Van oude en nieuwe wijsheid Oude geneesmethoden in het licht der moderne wetenschap DOOR alle eeuwen heen zijn er ziekten ge.weest; door alle eeuwen heen zijn er ziekten genezen (met n zonder hulp van den dok ter) en door alle eeuwen heen zijn er ziekten ge weest, die de menschheid op geen enkele wijze de baas wist te worden, zooals de kwaadaardige ge zwellen, de melaatschheid en nog tot voor zér korten tijd de suikerziekte en de boosaardige vorm der bloedarmoede, die den naam draagt van pernicieuse anaemie. In den tijd, dat de schrijver van dit artikel stu deerde, had de ongelukkige lijder aan suikerziekte de keus tusschen den hongerdood en .den dood door vergiftiging en ik herinner mij nog levendig, hoe vurig wij allen hoopten dat er een ontdekker" zou komen, die aan deze marteling een einde zou maken (hetgeen overigens in 1922 prompt geschiedde). Vóórdat de therapie echter dezen reuzenstap voor waarts had gedaan werden wij weliswaar over stroomd met nieuwe vindingen en specialité's der chemische fabrieken, wier namen vreeselijk waren, om uit te spreken, wier verpakking, om niet te zeg gen vermomming, een lust voor het oog, doch wier heilzame werking gering was, maar een werkelijken omkeer in ons therapeutisch kunnen had deze stroom niet ten gevolge. In zulke tijden is het, dat men zich gaarne bezint op de wijsheid der vaderenj of ook wel den kleinen aardheuvel beklimt, die ons wetenschappelijk terrein scheidt van dat der ande. ren om eens rond de neuzen wat de buurman doet"; en hoe primitieve en onbeschaafde volken de ge neeskunst uitoefenen. Wij herinneren ons dan, dat meer dan 3000 jaar voor Chr. de Chineezen longziekten behandelden met extracten van longen en leverziekten met ex tracten van lever, dat in de middeleeuwen in Euro pa urine tegen nierziekten en drek" tegen obstipatie werden voorgeschreven en het komt ons al weer iets minder vreemd voor, wanneer onze hedendaagsche geneesheer in smetteloos witte jas en het hoofd volgepropt met de laatste mededeelingen uit onze chemo-, pharmaco- en organo-therapeutische centra, ons kind, dat aan een schildklierziekte lijdt, door toediening van schildklier wil genezen. Wanneer wij lezen, dat de negers in Afrika hondenvet gebruiken tegen longtuberculose, dan kunnen wij dat op het eerste gezicht niet vreemder vinden, dan dat wij levertraan tegen Engelsche ziekte voorschrijven, en wanneer diezelfde Chinee zen, die zoo vroeg met de orgaan-therapie zijn begonnen, op het idee kwamen, om de menschen tegen pokken te vrijwaren door draadjes in hun neus te leggen, die gedrenkt waren met de etter uit pokpuisten, dan zijn zij daarmee onze Jennersche koepokvaccinatie alleen maar een paar duizend jaar vooruit. Perssap van longen tegen longziekten perssap van lever tegen leverziekten barbaarsche metho den van primitieve volken en nu denk ik weer aan die vreeselijke bloedziekte: de pernicieuse anaemie. Iedere dokter, die deze patiënten wel eens onder behandeling had, kan er van meepraten, wat een lastige eters het zijn; hun pijnlijke tong, hun zieke ingewanden, hun volkomen gebrek aan eetlust geven hiervoor voldoende verklaring. En iedere dokter wien het lot van zijn patiënten aan het hart Restaurant DORRIUS N.Z. Voorburgwal b.h. Spui, Amsterdam PLATS DU JOUR EN A LA CARTE ligt, heeft er over gepeinsd, wat hij dezen armen menschen te eten moest geven. EÉN was er, 't is waar, hij was een professor (maar daarnaast was hij o zoo'n goeie beste huisdokter) die interesseerde er zich niet slechts voor, wat zijn patiënten moesten eten, maar vooral, wat ze aten, en nóg meer: wat ze niet aten. Minot, zoo heette deze professor, leerde uit de statistiek, dat de pernicieuse anaemie in hoofdzaak in de noordelijke landen voorkomt en hij wist, dat in noordelijke landen vleesch en vet het hoofd bestanddeel van den maaltijd vormen. Natuurlijk wist Minot wel, dat er duizenden menschen bijna uitsluitend van vleesch en vet leven zonder deze vreeselijke ziekte te krijgen. De combinaties die hij maakte van dieëten met veel vleesch en weinig vet of veel vet en weinig vleesch, hadden echter geen enkel resultaat, en evenmin de toediening van vitaminen, die in den tijd, waarin Minot zijn nieuwe therapie vond dernier cri" waren. En tóch hield Minot met de halsstarrigheid der waarlijk grooten, aan het idee vast, dat er iets" aan het dieet van deze patiënten ontbrak. Om een lange geschiedenis kort te vertellen, het iets" werd gevonden en het bleek lever te zijn, rauwe lever en minstens een half pond per dag en niet eris een keertje, maar dag in dag uit. En wel zelden is een nieuwe geneesmethode zóó weinig omstreden als die van Minot, want de resultaten waren zóó evident en zoo overal ter wereld dezelfde, dat voor critiek niet het kleinste, bescheidenste plaatsje kon worden ingeruimd; patiënten die uitgeput, wasbleek, bijna stervend in bed liggen, zijn na enkele dagen regelmatig eten van groote porties lever als herboren. Niet, om de verdienste van Minot, die van het volgende feit natuurlijk niets geweten heeft, is het der vermelding waard, dat een Nederlander, Van der Kwast, lang vóór Minot reeds een lijder aan per nicieuse anaemie met lever behandelde en genas. Nadenkend over het feit, dat arsenicum, het genees middel, dat bij andere vormen van bloedarmoede zoo groote werkzaamheid ontvouwt, daar het prikkelt tot aanmaak van nieuwe roode bloedlichaampjes, hier onwerkzaam moest zijn, omdat de jonge roode bloedcellen in het zwaar vergiftigde bloed toch weer moesten te gronde gaan, kwam hij op de gedachte, leverpoeder toe te dienen, daar de lever bekend staat als voornaamste bloedontgiftend orgaan, met het thans bekende, en duizend maal duizend malen bevestigde resultaat. Het dagelijks in groote hoeveelheden eten van rauwe lever bleek echter voor geen enkel mensch vol te houden; geen nood; de wetenschap en de chemische industrie zorgden voor leveroplossingen, die ingespoten konden worden, tot bleek, dat gedroogd en verpulverd maagslijmvlies bijna dezelf de werking kon uitoefenen als de leverextracten. Maagklachten als op den voorgrond tredend symptoom bij pernicieuse anaemie gedroogde en gemalen varkensmaag als geneesmiddel tegen deze ziekte hoeveel verschil nog met de Chinetsche longextracten bij longziekten? En dit is maar een voorbeeld. De orgaantherapie bleek in de meeste gevallen in wezen een hormoon therapie, waarover een vorig artikel handelde. Insuline therapie bij suikerziekte elke ont wikkelde leek weet er thans de finesses van extract, door Banting en Best geïsoleerd uit de Langerhansche eilandjes van de pancreas. Doch hoe superieur zouden wij vóór 1922 geglimlacht hebben, hadden wij gelezen: de Chineezen, of de middeleeuwers lieten lijders aan suikerziekte rauwe alvleeschklier eten ! Brown Séquard betrad op 7i-jarigen leeftijd de académie te Parijs met veerkrachtigen tred en een bloem in het knoopsgat, en hield een rede over den ve" jongenden invloed welken hij zelf ondervonden had van de extracten van geslachtsklieren; Voronof f implanteerde de geslachtsklieren (van apen) zelve. Omdat wij heden ten dage weten, dat orgaan therapie en hormoontherapie in vele gevallen iden tiek zijn, dat het niet de levertraan of het hondenvet als zoodanig, doch de daarin aanwezige vitami nen zijn, die een zegenrijke werking hebben, wordt de verdienste der ouderen daarom geringer ? Van het voorschrijven der extracten van organen tot de toediening der uitscheidingsproducten van het lichaam zelve, de drekapotheek, is slechts een schrede. Reeds heeft men voor zuigelingen met aangeboren geelzucht urine van zwangere vrouwen in de zuigflesch met melk gemengd, en lijders aan bepaalde bloedziekten speeksel van gezonden te drinken gegeven. Waarlijk, er i's niets nieuws onder de zon ! Merkwaardige berichten Op een met een tapijt bedekte verhooging voor hotel Centraal defi leerden de manschappen in parade pas langs den generaal." (H.) Vele bommen stichtten brand en ontsteltenis." (Vad.) CHARIVARIA stond in het ^ der door de verbonden ingevoerde productiebeperking." (l?.) Paindeluxe-brood Xaast de verdeeldheid ten aanzien van de bonden heelt bij de bonden zelf inwendig de verdeeldheid ook nog een al te grooten en minder gewenschten omvang aangenomen." (T., Buitensporigheden die niet dooi den bengel konden." (li.) En een snelteekenaar Spreker heeft opgeteld hoeveel jeugdvereenigingen Nederland rijk is en hij kwam al spoedig tot het getal 757."' (H.) _ _ Een zeer ruime cel ,,Hij maakt iederen dag denzelfden kringloop in zijn meedoogenloozen cel, die begin heeft noch einde." (II.) llllllilimiillilllllliiimilllllllllliiiiiiiiiliMlliitiMiiiliilllliiliiii'1 l In niet geringere mate neemt hun haat tegen den erbarmeloozen vijand toe." (T.) Wij, polyglotten ,,.\ quelqne chose malheur est bonne." ( Vad.) Voer voor de visschen Wij moeten de oude gespletenheid overboord gooien." (II. l'.) Vele teekenaars Moge deze dag staan in het (J van deze levende bron. De heerenmodeafdeelingen staan geheel in het (? van het kaki. De 2oste eeuw staat in het $ van het activiteitsbeginsel. Ons werk staat meer dan ooit in het C? van groei en wording. De organi satie stond in liet cf van een door gevoerde bezuiniging. De productie Tante Betje leeft nog Sedert de instelling van de instal latie zijn deze bezwaren opgeheven en voldoet het apparaat volkomen aan de gestelde eischen." (Ilcrec.) Vanmiddag is er toevallig een be stuursvergadering en zon het ons aangenaam zijn als u wachten kon om de kwestie te bespreken." (Xijm. C.) De forsche nens stak nog even energiek naar voren als in de dagen toen ze onze litteratuur weer nieuw leven inblies." (U. X.) De meeste van die blaasneuzen zakken op den duur wat naar ach teren. Taal ver r ij kin g Zooals de klok op het station slaat, slaat hij nergens Toen sloeg de klok twintig over elven en de stationschef gaf het sein: Vertrekken." ( ['ad.) PAG. 10 DE GROENE Ml 3293