De strijd om Zuid-Amerika De Vereenigde Staten en Engeland betwisten elkaar een door Duitschland ver laten jachtterrein De totalitaire aanval In de dagen van München was het gebruikelijk, zich den groei van het totalitairisme als een recht lijnige ontwikkeling te denken: aan Duitschland zou geheel Centraal- en Zuidoost Europa toevallen, Italiëzou zijn invloed in het Middellandsche-Zeegebied gestadig uitbreiden, Japan tenslotte zou, na Oost-Aziëte hebben veroverd, de begeerige hand naar Zuid-Aziëuitstrekken. En dan was er tenslotte n werelddeel waar de staten van de driehoek Rome?Berlijn?Tokio broederlijk de macht zouden deelen. Dat was Zuid-Amerika. In Zuid-Amerika immers, land van rebelleerende generaals, zou de totalitaire mentaliteit goed aan slaan. Men wist dat zoowel Duitschland als Itali en Japan er hun invloed gestadig uitbreidden, en men zag, niet zonder ongerustheid, dat het econo misch leven der Zuid-Amerikanen in groeiende mate met de totalitaire staatshuishoudingen ver bonden werd. Italiaansche professoren, Japansche immigranten, Duitsche ingenieurs drongen in alle hoeken en gaten van het continent door; een regen van .AsW-marken daalde er op neer; Duitsche verkeersvliegtuigen beheerschten het luchtruim, Japansche visscherspinken toonden merkwaardig veel belangstelling voor de Zuid-Amerikaansche kusten. Stuurde Duitschland niet reeds een negende deel van zijn wereldexport naar Centraal- en ZuidAmerika? Werd de Engelsche handelaar niet meer en meer verdrongen? Had Duitschland niet in begin Juni 1939 het recht verkregen, in Bolivia, in het hart van het Zuid-Amerikaansche continent, een ultra-moderne luchthaven aan te leggen? Was Duitschland niet van plan, Patagonië, de zuidpunt van het werelddeel, bij verrassing te bezetten? Of zou Guatamala geannexeerd worden teneinde als basis te dienen voor de Duitsche onderzeeërs die den Engelschen aanvoer van Venezolaanschen petroleum zouden verhinderen? Was het waar dat generaal Trujillo van San Dcmingo zich aan de Nazi's had verkocht ? Kreeg Japan een groote haven aan Mexico's Westkust? De tijd scheen niet ver te zijn dat het hakenkruis, de lictorenbundel en de rijzende zon zouden zweven boven de hoofden der negentig millioen ZuidAmerikanen. Daarmee zou een continent met groote economische beteekenis aan alle controle der democratische mogendheden ontvallen zijn. Argen tiniëimmers was de tweede producent van mais en rundvleesch ter wereld; Braziliëleverde reeds drie-vijfde van alle koffie en een-vijfde van alle cacao die ter wereld verbruikt werd; Peru en Chili voorzagen vrijwel alle landen van guano; Chili leverde ook een vijfde van alle kopererts; Bolivia een zesde van alle tinerts, en alle antimoon, Peru een derde van alle vanadium; Venezuela een tiende van alle petroleum. Welnu het is met dit totalitair offensief nogal meegevallen. De zelfstandigheidszin der Zuid-Amerikaansche republieken was te groot dan dat zij zich willig aan vreemde overheersching overgaven. Een mis lukte fascistische opstand in Brazilië, waar de Duitsche gezant te Buenos Aires bij gecompromit teerd werd, wekte hevige anti-Nazi gevoelens op, en toen bij het uitbreken van den oorlog het handels verkeer tusschen Duitschland en Zuid-Amerika grondig werd onderbroken, lieten ook vele hande laars en grondbezitters hun tot dusver in klinkende munt omgezette nationaal-socialistische sympa thieën varen. Dat wil niet zeggen dat de totalitaire mogendheden Zuid-Amerika geheel hebben opge geven. Integendeel. Duitschland blijft er energiek propaganda voeren. Deze is vooral tegen de Ver eenigde Staten gericht. Het speculeert op den traditioneelen angst voor los yanquis". Nog steeds wordt Zuid-Amerika overstroomd met vertalingen van artikelen uit de Duitsche La-Plata-Zeitung en de Italiaansche Giornale d'Italia. Nog steeds schildert het Duitsche telegraafagentschap, de De grootste zilyermijn ter wereld: Real del Monte" in Mexico Een fascistische demonstratie in Brazili Transocean-dienst Argentiniëaf als den tegen de Vereenigde Staten gekanten kampioen der ZuidAmerikaansche zelfstandigheid. Nog steeds is in Montevideo een Duitsch hoofdkwartier gevestigd. Maar het is aan geen twijfel onderhevig dat de eerste aanval van het Hitlerisme mislukt is, en of het tot een tweeden aanval komt, hangt van het verloop van den oorlog in Europa af. Naarmate nu de invloed van het hakenkruis gedaald is, steeg die van de Union Jack" en de Stars and Stripes". Engeland en de V.S. strijden om de ver deeling van den buit Er is een tijd geweest dat Engeland aan ZuidAmerika alles leverde wat het noodig had, van scheerspiegels tot locomotieven. De wereldoorlog echter heeft den Britschen invloed danig doen tanen, en tot voor kort was er, behalve Brazilië, Argentiniëen Uruguay, geen Zuid-Amerikaansche staat die per jaar voor meer dan een millioen pond sterling waren van Engeland kocht. Bovendien bestond de Engelsche export voor een groot deel uit textiel-producten, die in groeiende mate in Zuid-Amerika zélf vervaardigd worden. Het uitbreken van den oorlog heeft echter tot een uitbreiding van de handelsrelaties tusschen Engeland en Zuid-Amerika geleid. Engeland heeft de voedings stoffen van Argentiniëen Uruguay dringend noodig. Vleesch en mais worden in groote hoeveelheden van de La Plata naar de Thames verscheept. Helaas voor Engeland moet deze import ook betaald worden. Daar de Engelsche export naar Zuid-Amerika niet evenredig gestegen is, zag Londen zich in de afgeloopen maanden genoodzaakt, reserves waarover het aldaar de beschikking had, te liquideeren. Een deel der met Britsch kapitaal en Britsche ingenieurs gebouwde Britsche spoorwegen in Argentiniëis overgegaan in handen van den Argentijnschen staat. Het moge waar zijn, dat Engeland een deel van den weggevallen Duitschen import in Zuid-Amerika heeft kunnen veroveren, het leeuwendeel is aan de Vereenigde Staten toegevallen. Dat deze oorlog de positie van Engeland in Zuid-Amerika zal versterken, is dan ook hoogst twijfelachtig. Maar het is aan weinig twijfel onderhevig dat de Vereenigde Staten bij den thans woedenden krijg wél zullen varen. Hun belangen in Zuid-Amerika zijn reeds aanzienlijk: anderhalf müliard solide Amerikaansche dollars zijn belegd in minder solide Zuid-Amerikaansche staatsleeningen. Anderhalf milliard dollar is belegd in het Zuid-Amerikaansche economische leven (waarvan een derde in Chili, een vierde in Argentinië, een achtste in Brazilië), maar daaraan heeft Uncle Sam niet genoeg. In den wereldoorlog is het hem gelukt zijn export naar het Zuider Continent bijna te verdrievoudigen. Waarom zou hij dit experiment niet herhalen? In de laatste maanden reeds is zijn handel op Zuid-Amerika sterker gestegen dan de Britsche. Maar ad infinitum kan deze niet groeien. De Vereenigde Staten stikken reeds in hun overvloed aan katoen, graan, maïs en veeteeltproducten. Hebben zij Argentijnsch vleesch en graan noodig? Neen. Geen wonder dat het juist Argentiniëis, waar de V.S. telkens op den scherpsten tegenstand stuiten. De onderhandelingen over het handelsverdrag met Argentiniëzijn midden Januari afgesprongen, en dat heeft bij het Argentijnsche publiek nogal wat kwaad bloed gezet. Politieke PAG. 4 DE GROENE No. 3277