe het zij: kortgeleden
heeft een Duitscher ontdekt dat deze eer een
Duitscher toekwam. Een zekere Anton Tautscher vestigt
nl. in Schmollers Jahrbuch fiir Gesetzgebung,
Verivaltung and Volkswirtschaft (64. Jrg., Heft I), een
der bekendste Duitsche economische tijdschriften,
de aandacht op Ernst Ludwig Carl, een Duit
scher die van 1682 tot 1742 heeft geleefd.
Deze geleerde heeft zich veel met zijn voorgangers
Vauban en Boisguillebert bezig gehouden. Zijn
hoofdwerk dat in 1722 te Parijs verscheen, is in
het Fransch geschreven, omdat" naar Carl
zelf mededeelt in Duitschland, met name in de
kring der vorsten en hun raadgevers, meer Fransche
dan Duitsche boeken gelezen werden." Het econo
mische werk van Carl is dus klaarblijkelijk, gelijk
men trouwens in de eerste helft der i8e eeuw
kan verwachten, ontsproten aan de Fransche
cultuur.
Unverfroren" staat echter boven het opstel
over den Duitscher Carl die in het Fransch schreef:
Der Begründer der Volkswirtschaftslehre ein
Deutscher."
Hartelijke felicitaties !
Nu wij het toch over Duitsche economische
tijdschriften hebben, is het wellicht dienstig,
melding te maken van een ervaring die menig
ander wellicht ook reeds heeft opgedaan. Wij
bedoelen het feit dat men nauwelijks meer zulk
een tijdschrift kon opslaan zonder een opstel te
vinden over Ierland, Zuid-Afrika of Britsch-Indië,
kortom: de wonde plekken van het Britsche Impe
rium. Het is duidelijk waarom dit geschiedt: der
geheele menschheid moet aangetoond worden van
welke brute machtsmiddelen het perfide Albion
gebruik heeft gemaakt om zijn heerschappij te
vestigen.
En zoo wordt in al deze vaak uitgebreide artikelen
een gruwelijk beeld opgehangen van Britsche
concentratiekampen, van Britsche justitioneele
terreur, van Britsche onderdrukking van minder
heden, van Britsche economische uitbuiting....
Men behoeft de juistheid van deze beschuldigingen
niet te ontkennen, zonder daarnaast te constateeren
dat de aanklager in dit geval het recht op het
requisitoir sinds ruim zeven jaren verbeurd heeft.
Het is een frappant voorbeeld van den pot die den
ketel verwijt dat hij zwart ziet.
In het pseudo-fascistische,
onafhankelijknationaal tijdschrift ,,Nederland" lezen wij in de
rubriek die door onze keukenprinses" gevuld wordt:
Bij al de misdragingen, die de Kussen zich op bet
oogenblik veroorloven, doet het wel eens Hoed, te be
denken, dat zij niet te veel profiteeren van die
gencuchten, waaraan het oude ('zarcnrijk in xijn tijd een niet
gering gedeelte van zijn reputatie te danken had: de.
goede Russische keuken.
Wij vragen ons af, hoeveel Russen in dien ver
heerlijkten Czarentijd plachten te profiteeren van
PAG. 6 DE GROENE No. 3273