Historisch Archief 1877-1940
KANTTEEKENINGEN
De staat-van-beleg afgekondigd
In een krachtige en beheerschte redevoering
waarin, niet tot onzen spijt, ditmaal het poëtisch
element ontbrak, heeft minister De Geer vorige
week Vrijdag het Nederlandsche volk mededeeling
gedaan van de afkondiging van den staat-van-beleg
voor het geheele land en tevens nogmaals op onzen
volstrekten wil tot handhaving der neutraliteit ge
wezen. Alle preventief toegedachte hulp zal met
wapengeweld worden gekeerd."
Teneinde deze gedragslijn nog steviger te verze
keren, had de regeering besloten den staat-van
beleg tot het geheele land uit te breiden. De bevol
king in het algemeen zou hiervan weinig mer
ken.
Deze hoogst noodzakelijke maatregel is toege
juicht behalve natuurlijk bij de extremisten. Zij
wien de schoen past, trekken hem aan. Het is ver
heugend dat de regeering nu voldoende bevoegd
heden heeft gekregen om de verraders in eigen rijen
stevig aan te pakken. In het Zuiden van het land is
bij vele N.S.B.-ers reeds huiszoeking verricht, met
negatief resultaat. Men vraagt zich wel af waar
om de justitie tot huiszoeking is overgegaan zonder
er zeker van te zijn, bezwarend materiaal te vinden.
En houdt de regeering den Graaf de Marchant etc.
voor zoo onverstandig dat hij in zijn eigen kasteel
wapenen zou verbergen? Neen het zou ons ver
bazen wanneer deze actie van regeeringswege op
ter zake bevoegden een deskundigen indruk had
gemaakt!
De staat-van-beleg geeft de regeering en de mili
taire overheid groote bevoegdheden. Zij maken
er een spoedig en krachtig gebruik van. Aan de
sinistere werkzaamheid der Vijfde Colonne" inclu
sief helper en helpersmaatjes moet een einde worden
gemaakt. Liever vandaag dan morgen.
Het instellen van een repressief toezicht op de
pers valt geheel in het kader van versterking der
staatsmacht. Wij vertrouwen dat de verordening
met de soepelheid zal worden toegepast die het
Nederlandsche regeerings- en overheidsgezag ken
merkt, opdat voorkomen wordt dat een uniforme,
futlooze publieke opinie ontstaat.
De strijd in het Noorden
Het geloof aan Duitschlands onoverwinnelijkheid
heeft door de gebeurtenissen in het Noorden een
stevigen knak gekregen. Het is wel duidelijk: dit
was Hitlers eerste groote fout. Voor de eerste maal
heeft de Führer niet bereikt wat hij wilde bereiken.
Voor de eerste maal is de coup-de-main hem niet
gelukt. Of verbeeldt hij zich dat het wel het ge
val is?
Men weet het niet. Uit Duitschland komen
intusschen berichten dat er tusschen leger- en partij
leiding vele harde woorden gevallen zijn. De partij
leiding zou, tegen den wil van de legerleiding in,
het avontuur" hebben doorgedreven. Nu ziet ge
de gevolgen", heeft de legerleiding zich beklaagd.
Onze troepen zitten vast. De vloot is zwaar geha
vend." Men weet niet wat van deze berichten
waar is. Tenslotte zijn de laatste jaren uit de leger
leiding vele critische, onafhankelijke personen ver
dwenen. Ook kan men zich moeilijk voorstellen dat
de partijleiding iets kan doorzetten, recht tegen den
Nwil van de legerleiding in.
\ Intusschen: er is reden voor ontevredenheid, want
de toestand in Noorwegen ziet er voor de Duitschers
we\ niet acuut-bedenkelijk, maar toch allerminst
fraai uit. De verrassing is mislukt. De overrompelaar
is overrompeld. Hij is op verzet gestuit waarop hij
niet had gerekend.
Bij Narvik is de strijd nog onbeslist. De haven
is nog in Duitsche handen.
Felle strijd is te verwachten in de buurt van
Drontheim. De verovering van deze haven zou een
enorme tegenslag voor de Duitschers zijn. Ten
Noorden en ten Zuiden zijn Engelsche en Fransche
troepen aan land gegaan. Zij hebben reeds contact
gevonden met de Noorsche troepen die zich op
verspreide plaatsen weten te concentreeren. Het
oprukken in dit moeilijke terrein is echter een werk
dat met groote voorzichtigheid dient te geschieden.
Spectaculaire successen kan men niet verwachten,
vooral niet omdat de Geallieerden zuinig moeten
zijn met hun materiaal.
Alleen in het Zuiden van Noorwegen hebben de
Duitschers successen geboekt. Daar strijden de
Noren geïsoleerd. Vaak moeten zij voor de technische
overmacht van den indringer wijken. Ten Noorden
van Oslo pogen de Duitschers op te dringen.
Valschermtroepen zijn gedaald bij vitale spoorweg
knooppunten in de dalen van Drontheim. De Noren
zeggen ze vernietigd te hebben. Hier-en-daar zijn
volgens Engelsche berichten reeds de Duitschers
door Geallieerde troepen teruggedrongen.
In spanning wacht men op den afloop van dezen
strijd die nog maanden kan duren: het Duitsche
leger geeft het niet spoedig op ! En de Engelsche
regeering heeft er wellicht weinig op tegen wan
neer de strijd in het Noorden steeds meer Duitsche
troepen en materiaal zal binden".
Reuter berichtte dat in de Duitsche Oostzeehavens
groote troepencontingenten geconcentreerd worden.
Wordt een rechtstreeksche aanslag op Zweden voor
bereid? De Engelsche minister Cross heeft Zweden
vorige week reeds openlijk gewaarschuwd. Of wil
Duitschland slechts het doortochtrecht forceeren?
Of worden deze troepen gewoon via de Sont naar
Oslo gezonden? De nabije toekomst zal het ons
leeren.
Onrust rond de Middellandsche Zee
Mussolini houdt op het oogenblik weer de ge
moederen der wereld bezig. Wal zal hij doen?
Volgens sommigen neemt hij spoedig aan den strijd
deel, volgens anderen niet. Merkwaardig was
intusschen de telegramwisseling met Hitler ter ge
legenheid van diens een-en-vijftigsten verjaardag.
Mussolini deed den Führer hartelijke
gelukwenschen" toekomen en sprak het stellige ver
trouwen uit, dat het Duitsche volk de groote taak
waarvoor het zich geplaatst ziet, met succes zal
vervullen". Geen woord over Italiaansche mede
werking ! Wat antwoordde Hitler ? Hij dankte den
Duce voor zijn gelukwenschen, in het stellige ver
trouwen, dat onze in wereldbeschouwing en doel
einden verbonden volkeren den strijd voor hunne
levensrechten met succes zullen volbrengen." De
Führer gaf den Duce een terechtwijzing l Dit op
merkelijk verschil tusschen de beide telegrammen
heeft te Rome zeer sterk de aandacht getrok
ken.
Intusschen wordt de toon van de Italiaansche
pers er niet vriendelijker op. De Giornale d'Italia
verweet Frankrijk en Engeland de hegemonie te
willen behouden in de Middellandsche Zee, Mare
Nostro", die voor hen slechts n uit vele, voor
Italiëde eenig belangrijke zee is. Blaffende
honden bijten niet", heeft men in Londen ge
dacht.
Merkwaardig waren twee berichten uit
ZuidSlavië. Dit land opent handelsbesprekingen met
Moskou (Hitler heeft van daar geen verjaardags
telegram gekregen!). Dit bericht kan moeilijk
aangenaam zijn voor Duitschland dat immers op
Restaurant DORRIUS
N.Z. Voorburgwal b.h. Spui, Amsterdam
PLATS DU JOUR EN A LA CARTE
den Balkan een monopolie-positie nastreeft. Hier
en daar mompelt men reeds over herleving van het
Panslavisme. In Turkije, dat aan dit Panslavisme
slechte herinneringen heeft, kwam eenige be
zorgdheid tot uitdrukking. Tweede bericht: dr.
Stojadinowitsj, de vroegere premier, is geïnter
neerd. Deze ietwat louche figuur was altijd pion van
Berlijn. Zijn interneering schijnt er op te wijzen
dat de Zuidslavische regeering het belang van
krachtige maatregelen tot handhaving van 's lands
onafhankelijkheid beseft.
Nieuws uit Engeland
Minister Simon heeft de begrooting voor het
financiëele jaar 1940?1941 ingediend. Men krijgt
er, ronduit gezegd, ondanks de hooge bedragen niet
den indruk uit, dat de huidige regeering van plan
is, den oorlog met inspanning van alle krachten te
voeren. Uit de gegevens die de kanselier van de
schatkist verstrekt, bleek dat de de eerste zeven
oorlogsmaanden ruim 900 millioen pond is uitge
geven aan den oorlog. De minister begroot dat tot
i April van het volgend jaar ongeveer twee milliard
pond uitgegeven zal worden. Dat is een belangrijke
stijging, maar men bedenke, dat Engeland, gezien
den Wereldoorlog, op het oogenblik ook tusschen de
drie- en drie-en-een-half milliard pond aan dezen
oorlog zou kunnen besteden. Om dit bedrag bijeen
te brengen, zou men echter tot ingrijpende sociale
maatregelen moeten overgaan, analoog aan het plan
van prof. Keynes dat een nivelleering op lager niveau
van alle tegenwoordige inkomens beoogt. Voor
zoo revolutionair ingrijpen schrikt de conservatieve
regeering terug. Het is begrijpelijk maar zij zal
aan de logica der economische feiten niet kunnen
ontkomen. Zonder diep-ingrijpende maatregelen
wint Engeland dezen oorlog niet.
Duff Cooper heeft Maandag een redevoering ge
houden waarin hij zeide, dat niet de Nazi's, maar
het geheele Duitsche volk schuldig waren aan dezen
oorlog. Het geheele Duitsche volk moest dus, een
maal verslagen, gestraft worden voor zijn mis
daden. Soortgelijke klanken worden tegenwoordig
meer in Engeland vernomen. Dat alles beteekent
een aansluiting bij het Fransche standpunt, die wij
rondweg betreuren. Een volk van tachtig millioen
roeit men niet uit. Door het met vernietiging te
dreigen verlengt men den oorlog en bewerkstelligt
men geen vrede. Er zit in deze en dergelijke
bekrompen uitingen der Geallieerden geen toekomst
voor Europa.
Uw Zenuwen
worden gekalmeerd
en gesterkt en Uw
ip wordt weer rustig door het gebruik van
'nhardt's Zenuwtabletten
Buisje 75 et. Bij Apoth. en Drogisten
UIT DE GROENE GRABBELTON
In het jongste nummer van Volk en Vaderland
schreef Ir. Mussert:
Sinds het aan Engeland gelukt is om Scandinavi
in den oorlog te betrekken, is een nieuwe stroom
van leugen, bedrog en onzin over ons Volk uit
gegoten.
Het gedeelte van dezen zin dat voor de komma
staat, is inderdaad een treffend bewijs voor de
juistheid van het gedeelte dat achter de komma
volgt.
?
De natuur is laat geweest, dit jaar. Men kon
het haar waarlijk niet kwalijk nemen: de
menschen hebben het er naar gemaakt. Maar
de afgeloopen Zaterdag en Zondag had zij haar
barschheid eindelijk afgelegd. Met een paar goede
vrienden had ik de bus naar Abcoude genomen
die op het halve uur vertrekt uit de Gijsbreght
van Amstelstraat. Abcoude is altijd weer een
verrassend mooi stadje, ondanks het er door
knetterende groote verkeer. Er is een statige kerk.
Er is een grachtje van anderhalven meter breed.
Er zijn oude geveltjes.
Van Abcoude kunt ge wandelen langs den
Bullewijker Holendrecht, naar Ouderkerk (daar
kunt ge weer de bus nemen naar Amsterdam).
Als ge flink doorstapt, loopt ge vijf kwartier over
dezen weg. Ge kunt er ook drie uren over doen.
De Holendrecht is een heerlijk water.
Hier-endaar wuift al wat riet. Aan den kant groeien
dotters in wat drassigheid. De vrouw van mijn
vriend moest ze natuurlijk plukken. Het water
heeft verrassende bochten. Aan den anderen kant
is een onafzienbaar polderland met de spitse
torentjes van Baambrugge, Wilnis en, later,
Ouderkerk. We hebber er een uur lang in de
warme zon gelegen, aan de voet van den dijk.
Er begon al wat leven te komen in de sloot.
Luchtbelletjes bobbelden gezellig naar boven.
De wilgen liepen uit. Madeliefjes en
boterbloemetjes sprenkelden wat kleur in het jonge gras,
dat diep-groen was als je er tegen de zon in
over heen keek en meer vaalgroen als je met
de zon mee zag.
Op het midden van den Bullewijker Holen
drecht daar waar de Waver zich er in stort
(of is het de Winkel?) is een ophaalbruggetje.
Ge kunt vooruitloopen, de bouten terugschuiven,
en als de rest van het gezelschap nadert, onver
wacht den brug ophalen zoodat zij voor een
gapende leegte staan. Dan laat ge den brug weer
zakken waarbij ge, juist als de zoo vaak benijde
bruggenwachter, tegen het nog hellend vlak
komt oploopen zoodat de brug met een doffe
bons daalt. Ge schuift de bouten weer op hun
plaats en wandelt door. Twintig meter verder is
een cafétje waar twee malle aquaria voor prijken,
die gevat zijn in steenen visschen metgapenden
muil: met Uw vrienden kunt ge (na in het
cafétje Uw dorst te hebben gelescht) een heerlijke
wedstrijd doen, wie van twee meter afstand van
tien grintsteentjes de meeste in een der twee
gapende muilen weet te mikken.
PAG. 6 DE GROENE No. 3282