DE GROENE AMSTERDAMMER OPGERICHT 1877 Redactie en Administratie: Keizersgracht 355, Amsterdam-C. Tel. 37964. Abonnement f. 10.?per jaar. Postrekening: 72880. Gem. Giro G 1000. Abonnementen kunnen met elk nummer ingaan, doch alleen tegen het einde van een jaargang, na opzegging vóór l December, worden beëindigd. 8 JUNI 1940 REKENSCHAP Zoo verschijnt dan, na een onderbreking van een drietal weken, ook weer de oude Groene". De oude Groene, inderdaad? Wie en wat wij voor en na waren en zijn, wezenlijk en in de kern, in hoeverre wij verder kunnen en willen onszelve blijven en dezelfden, die wij waren, dat zijn vragen waarom een ieder zich, individueel en in de verbondenheden waarin hij leeft, onontkoombaar gesteld ziet in deze dagen, al naar gelang hij de meest elementaire reacties op de heftigheid der gebeurtenissen te boven komt. De beantwoording dezer vragen is noodzakelijk voor een eerlijke en ernstige bepaling van mogelijkheden en verplichtingen voor de naaste toekomst. Wie haar tracht te ontloopen is een lafaard. Wie meent of voorgeeft haar reeds gevonden te hebben, moge zich gelukkig prijzen, maar dient zich af te vragen of hij geen domoor is, of een misleider voor zichzelf en anderen. Hier worde eerlijk rekenschap gegeven over de voorloopige uitkomsten van een tastend onderzoek. Wat was de Groene in de meer dan zestig jaren, waarin hij een rol heeft gespeeld van wisselende importantie in het openbare leven hier te lande ? Hij was zeker niet, althans niet dan voorbijgaand, een meneer", in den zin van de ietwat smalende maar dikwijls niet onjuiste definitie die weleer van een krant werd gegeven. Vooral in de latere jaren was er een voortdurende en vrij sterke wisseling in staf en medewerkers, en waren het niet n of enkelen die het stempel hunner persoonlijk heid op dit orgaan drukten, dat desondanks en misschien juist daar door steeds en onverminderd het zeer eigen en voor een ieder dadelijk herkenbaar, zij het moeilijk te omschrijven, geestesmerk be waarde. Dit blad was, en zulks bij uitstek, er n waarin zeer veel van wat opvelk oogenblik het denkend deel der natie bezig hield min of meer spontaan tot uiting werd gebracht door menschcn van allerhande professie en gezindheid, die veelal slechts gemeen hadden, dat hun stem het timbre der onvoorwaardelijke eerlijkheid had. Daardoor verplaatste zich ook regelmatig het accent op de bestanddeelen van de behandelde materie, met de wisseling in de belang stelling die daarvoor in elk korter of langer tijdsbestek groeide of afnam. In het jongste verleden viel dit accent vanzelf op de politieke ontwikkeling, die culmineerde in het gigantische conflict dat thans over de wereld woedt. Maar het was ook veelal anders en het zal onder de gegeven omstandigheden in de naaste toekomst ook weer anders moeten zijn. De uiterste consequentie van wat bij talloos velen in den lande leefde", zoo werd het dezer plaatse in de mededeeling aan de abonné's, die een der uitgevallen nummers verving, geformuleerd, is getrokken en manmoedig aanvaard in een strijd met de wapenen. Nu deze eervol en terecht is gestaakt, past het ons geheele volk slechts het voorbeeld, dat ons is gegeven door hen, die hun leven veil hadden, te volgen in een volmaakt loyale aanvaarding van de thans geschapen nieuwe verhoudingen. Met den realiteitszin, die door de eeuwen heen een van de grootste Nederlandsche krachten was, zullen wij in moeten zien, dat iedere voortzetting, direct of indirect, van politieken strijd onder de gegeven omstandigheden slechts redeloos en voor ons volk schadelijk kan zijn. Ook deze strijd dient loyaal te worden opgegeven, zooals de militaire strijd is op gegeven". Voorshands is onze instelling op de dingen om ons heen een andere dan zij was. Oude denkschemata en zekerheden hebben hun beteekenis voor ons verloren, en wie eerlijk wil blijven zal ze niet over haast door nieuwe trachten te vervangen. Met de wetenschap, dat wij getuigen zijn van een versnelde histo rische ontwikkeling van onoverzienbare draagwijdte', groeit het besef van de beperktheid van het menschelijk bevattingsvermogen voor ervaringen en indrukken. Eenerzijds dringt een elementaire drift tot zelfbehoud ons tot een zekere afsluiting voor bepaalde aspecten der realiteit, waarvan de beleving in het gemoed zou dreigen ons psychisch te vernietigen. Anderzijds winnen in het aldus beperkt bestek andere, eenvoudige en veelal veronachtzaamde realiteiten, plotseling aan directe beteekenis voor onzen geestelijken weerstand. Huivering en aandacht zijn wellicht de woorden, die deze nieuwe instelling het beste karakteriseeren en tot bescheidenheid nopen. Daarnevens blijft het besef levendig, dat overal en altijd weer iedere nieuwe periode in de ontwikkelingsgeschiedenis der mcnschheid vroeger of later haar houvast gevonden heeft in het beste wat in voorafgaande tijdperken was tot stand gebracht of nagestreefd, en dat voor de keur en instandhouding daarvan, al ware het slechts ter overlevering, stuggen arbeid van den geest vereischt is, In de hoop overal waar zulks nooclig is begrip en medewerking voor zijn streven te zullen vinden, herneemt de Groene zijn weke lij kschcn arbeid en wordt hiermede het eerste product aangeboden aan den lezer ter demonstratie van hetgeen uit de voorafgaande overwegingen praktisch resulteert. PAG. 3 DE GROENE No. 3285