Historisch Archief 1877-1940
Gamelin, Generalissimus....
Generalissimus Gamelin
OM dezen oorlog te begrijpen, is het noodig
eenigermate bekend te zijn met het karakter
van den opperbevelhebber van de Geallieerden.
Generalissimus Gamelin nu, gelijkt in geen enkel
opzicht op de kleurrijke figuur, die J off re was of
Foch, noch wat uiterlijk noch wat optreden betreft.
Hij heeft ongeveer dezelfde lengte als Napoleon,
deze Maurice Gamelin, op wiens schouders de ver
antwoordelijkheid voor de toekomst van Frankrijk
en misschien van de geheele wereld rust. Zijn
zandkleurig haar noch zijn ongebroken gezondheid
verraden zijn achtenzestigjarigen leeftijd. Zijn gehee
le leven lang heeft deze kleine man nooit iets anders
dan succes gekend. Hij was altijd de eerste van zijn
klas. Wat hij deed, deed hij goed, of het nu militaire
aardrijkskunde of het schilderen met waterverf
betrof. In 1893 deed hij als eerste het eindexamen
van de militaire academie te Saint-Cyr. Een schit
terende carrière brak toen aan. Maar hij is zichzelf
gebleven.
Hij heeft niets gedwongens over zich. Wat hij
doet, doet hij kalm en gewoon. En hij heeft veel
gedaan ! Hij was het die als majoor, en chef van
J off re's staf, het zwakke punt in de Duitsche positie,
aan de Marne ontdekte en order gaf voor den
onmiddellijken aanval, die de geschiedenis van de
twee jongste generaties veranderde.
Tijdens zijn arbeid op het hoofdkwartier van
Joffre, besteedde hij zijn vrije uren aan het
bestudeeren van Henri Bergson's wijsbegeerte, hetgeen
hem echter niet verhinderde n van maarschalk
Joffre's actiefste medewerkers te zijn gedurende
die vier jaren. Men vertelt van hem dat hij zich eens
met een divisie geplaatst zag tegenover zes Duitsche
divisies. De eenige oplossing scheen, terug te trekken
op een smallere linie, maar generaal Gamelin be
sliste anders. Hij deed een aanval op den rechter
flank van de Duitschers, die nu degenen waren, die
terug moesten trekken.
Meer dan eens bewees hij gedurende den oorlog,
dat hij een vechter zoowel als een stafofficier is,
twee qualiteiten welker combinatie hem nu tot
opperbevelhebber stempelen.
NA den oorlog zag Generaal Gamelin zich ge
plaatst aan het hoofd van een militaire missie
in Brazilië. Bij de opleiding van de Braziliaansche
officieren plaatste hij de opmerking, die hem be
roemd maakte: Men moet niet altijd
commandeeren, men moet weten te overtuigen".
Van Braziliëging hij in 1925 naar Syriëom den
opstand der Drusen te bedwingen. Hij ontzette
een Fransche voorpost, die door de rebellen belegerd
werd. Daarbij bleken zijn bijzondere gaven.
In sommige opzichten lijkt generaal Gamelin,
meer dan een der andere leiders uit den vorigen
oorlog, op zijn ouden chef Joffre. Hij is onverstoor
baar, vasthoudend en vriendelijk. Hij heeft vóór
op Joffre, dat hij een grondige militaire training
ontwikkeling" in den ruimsten zin genomen
vergt de opheffing van de staatsgrenzen.
Tegen deze kerngedachte van Union Now"
valt weinig in te brengen.
Het schijnt dat zich ook in Nederland steeds
meer menschen voor de gedachte van Streit gaan
interesseeren. Het .Pengin'ndeeltje van W. B.
Curry: The Case jor Federal Union" vond hier
reeds vele lezers, en verdient spoedig een goede
vertaling, waarbij gewezen kan worden op den
ontwikkelingsgang van ons land van
staatjeswarboel tot eenheidsstaat. Personen die zich in
het algemeen voor deze beweging interesseeren,
zouden wij opmerkzaam willen maken op
Federal Union News, het wekelijksch nieuwsblad
van de Federal Union"-beweging in Engeland.
Het is te bestellen op 44 Gordon Square, London,
W.C. i. Uit het laatste nummer dat wij toege
zonden kregen, bleek dat de Federal
Union"beweging in Engeland reeds honderden
afdeelingen bezit, en zich in een snel-groeiende be
langstelling mag verheugen. Streits pleidooi voor
vereeniging der democratieën trekt ook in de
Vereenigde Staten steeds meer de aandacht. Het
American Institute of Public Opinion" heeft
becijferd dat reeds meer dan twee millioen
kiezers voor de Federal-Union"-gedachte ge
wonnen zijn.
Wij stellen ons voor, in deze rubriek geregeld
berichten over de federatieve gedachte en haar
verbreiding op te nemen.
Op een der Amsterdamsche middelbare scholen
heeft een jeugdig leerling uit de eerste klasse
het dezer dagen bestaan, het woord electriciteit"
met negen fouten te spellen. Teneinde u niet een
geheele week lang naar de oplossing van dit
probleem te laten zoeken, zij aanstonds mede
gedeeld dat het woord aldus was neergeschreven:
illikdrysitijd."
Het komt mij voor dat er meer intelligentie
voor noodig is om het aldus fout, dan om het
correct te spellen.
Een onzer lezers te Lutten (Overijsel) zendt
ons een merkwaardig knipsel toe uit de Pro
vinciale Overijselsche en Zwolsche Courant:
Het gebeurde onlangs in een gemeente bij Giet
hoorn, (lat een fleurig, jong echtpaar, reeds rijkelijk
met kinderen gezegend, spruit nummer negen ten
tooneele zag verschijnen. De broertjes en /nsjes
namen het periodieke geval zonder uiterlijke aan
doening op, alleen de voorlaatste editie -?een
hummel van een paar jaar oud -- gaf een ver
rassend blijk van werkelijkheidszin. Toen vader
hem n.l. vertelde, dat hij er weer een zusje bi] had
gekregen, stak hij, diepzinnig kijkend, z'n wijs
vingertje in de suikerpot en riep verheugd uit:
Gelokkig, een sukerbonncgien meer!"....
Commentaar overbodig.
KANTEKLEER
doorgemaakt heeft. Joffre was soldaat en bevel
hebber. Gamelin is in de eerste plaats een door-en
door geoefend specialist in organisatie en
krijgstaktiek. Het is haast een passie van hem om iets
tot stand te brengen met een zoo gering mogelijk
verlies aan menschenlevens. Terwijl de burgerlijke
autoriteiten in Syriëen sommige bladen in Frankrijk
ongeduldig op actie wachtten, ging Gamelin met
een irriteerende zelfvoldaanheid en bedachtzaam
heid voort met het uitwerken van zijn plan de cam
pagne, ondertusschen manschappen en materiaal
opstapelend. Een rapport van een civielen autoriteit
deelde bitter mede: Gamelin heeft nu meer man
schappen dan de geheele bevolking der Drusen
tezamen, vrouwen en kinderen inbegrepen. Als hij
nu nog enkele versterkingen ontvangt, zal hij
misschien aanvallen." Dit ironische rapport werpt
een licht op de gebeurtenissen van de afgeloopen
zes maanden. Het verklaart wat voor man deze
opperbevelhebber is, en ook waarom deze oorlog
niet op gang raakt", zooals zoovelen zouden
willen.
Welnu, toen Gamelin's plannen gereed waren
en hij genoeg manschappen en materiaal verzameld
had om tot een actie over te gaan, omsingelde hij
de opstandige Drusen en ontzette Soelida bijna
zonder verliezen. Dit alles werd zoo in de perfectie
uitgevoerd, dat de rebellen zich sindsdien nooit
meer aan een opstand gewaagd hebben.
IN een van zijn lezingen waarin hij aan de hand
van historische feiten het karakter van een leider
omschreef, zeide Gamelin op zijn rustigen toon:
Het is beter, thuis te blijven, dan in een impasse
te geraken." Dit verklaart zijn voorzichtigheid.
Een andere uitspraak van hem is: Het is beter
iemand te zijn dan iets te zijn." Dit verklaart zijn
eerzucht. En de derde was: De meest soliede huizen
zijn die, welke niet op een dag gebouwd zijn." Dit
had op hemzelf kunnen slaan.
In een ander artikel, jaren geleden geschreven,
kwam de leider van dit burgerleger nog dichter bij
zelfopenbaring: Veel meer mannen worden gedood
voor ideeën" dan voor belangen", en wanneer
ambitieuze leiders hen tegen elkaar willen opzetten,
drapeeren zij hun ambities met een glinsterende
mantel van gevoelens."
Nu, op acht-en-zestig-jarigen leeftijd, staat Game
lin aan het hoofd van millioenen mannen en
van hem hangt het lot van meer dan n land af.
Zijn karakter en intellectueele uitrusting worden
op de uiterste proef gesteld.
In zes maanden draagt deze oorlog het stempel
Gamelin". De voorbereiding, de mobilisatie en
het verkrijgen van contact" werden zoo nauw
keurig uitgevoerd alsof het meerdere malen gerepe
teerd was. Toen de tijd kwam voor die uiterst ge
wichtige "beslissing of men zou aanvallen of af
wachten, werd ze zonder haast genomen. De be
slissing luidde: afwachten. Waarom? Om twee
redenen: een aanval zou kostbaar zijn en misschien
mislukken; afwachten zou beteekenen: meer ge
trainde mannen, meer wapens en ammunitie, een
dubbele en driedubbele verdedigingslinie. .
ZIJN geheele leven lang heeft men Gamelin
beschouwd als iemand die geluk" had, omdat
zijn berekeningen altijd juist bleken te zijn. Vaak
had hij gelijk en alle anderen ongelijk. De rust"
van deze laatste maanden is dan ook niet het
gevolg van een gebrek aan doorzettingsvermogen,
Gamelin weet, dat actie de hoogste wet voor een
soldaat moet zijn, mits het maar geen agitatie is."
Als hij wacht, doet hij dat omdat hij uitgerekend
heeft dat het beter is op de volgende twee mogelijk
heden te wachten: ten eerste dat de Duitschers
aan zullen vallen; ten tweede, dat de kracht van de
Geallieerden zoo groot zal worden, dat een aanval
hunnerzijds den vijand zou verpletteren.
Het is meer dan waarschijnlijk dat zijn bereke
ningen, zooals altijd, goed zullen zijn, hoewel in
een oorlog van deze afmetingen altijd iets
onberekenbaars moet steken. Paul Reynaud, de minister
van financiën riep kortgeleden uit: De tijd is niet
noodzakelijkerwijs aan onze zijde. Hij is neutraal
en hij zal den sterksten helpen." Voor Gamelin,
zoon, kleinzoon en achterkleinzoon van soldaten,
is de beslissing een zuiver militair probleem. Als
dat zoo blijft, zal hem de unieke eer te beurt vallen,
de Fransche legers te commandeeren gedurende
een oorlog, van de mobilisatie af tot de overwinning.
P. J. PHILIP
KRUC BRUT
LE CHAMPAGNE PARFAIT
PAC. 7 DE GROENE No.3176