Historisch Archief 1877-1940
DUITSCHE
SCHILDERS
in hef Stedelijk Museum
T\JAAR ons van bevoegde zijde ter oore kwam, zal
?t V op 20 April a.s., den verjaardag van Adolf
Hitler, in het Stedelijk Museum te Amsterdam een
tentoonstelling van Duitsche schilderkunst geopend
worden. Het betreft hier een tentoonstelling die speciaal
uit werken uit West-Duitschland bestaat en die
ongeveer een jaar geleden reeds in Keulen voor het
publiek te bezichtigen was. Na Keulen is dus Amster
dam aan de beurt. Het is ons niet bekend of de Duitsche
regeering reeds eerder gepoogd heeft, deze manifestatie
van Duitsche cultuur elders in het buitenland onder
dak te verschaffen.
Laat ons op den voorgrond stellen dat wij inter
nationaal contact op cultureel gebied hoogelijk waar
deeren. Chauvinisme en nationale zelfgenoegzaamheid
zijn op het gebied der kunst niet minder uit den booze
dan in andere levenssfeeren. Nederland heeft ten allen
tijde bevruchtende invloeden uit de omringende lan
den ontvangen. Menigmaal hebben zich er Duitsche,
Fransche en Engelsche stroomingen tot hoogere
synthese vereenigd. Deze bindende taak heeft ons land
ook in oorlogstijd.
T\EZE taak kan slechts naar behooren vervuld
wor?L*' den, wanneer de impulsen uitdenvreemdezuiver
en ongeschonden tot óns komen. Men behoeft echter van
de Duitsche cultuurpolitiek slechts oppervlakkig op de
hoogte te zijn om met aan zekerheid grenzende waar
schijnlijkheid te vermoeden, dat de aangekondigde
Ausstellung der deutschen Westen" geen manifes
tatie zal zijn van Duitsche maar van
nationaalsocialistische kunst. Slechts wat overeenkomt met de
cultureele opvattingen der huidige Duitsche macht
hebbers, zal voor het publiek te bezichtigen zijn. Hier
ligt het kernpunt: deze tentoonstelling is niet aan
gelegd naar Nederlandsch-artistieke, maar naar
Duitsche cultuur-politieke maatstaven. Dezelfde zalen
die kortgeleden de klassieke naaktheid van Rodin,
Maillot [en Despiau met evenveel hartelijkheid her
bergden als de voortbrengselen der abstracte Fransche
sculptuur, mogen thans slechts ontvangen wat genade
kon vinden in de oogen van lieden die meenen dat
de grootheid van den kunstenaar afhankelijk is van
zijn politieke gezindheid. Immers: staat en kunst
zijn in het tegenwoordige Duitschland niet gescheiden
maar n.
De Muzen loopen er in den ganzenpas.
T\IT simpele feit stempelt de aangekondigde
tenU toonstelling tot een in wezen politieke manifes
tatie. Het land van Rembrandt ontvangt kunstwerken,
gesanctioneerd door hen die onzen grootsten schilder
voor een door Joodsche invloeden verdorven sujet uit
maakten. Waarlijk er is veel traditioneele
Nederlandsche verdraagzaamheid noodig om dit feit te
accepteeren. Het zou ons dan ook niet verbazen wan
neer de instanties, die met het herbergen van deze
specimina van Duitsche Kulturpolitik" belast
zijn, zich zuchtend hebben neergelegd bij iets dat zij
niet als cultureele gewenschtheid voelen, maar dat hen
wellicht als politieke noodzakelijkheid is opgelegd.
Te gelegener tijd zal De Groene" op de artistieke
beteekenis van deze Duitsche tentoonstelling terug
komen. Het leek ons echter dienstig, geen schuldig stil
zwijgen te bewaren, doch van te voren aan te stippen
dat deze aangelegenheid in hoofdzaak niet van
culiureelen, maar van cultuur-politieken, dus politieken
aard is.
Vincent van Gogh is in Duitschland voor ontaard
kunstenaar" uitgemaakt. Mogen wij onze lezers er
aan herinneren dat in het Stedelijk Museum een rijke
collectie werken van dezen grooten meester aanwezig
was?
Napolitains fl. 0.45 - fl. 2.-. Par 100 gr. 40 ets.
Pastilles Surfin et au La i t fl. 1.-. Par 100 gr. 30 ets.
KANTTEEKEMNGEN
De verrassing en de contra-verrassing
Dat de energieke Duitsche actie in Noorwegen
de wereld verrast heeft, is tot daar aan toe; het
scheen dat zij aanvankelijk ook voor de Geallieerde
regeeringen als een donderslag bij helderen hemel
heeft gewerkt. Met de uiterste voorzichtigheid en
onder duizenderlei verontschuldigingen zijn Londen
en Parijs, in feite te laat en na maandenlang aarze
len, overgegaan tot het leggen van mijnen op drie
plaatsen van de Noorsche kust. Daardoor zou het
Duitsche ertsvervoer gestremd worden. Volgens
sommige Londensche waarnemers zou Duitsch
land het ontbreken, vier weken lang (dan was de
Oostzee weer te gebruiken) van den ertsaanvoer niet
kunnen ontberen. Alsof niet uit de beste Engelsche
bronnen bekend was, dat Duitschland den oorlog is
ingegaan met ijzerertsvoorraden die voor een jaar
voldoende waren !
Intusschen: de mijnen waren gelegd, en in het
tevreden gevoel een nuttige daad te hebben verricht,
keerde de vloot der Geallieerden huiswaarts. Het
was Maandag. Maandagavond werd een Duitsch
troepentransportschip getorpedeerd. Dinsdag waren
alle Noorsche havens bij verrassing bezet. Geen
wonder dat men in Parijs aanvankelijk dit bericht
nauwelijks wilde gelooven. Het ontwaken voor de
Noren, Dinsdagmorgen, was wel bijzonder bitter.
Denemarken ontving Maandagavond een ultima
tum. Wetend dat alle tegenstand nutteloos was, liet
de regeering het niet eens tot verzet komen. Onge
hinderd overschreden de Duitsche troepen de grens.
Alle strategisch-belangrijke punten waren in een
minimum van tijd bezet. De staat Denemarken ver
dwijnt, zoo niet in naam, dan toch in feite van de
kaart.
Anderhalven dag scheen het alsof de
zeldzaambrutale Duitche aanslag zonder slag of stoot ge
lukt was. Toen bleek dat Duitschland tenslotte toch
buiten den waard i.c. Winston Churchill had gere
kend. De Britsche vloot kwam in actie: successen
werden geboekt.
Terwijl Britsche mariniers in de door Duitschland
slechts zwak-bezette Noorsche havenplaatsen aan
land gingen, sloot de Britsche vloot de Noorsche
kusten af. De Duitschers hadden klaarblijkelijk ver
wacht dat zij in Kattegat en Skagerak vrij zouden
kunnen manoeuvreeren. Dat was het groote gevaar:
gelukte dat, dan zouden de Duitsche troepen in Noor
wegen versterking kunnen krijgen. De Engelsche
vloot is er Woensdag echter in geslaagd, dit gebied
waarin Duitschland zich veilig waande, binnen te
dringen. De mogelijkheid van Duitsche transporten
via Zweden bestaat nog, maar deze mogelijkheid
die op Zweedsche toestemming berust, wordt ge
ringer naarmate de Noren meer succes hebben. Of
zal Zweden bukken voor den Duitschen druk?
Men weet het niet. Het is nauwelijks mogelijk,
een beeld te geven van den toestand, laat staan te
vermoeden wat in de komende dagen gaat gebeuren.
Er zijn zooveel mogelijkheden dat niet valt te voor
spellen wat werkelijkheid wordt, en wat niet. Men
moet het maar aan de dagbladen overlaten ons
nieuwe berichten te brengen; voor overzichtschrij
vers is het weer een zwarte week geworden :ongeveer
ieder uur kunnen zij weer aan hun overzicht gaan
vijlen. Het beste is dus maar om er een streep onder
te zetten. Wij wachten af. In groote, groote span
ning.
Reacties
In Berlijn zijn de berichten over de bezetting van
Denemarken en Noorwegen met minder vreugde
opgenomen dan men verwacht had: het Duitsche
publiek schijnt bevreesd te zijn voor rechtstreeksche
aanvallen der Geallieerden. Zullen de Geallieerden
nu luchtaanvallen op groote schaal beginnen ? Zul
len zij den Westwall pogen te forceeren ? Zij moeten
toch iets doen ! Zoo redeneert het Duitsche volk.
De Geallieerden hebben iets gedaan. Duitschland
zal ook wel in spanning afwachten hoe dit
risquante avontuur afloopt.
In Italiëis de Duitsche actie goedgekeurd". Men
kan ook moeilijk anders ! Maar is deze goedkeuring
soms bedoeld als anticipeerende verontschuldiging
voor verstrekkende acties op den Balkan? Dit is
niet uitgesloten. Het telefoonverkeer met den Balkan
was in den loop van deze week reeds enkele malen
gestoord. In de Balkanstaten volgt men den loop der
ontwikkeling met groote bezorgdheid. Het Duitsche
succes gaf aanvankelijk tot bange vermoedens
aanleiding.
In Nederland hebben de berichten van het Noor
den een zekere verbijstering gewekt. Ons gevoel
van veiligheid werd er niet door vergroot. Gelukkig is
onze defensie aanzienlijk sterker dan de Deensche
of Noorsche ! De regeering nam enkele maatregelen
om de militaire paraatheid te vergrooten. Het pu
bliek nam ze kalm op. Het komt ons voor dat de
ministerpresident er goed aan had gedaan om op
den gedenkwaardigen Dinsdag een korte radiorede
voering te houden. Hij had kunnen vertolken wat
in ons volk op dien dag leefde. Waarom laat men in
Den Haag toch dergelijke gelegenheden om den
band tusschen regeering en volk te versterken, on
gebruikt voorbijgaan?
Klein nieuws
Nu de Engelsche vloot alle aandacht op Eu
ropa moet concentreeren, zal zij in het Verre
Oosten weer zwakker worden. Daar zijn onlangs
twee Russische vrachtschepen door Engelsche
oorlogsbodems aangehouden. Engeland wilde ook
den Duitschen import via Wladiwostok verhin
deren. Japan heeft hevig geprotesteerd tegen
deze aanmatiging" maar zich feitelijk niet ver
zet. Wel gingen geruchten dat Japan zou toestaan
dat Duitschland op Hainan een onderzeeërs-basis
vestigde. Een nogal fantastisch gerucht!
Intusschen zou door een mogelijk echec in Euro
pa de positie van Engeland in het Verre Oosten er
niet beter op worden. Mocht de Engelsche vloot in
de Noorsche wateren echter een blijvend succes
boeken, dan ware de internationale positie van
Groot-Brittanniëduchtig versterkt. Dit zou weer
slag vinden in het Verre Oosten, op den Balkan, in
de Middellandsche Zee.... waar niet.
Maar Duitschland ware nog niet verslagen. Merk
waardig is nog steeds, hoeveel men bij de Geallieer
den er over praat wat men na de overwinning met
Duitschland moet doen.
De Daily Mail deelde vorige week nog mede
dat de Fransch-Britsche samenwerking zóó
innig zou worden, dat zij gezamenlijk de sterkste
eensgezindheid van Europa zouden vormen, zóó
sterk dat zij Duitschland wel zachtere
vredesvoorwaarden zouden kunnen aanbieden dan zij oorspron
kelijk van plan waren. De huid van den beer wordt
verdeeld, voor het edele dier geschoten is ! Het trekt
overigens de aandacht dat er in Fransche rechtsche
kringen steeds meer op wordt aangedrongen dat
Duitschland bij den a.s. vrede de Rijnprovincie ver
liest. Deze en dergelijke plannen zijn uitermate ge
schikt om de eendracht waarmee het Duitsche volk
zich achter Hitler stelt, te versterken. Practische
beteekenis hebben zij niet. En zoolang de Geallieer
den het Duitsche volk niets beters te bieden hebben
dan de eigen regeering biedt, zullen zij geen kloof
tusschen den Führer" en zijn onderdanen weten
te doen ontstaan.
Voor de vele bewijzen van belang
stelling bij het overlijden van
JOHAN BRAAKENSIEK
ondervonden, zeg ik alleen langs
dezen weg onzen hartelijken dank.
P. BRAAKENSIEK?KOOYMAN
UIT DE GROENE
Men kan het in gemoede de regeering niet
kwalijk nemen dat haar Vlootplan een menigte
bralzuchtige lieden er toe brengt, alle gevoel
voor proporties te verliezen en te zwijmelen in
het beeld Nederland Groote
Zeemogendheid". Een fraai staaltje van deze
hiep-hiephoera-mentaliteit troffen wij aan in 's heeren
Arnold Meier's Zwart Front, alwaar wij lazen:
Onze slagkruisers zijn niet primair bedoeld als
bestrijdingsmiddel van. drijvende forten" ....
hoewel ze den meesten daarvan behoorlijk partij
kunnen geven, en de anderen.... buiten adem
achter zich aan kunnen laten stoomen met geen
schijn van kans op succes !
Waar ze neutralisceren met n klap 's rijands
numeriek overwicht aan kruisers !
Japan heeft een 40 kruisers; Engeland zal er
\veldra meer dan 70 hebben; Amerika heeft ook
iets dergelijks" ....
Onze slagkruisers kunnen elk een dozijn van die
schepen aan.... wie sprak daar van pariteit"?
Wie onze .slagkruisers beschouwt als
,,half\vasslagschepen" .. .. bewijst alleen dat hij geen benul
van zee-strategie heeft.
Wie ze in hun waren aard van....
Sl'PEKKRU1SERS.... erkent, ziet de toekomstige
ontwikkeling van den oorlog ter zee, van SKA
POWER IN TH R N EXT WAR" voor zich!
Een sca power" waarin Nederland zich kan
vermeten onder de groote mogendheden mee te
tellen. . .. en zelfstandig te blijven !
PAG. 6 DE GROENE No.-3280