DE GROENE AMSTERDAMMER OPGERICHT 1877 Redactie en Administratie: Keizersgracht 355, Amsterdam-C. Tel. 37964. Abonnement f. 10.?per jaar. Postrekening: 72880. Gem. Giro G 1000. Abonnementen kunnen met elk nummer ingaan, doch alleen tegen het einde van een jaargang, na opzegging vóór l December, worden beëindigd. 16 MRT. 1940 HETGEEN met Finland in de afgeloopen week is geschied, toont met pijnlijke, ja smartelijke duidelijkheid aan, hoe weinig beginselen vermogen in de huidige wereld, hoezeer het platte realisme der politieke machtsverhoudingen over elk spoor van idealisme triomfeert. Een klein land, dat men waarlijk niet met een stralenkrans van onbevlekte deugdzaamheid behoefde te omgeven, om het te bewonderen voor zijn durf en opofferingsgezindheid, vocht voor het recht, zijn eigen levensvorm in vrijheid te bepalen. Het was van meening, dat dat recht opgeheven zou worden indien het de eischen van een machtigen buurstaat moest inwilligen. Twee-en-een-halve maand lang wist het de ver woede aanvallen van een vele tientallen malen sterkeren tegenstander af te slaan. Toen werd het gedwongen, zich met den vijand te verstaan, niet als gevolg van een breuk in zijn moreel. De vrede is Finland door de harde feiten opgelegd. Het was zoo naïef, te meenen dat zijn strijd voor een be ginsel de hulp van gelijkgezinde mogendheden magnetisch tot zich zou trekken. In stee daarvan wordt nu aan hem het noodlot voltrokken dat voor dien China, Spanje en Tsjecho-Slowakije getroffen heeft. De voorwaarden waarop thans vrede is gesloten, zijn aanzienlijk ongunstiger dan die welke Finland in den vorigen herfst werden aangeboden. Drie maanden strijd hebben blijkbaar niet gebaat. Het Finsche verzet, dat zinvol was als alles wat spontaan en uit een oprechte overtuiging geschiedt, is nutteloos gebleken. De Russen hadden er op ge rekend, door onderhandelingen de Finnen klein te krijgen. Toen deze berekening faalde, moest een offensief geïmproviseerd worden. Twee maanden duurde het, alvorens het Roode Leger van zijn ontzaglijk numeriek overwicht eenig profijt kon trekken. Klaarblijkelijk heeft de Finsch-Russische oorlog minder de Finnen dan wel de Russen verrast. Objectief bezien is dan ook deze oorlog die in feite niets heeft opgelost, hoogstens het proces der geschiedenis lichtelijk heeft versneld, een histo rische vergissing geweest. Hoe paradoxaal dat moge klinken, komt het ons toch voor, dat zoo de bittere waarheid is: bitter, omdat tienduizenden Finnen en wellicht honderdduizenden Russen hun leven hebben gelaten in dezen strijd OP 9 October 1939 begonnen te Moskou de eerste onderhandelingen tusschen Molotof en Paasikivi. Negen dagen na dien kwamen te Stock holm de Scandinavische staatshoofden bijeen, ver gezeld van hun ministers van buitenlandsche zaken. Finland kreeg daar den vriendelijken raad, zoo ver als maar eenigszins doenlijk was, aan de Russische eischen toe te geven. Later is uitgelekt dat de Zweedsche regeering ter conferentie met beslistheid verklaard heeft, in geen geval troepen te zullen zenden wanneer er onverhoopt tóch oorlog zou uitbreken; evenmin zou Zweden het transport van vreemde troepen toestaan. In werkelijkheid is reeds op dien gedenkwaardigen i8en October beslist over den afloop van den oorlog.... die nog niet was uitgebroken. Van meet af aan hebben zoowel de Finsche als diverse Scandinavische regeeringen gepoogd, Moskou tot een wapenstilstand over te halen. Twee dagen na het uitbreken van den oorlog verklaarde Ryti, de nieuwe Finsche minister-president, dat hij zou blijven pogen, door onderhandelingen een regeling tot stand te doen komen. Veertien dagen later deed Tanner, de minister van buitenlandsche zaken, een beroep op Molotof, om de afgebroken besprekingen te hervatten. Deze vrede'spogingen liepen parallel aan soortgelijke handelingen van de Scandinavische zusterstaten. De conclusie dringt zich op, dat de oorlog weinig meer is geweest dan een tragisch tusschenspel, dat het diplomatiek contact gestoord, maar nimmer geheel verbroken heeft. Het was trouwens klaar blijkelijk in het belang van alle betrokken mogend heden dat de oorlog een tusschenspel bleef. IN de eerste plaats vergde zulks het belang van Duitschland, zwijgzame maar machtige mede speler in dezen strijd. Wat had Duitschland economisch van de SowjetUnie te verwachten, zoolang in het Noorden een strijd Finland's lot woedde die Russische ertsen en petroleum vrat? Sterker nog: was het in het belang van Duitschland dat de Sowjet-Unie zich nog vaster nestelde aan de Oostzee, straks wellicht geheel Noord-Finland ver overde en aldus practisch de Laplandsche ijzerertsen zou beheerschen die voor het Derde Rijk van vitale beteekenis zijn? Het antwoord op deze vragen is duidelijk. Niettemin had Duitschland met zijn streven naar herstel van den vrede waarschijnlijk geen succes gehad, indien het energiek voortzetten van den oorlog niet ook de Sowjet-Unie voor groote moeilijk heden zou plaatsen. Had de Sowjet-Unie onder geen beding van geen staken van den strijd wil len weten, dan zou zij in de gegeven verhoudingen gedurende een groot gedeelte van dit jaar haar kracht op eventueele andere fronten danig verzwak ken. Wij denken aan het Verre Oosten, aan den Balkan en aan het Kaukasusgebied, waar de petroleumbronnen gedekt moeten worden tegen een toch altijd mogelijken aanval van Weygand en Wavells leger (op de Parijsche beurs, curieus genoeg, reeds verdisconteerd in een stijging van nihil tot 13 van de oude Fransche Bakoe"-aandeelen ...) De Finsche oorlog had het Russische distributiesysteem reeds op enkele plaatsen doen vastloopen. De voed selsituatie in de groote steden, op vele plaatsen ook op het platteland, was beduidend verslechterd. Om deze redenen komt de vrede ook de Sowjet-Unie niet ongelegen. Zij heeft bovendien bereikt wat zij hebben wil. EN de vrede komt zeker den overigen Scandinavischen staten niet ongelegen. Reeds boven is er op gewezen dat zij gepoogd hebben, een oorlog te voorkomen die tenslotte toch een feit is geworden. Groote gedeelten van het Zweedsche volk wilden Finland actief te hulp ko men. Duitschland heeft zulks verhinderd. Het is op het oogenblik een internationaal publiek geheim dat de Duitsche regeering te Stockholm categorisch verklaard heeft, handelend te zullen optreden, zoo dra Zweden op groote schaal actieven steun aan Finland zou verleenen of soortgelijke hulp van de Geallieerden zou doorlaten. Voor deze bedreiging is Zweden gezwicht. Men mag hopen dat de historische gerechtigheid het land nimmer voor dit falen zal straffen: zeker kan men daarvan niet zijn ! Intusschen ware het onbillijk, de schuld" van Finlands eenzamen strijd voorzoover het zin heeft, in de politiek van schuld" te spreken uit sluitend op Zwedens zwakke schouders te leggen. Zwedens houding immers is mede bepaald door de onzekerheid of de Geallieerden voldoende hulp naar Scandinaviëwilden zenden. Verkeers-obstakels wa ren er niet: de Engelsche vloot beheerscht den Atlantischen Oceaan en van de Noorsche kust naar Zweden loopen drie degelijke spoorwegen. Zweden had dus waarschijnlijk voldoende hulp kunnen ont vangen, temeer omdat de inval van een Duitsch transportleger in Zuid-Zweden ook geen kleinig heid ware geweest! Rechtstreeksche hulp aan Fin land zou voor de Geallieerden moeilijker zijn: een landing in het Noorden, bij Petsamo, zou op groote bezwaren stuiten, en zoolang de Botnische Golf dichtgevroren is (hetgeen tot in Mei het geval pleegt te zijn) worden Zweden en Finland door slechts n spoorweg verbonden. Langs dien eenen spoorweg die reeds overdruk gebruikt wordt, hadden de troe pen der Geallieerden vervoerd dienen te worden; langs dien eenen spoorweg hadden zij hun materiaal, hun ammunitie moeten ontvangen. Eenvoudig ware zulks niet. HET gewicht van deze strategische moeilijk heden mag men niet onderschatten. De ware oorzaak van de Fransen-Britsche terughoudendheid ligt echter dieper. Zij ligt in de beduchtheid dat deze oorlog zich uitbreidt, zij ligt in het krijgsplan der Geallieerden dat althans in het stadium waarin de oorlog thans verkeert gebaseerd is op het afslaan van den verwachten aanval van Duitschland. De krachten mogen niet te veel verspreid worden. Frankrijk was in meerdere mate bereid tot het zenden van hulp dan Engeland, uit motieven overigens die met steun aan de Finsche democratie weinig te maken hadden. Frankrijk had, aldus minister-president Daladier, reeds meer dan veer tien dagen geleden vijftigduizend man tot een expeditie-corps samengetrokken Dag en nacht werd de Fransche diplomatieke actie uitgeoefend op neutrale en bevriende regeeringen". Onder de neutrale" zal Zweden, onder de bevriende" hoogstwaarschijnlijk Engeland vallen. Engeland heeft duidelijk getoond dat het van geen oorlog tegen de Sowjet-Unie wilde weten. Trouwens, waar moest het de troepen vandaan halen voor Scandi navië? Canada heeft pas eenige duizenden man schappen gezonden. Engeland-zelf is eerst met den opbouw van zijn leger aan het Westfront bezig. Dergelijke realistische overwegingen kunnen Engelands houding heel wel verklaren, en begrij pelijk, zij het dan ook niet sympathiek maken. Was Chamberlain recht voor deze waarheid uitgekomen men kon er desnoods vrede mee hebben. Maar weerzinwekkend is de wijze waarop men thans in Londen poogt, Finland de verantwoordelijkheid voor de Russische overwinning in de schoenen te schuiven. In posthume raadgevingen, even for malistisch van vorm als zalvend van inhoud, breekt zich het kwade geweten baan. LAAT ons eerlijk zijn: wanneer men de normen aanlegt van elementair fatsoen, is Finland het eenige land dat zich niets te verwijten heef t.'Even beheerscht als het den hem opgedrongen oorlog begonnen is, zal het den vrede aanvaarden. Maar bij alle andere mogendheden is de macht van de leugenachtige phrase tijdens dit conflict weer overduidelijk gebleken. Klassiek zal de officieele Russische verklaring d.d. 4 December blijven, toen Moskou den Volken bond kond deed, dat het zich niet in oorlog bevond met Finland". Het is dienstig, in dit verband te vermelden dat de actie te Genève om de SowjetUnie uit den Volkenbond te stooten, aangewakkerd is door.... Duitsche agenten. Engeland heeft zich tegen deze uitstooting verzet. Frankrijk en enkele Zuid-Amerikaansche staten hebben haar doorge dreven onder goedkeurend gemompel van de Italiaansche regeering; dezelfde regeering die thans het bijleggen van het Finsch-Russische conflict als de simpelste en billijkste zaak ter wereld be schouwt. De Vereenigde Staten daveren nog van resoluties tegen het Russische optreden. Maar in December en Januari heeft de Sowjet-Unie meer dan driemaal zooveel machines voor de zware- en de wapenindustrie uit de Vereenigde Staten inge voerd dan in een normale maand het geval is. Billijkheid gebiedt te vermelden, dat Roosevelt op 5 December Finland de termijnbetaling van zijn schuld, groot welgeteld 234.693 dollar heeft kwijt gescholden, die 15 December zou komen te ver vallen .... Geërgerd zou men zich van dit tooneel der poli tieke onwaarachtigheid wenschen af te wenden, ware het niet dat men tenslotte de sfeer der groote politiek niet kan ontvluchten. Als object blijft men er in opgenomen; als subject poogt men er in het kleine Nederland de ontwikkeling van te gissen. Een gissen, dat steeds moeilijker wordt. Eén voor beeld dat in het verband van dit artikel verdient opgenomen te worden: Frankrijk en Engeland hebben in den vorigen herfst laten doorschemeren dat de onderhandelingen, vorigen zomer, over het Vredesfront afgesprongen zijn omdat zij niet be liefden te beschikken over de onafhankelijkheid der Baltische staten. De publicatie van het ver loop dezer besprekingen was reeds aangekondigd. Hoe zouden de Geallieerden hun moreele positie beter kunnen versterken? Maar neen: geen letter verschijnt: de publicatie is uitgesteld. Zoo tasten wij rond in nevelen die, nu de kruit damp aan het Karelische front is opgetrokken, eerder zwaarder dan lichter zijn geworden.... L. DE JONG BROCHES Gqaxd&s 2>a*taf 25 c&nte 2osfaM PAG, 3 DE GROENE No. 3276