Paul Reynaud Emil Ludwig HIJ is klein, smal en vlug. Alles aan hem is met energie geladen. In het gladgeschoren, bleeke gezicht vallen de smalle mond en hemelsblauwe oogen op. Hierin vindt men da laatste resten van een droomerigheid, die hij uit zijn poëtische jeugd gered heeft. Want soms is hij onderhevig aan de stemmingen van jonge menschen, waarbij men alle energie vergeet. Dan ziet men dat hij eigenlijk niet gelukkig is of voor het geluk geboren. In zijn werk is Reynaud een van de drie actief ste Franschen. Zijn opvallende, voortdurende paraatheid om toe te grijpen doet aan een foxterriër denken, en wat het meest verwondert: aan een heel jongen foxterrier. Nu, op zijn zestigste levensjaar, zou iedereen hem voor een dikke veer tiger houden. Deze man lijkt niet op het Fransche type, dat we als premier gewend zijn; noch op de peinzende somberheid van Daladier, noch op de imposante lijvigheid van Herriot, noch minder op de opvliegende figuren die de tribune stormenderderhand veroveren. Hij is geen redenaar in de schitterende Fransche stijl. Hij schittert in 't ge heel niet. Dat is het juist wat hem van de meeste anderen onderscheidt. Msnschen van zulk een gespannen energie, zoo'n ernst, beide saamgekoppeld door eerzucht de beste te zijn, het beste te doen, trof men vroeger in Frankrijk slechts aan wanneer zij tegelijkertijd óf een voortdurenden haat koesterden zooals Clemenceau, óf een voort durend wantrouwen, zooals Poincaré. Het nieuwe en verrassende in Reynaud is echter dat hij snelheid en energie met iets naïifs verbindt, dat juist in die lichtblauwe oogen, in dat plotse ling jongensachtige wezen opduikt. Churchill heeft iets dergelijks, en onder Angelsaksen treft men zulks meer aan. In Frankrijk echter zeer zelden. TOEN ik Reynaud voor het eerst zag, in No vember 1938, was hij ontevreden, kortaangebonden, koppig, gaf slechts korte antwoorden, en dat nog zeer ongaarne. Het was op het diepte punt van de Fransche politiek, even na de neder laag van München. De diepe neerslachtigheid waarin ik Reynaud toen aantrof, was een teeken van zijn trots als Franschman en zijn knapheid als politicus. Deze beide eigenschappen bepalen zijn persoon. Hij heeft ze in de laatste tientallen jaren gevormd, door als Franschman de geheele wereld te bereizen en vergelijkingen met zijn vaderland te trekken, en als politicus de twee hoofdzaken te bestudeeren waarop het nu aankomt: geld en soldaten. Reynaud heeft zich nooit laten verleiden, van zijn echtFransche logica af te stappen om zich te begeven op het terrein van hypothese of aesthetica. Al in zijn jeugd kon hij zich op deze toekomst belijdt. Misschien staan hier al te veel woorden..." peinst dr. Banning. Naar mijn smaak: inderdaad. In het Utrechtsch Nieuwsblad" stond dezer dagen de volgende advertentie: Gezonde jongeman, 25 jaar, uit beschaafd gezin, zoekt KENNISMAKING met net Meisje, wier vader hem aan werk kan helpen. Droeviger advertentie laat zich wel nauwelijks denken. De Vereeniging voor Nationale Veiligheid" heeft dr. N. Japikse, bekend historicus, opdracht gegeven, een brochure te schrijven die tot taak had, het Nederlandsche volk duidelijk de krach ten voor oogen te stellen die het door de eeuwen heen bezield hebben en nog bezielen". Het resul taat werd: Wij zullen handhaven, een uitgave van de Zuidhollandsche Uitgeversmaatschappij. Op pag. 5 waarschuwt dr. N. Japikse den lezer: Nu begint onze uiteenzetting aan belangrijk heid te winnen." Beminnelijke bescheidenheid ! Op pag. 20 geeft hij een tweede waarschuwing: Klimax": Wij hebben er vergeefs naar ge zocht. Wat kunnen sommige historici toch vervelend schrijven l KANTEKLEER Reynaud, Daladier's opvolger voorbereiden: landschap en klimaat kwamen met zijn geest overeen. Want in de Alpenprovir.ch, c'i de Provence begrenst, is de lucht zuiver, de wind scherp en het uitzicht ver. Ook het stadje Barcelonette, 1200 meter hoog gelegen, waar Reynaud in 1880 geboren werd, heeft een geschiedenis die hem van nut kan zijn. Daar vandaan is n.l. een menigte menschen geëmigreerd, om in Amerika het geluk te beproeven; bijna allen gingen naar Mexico. De omgeving van Barcelonette is arm, en dat is in Frankrijk zeldzaam. Het stadje ligt daar zoo eenzaam, dat reeds eeuwen ge leden de Mooren daarheen vluchtten, die toendertijd wegens hun geloof vervolgd werden zooals heden de Joden. Het geld dat zijn vader in Mexico had verdiend, stelde den jongen Reynaud in staat, niet slechts naar Parijs te gaan om daar advocaat te worden, neen hij kon ook in zijn jeugd reeds een reis om de wereld maken, hetgeen zijn kijk op de wereld beinvloed heeft. Sindsdien kent hij talen en aard rijkskunde, twee zaken, waarin over het algemeen de Franschen niet sterk zijn. Reynaud spreekt vloeiend Engelsch en ook een weinig Duitsch. De oorlog, waarin hij tweemaal als soldaat ge decoreerd werd, verhoogde zijn gevoel van eigen waarde, vertraagde echter zijn intrede in de poli tiek, waar hij van harte naar verlangde. Hij was reeds veertig toen hij voor de eerste keer in zijn vaderstad gekozen werd, tegelijk met Daladier; maar hij viel vlugger dan deze door zijn eerste redevoering op. Reynaud keerde in 1928, ditmaal als Parijsch afge vaardigde in de Kamer terug. Hij voorspelde toen aan de hand van zijn cijfers de dreigende wereld crisis. Zijn profetie veroorzaakte een Kamer schandaal. Toen echter de New-Yorksche bankkrach het bewijs leverde, benoemde men den waarschuwenden Reynaud tot minister van financiën. Ook hier beviel hij den banken en de pers niet, omdat hij voortdurend herhaalde, dat Frankrijk zonder een sterke inmenging van den staat in de finantieele crisis zou worden meegesleept. Om hem onschadelijk te maken, benoemde men hem toen tot minister van Koloniën. Hier vond Reynaud zijn ontdekker. Het was maarschalk Lyautey, die als eerste den ondernemenden, bewegelijken mensch hielp. Reynaud, die met de oogen had leeren denken, ging onmid dellijk naar Oost-Azië, en toen er een opstand in Noord-Annam uitbrak, gelukte het hem, inplaats te laten schieten, de inlanders voor zich in te nemen. Deze man verstaat het, de menschen te pakken" zei de oude maarschalk glimlachend. Tezamen organiseerden zij de grootsche Parijsche koloniale tentoonstelling. Reynaud, als wereldreiziger gewend om voortdurend te leeren, bezocht ook BritschIndiëen Nederlandsch-Indië. Toen hij mij daarover vertelde, zei hij: Op deze groote reizen heb ik de zwakheden van de Franschen beter leeren kennen". Men ziet dat nationaal gevoel en nationale kritiek goed samen kunnen gaan. Slechts domme menschen kunnen hun eigen volk voor het beste ter wereld houden. TUSSCHEN 1932 en 1938 geraakte Reynaud in een heftige financieele polemiek met de elkaar opvolgende regeeringen. Hij werkte aan zijn denkbeelden over devaluatie en verkondigde in de Kamer in Juni '34 het bekende alternatief: Prijs verlaging of waardevermindering van het geld l" De strekking van zijn financie:le politiek heeft de groote banken zoo verontwaardigd, dat ik nog kortgeleden een van de bekendste bankgrootheden van Parijs hoorde zeggen, dat men Reynaud moest opsluiten; hij lachte daarbij weliswaar, maar hij wilde daarmee alleen maar verbergen, dat hij het werkelijk wenschte. Toch is Reynaud, die politiek noch links noch rechts staat, economisch kapitalist in hart en nieren. Hij vertelde mij dat hij een bewonderaar is van president Roosevelt en in diens wereldpolitiek de grootste garantie voor de democratie zag; zijn. financieele politiek is hem echter geheel vreemd. Zoodcende is hij natuurlijk ook van Blum's poli tiek gescheiden. Ik heb hem eens in het eenvoudige huis van Blum aangetroffen, waar zij vriendschap pelijk bij de thee tezamen waren. Blum's politiek van bekorting van den arbeidstijd heeft Reynaud altijd bestreden, want hij hield rekening met de hem opgedrongen oorlog, toen Blum nog hoopte dezen te kunnen verhinderen. Wij kunnen," zei Reynaud mij eenigen tijd later, den Duitschers, die zich waanzinnig wapenen, niet ook nog de premie van een week met twee Zondagen geven." Waarom is hier niet mogelijk, wat in Amerika mogelijk is?" vroeg ik hem. Omdat Amerika een jongeman is met een ge zonden maag, die nog veel probeeren kan. Wij Europeanen hebben oude bedorven magen, en moeten veel meer op dieet leven !" Men kan dus," vroeg ik weer, naar uw meening in Europa slechts kapitalistisch regeeren?" Men kan dat op allerlei manieren," zei hij, in verschillende landen en op verschillende tijden. Het eenige dat ik vermijden wil, is het gemengde sys teem dat men nu zoo vaak ziet." REYNAUD was de eerste die inzag, dat om dezen oorlog te winnen de militaire samenwerking met Engeland niet voldoende was. Hij reisde daarom in November '39 al naar Londen en stelde een grootsch economisch verdrag tusschen beide landen voor, dat een samensmelting van beider econo mische systemen nabij komt en in dezen vorm in den wereldoorlog noch bij de geallieerden noch bij de Centrale mogendheden heeft bestaan. Dit verdrag dat misschien den oorlog beslist, is inderdaad een persoonlijke verdienste van Paul Reynaud. In den vorigen oorlog," zei hij mij, moest onze arme minister van financiën, als er geen geld was, naar Londen reizen en er om vragen, Dan heette het, voor zoo-en-zooveel procent of tegen dit of dat onderpand." Ook ditmaal hebben de Engelschen de Franschen een geheel ander plan voorgelegd dan dat waarmee Reynaud kwam. De geschiedenis van deze dagen, waarin hij zijn plan doorzette, kan pas na beëindiging van dezen oorlog officieel verteld worden. Maar niet slechts de oorlog, ook het nieuwe Europa kan door dit verdrag van den vierden December 1939 beslist worden. Want dit is daartoe de eerste schrede. Ik geloof," zei Reynaud mij trots, dat men Europa niet met n slag moet opbouwen, maar langzaam en geleidelijk. Hier is een eerste uitgangspunt. Ook met den Volkenbond had men niet van het algemeene tot het speciale moeten gaan, maar juist omgekeerd. Deze keer denken wij het verstandiger te doen." NA het uit het Kabinet zetten van zekere min of meer defaitistisch gezinde leden, heeft Reynaud nu de sterkste leden, o.a. Mandel en Dautry behouden, en daarbij vooraanstaande per soonlijkheden gewonnen. Hij is Frankrijks nieuwe premier. Man kan hem nu vaak voor de radio hooren en men zou, wat betreft zijn tempo en koele zakelijkheid, denken met een Engelschman te doen te hebben, als hij geen Fransch sprak. Hij spreekt even ernstig als hij denkt. Want, daar hij zich geen voorstelling kan maken van een nederlaag, is hij vast besloten het uiterste te doen en te vorderen om te overwinnen. Een sneller, vastbeslotener tempo wordt plotseling in Frankrijk merkbaar. Daar Reynaud waarschijnlijk de man is, onder wien de groote oorlog werk; lijk zal uitbreken, kan Frankrijk zich geen beteren leider wenschen. Eerzuchtig is hij, dat is waar. Maar wat beteekent dat anders dan dat hij het beter kan dan de anderen ! Hij zelf leeft zonder behoeften. Hij was eens rijk, nu is hij het God zij dank niet meer. Met een slappe boord heb ik hem op een avond in een gezelschap aangetroffen, en ik heb hem, toen hij als minister een vriend wilde opbellen, geduldig een telefoonnummer hooren opgeven, wat anders zelfs de secretaris niet eens doet. Als de Franschman eenvoudig is en tegelijker tijd actief, is hij onoverwinlijk. Reynaud is beide. PAG. 7 DE GROENE No. 3278