Historisch Archief 1877-1940
U lïH U m G H E D E N
Stadsinventaris
De deur van Amsterdam.
ELKEN ochtend komen er stroomen
menschen binnen, menschen met
actetasschen of met kinderen, men
schen die vragend rond zien en iedere
lantarenpaal als een bezienswaardig
heid beschouwen, en menschen die
blasézijn en verachtelijk links noch
rechts kijken. Ooms met wandel
stokken en bolhoedjes, tantes met
boodschappentasschen en
eau-de-Colognezakdoekjes. Zij komen de stad in en
loopenoverhetDamrak,denbreedenweg
der illusies. De meest verheugden gaan
zich op een terrasje van een der
boulevard-lunchroompjes verkwikken, want
ze hebben heel wat voor de boeg.
Daar zitten ze dan en genieten van
het grootsteedsche, dan staan ze weer
op en gaan meedoen aan het groot
steedsche. De tram is wel fijn, als je
maar wist waar hij naar toe ging.
En dan die vriendelijke fotografen die
zich zoo uitsloven. En wat is er heer
lijker dan te genieten van de gratis
droompaleizen, de etalages ! Ononder
broken gaat de stroom voort.-De haas
tige mannen met de actetasschen (daar
zit dikwijls niets anders in dan vier
kadetjes in een oud avondblad) gaan
met een korte, want haast is een der
kenmerken der gewichtigheid en veelal
conditio sine qua non voor den zaken
man.
In den namiddag en 's avonds
stroomen de menschen weer terug over
het Damrak. De verheugden zijn blas
geworden, ze hebben het
grootestadsleven meegeleefd en dat is vermoeiend.
Ze zeulen langs de Beurs. Coen kijkt ze
na en zegt Dispereert niet", maar ze
zijn niet koen meer en nog niet beurs.
De menschen die blaséwaren, en ver
achtelijk links noch rechts keken, zien
het station voor zich. Ook zij zijn moe,
maar een beetje verheugd.
Cabaret
,,Kom 's kijken! /!"
(Leidscheplein theater)
ALS iemand je uitnoodigt Kom 's
kijken ! ! !" dan kom je natuur
lijk kijken en in Kom "skijken!!!"
is inderdaad wat te kijken, en wat te
lachen en wat te huilen (voor dames
met zakdoeken of met krokodillen
tranen). Louis de Bree en Cor Hermus
staan aan het begin in wanhoop voor
het gesloten gordijn en weten niet wat
ze het publiek voor zullen zetten. Maar
met het programma blijkt het mee te
vallen, en mér dan dat, het is door en
door goed verzorgd. Myra Ward en
Guus Oster spelen een sketch getiteld
Een ideaal huwelijk".
NiettegenstaanFientje de la Mar
de het thema niet geheel nieuw is, en
zelfs bijna afgezaagd (Waarom toch?)
genieten alle gehuwden en ongehuwden
in de zaal, en dat zijn er veel. Als
Fientje de la Mar opkomt, gaat er een
electrische stroom door de menschen,
zij maakt een ieder ademloos, dat
behoeft geen nader betoog. Prachtig
zijn haar telefoongesprekken waarin
ze aan Jan en alleman op tragischen,
triomphantelijken, verpletterden en
verheugden toon vertelt dat haar man
van de pier is gesprongen.
Het jubileum van den provincialen
koordirigent is aandoenlijk en leer
zaam voor menschen die binnenkort
wenschen te jubileeren. Toch wenschen
wij Kom's kijken ! ! !" op z'n minst
n jubileumvoorstelling toe. Ga 's
kijken !
Operette
De Dolle Lola (Centraal
Theater)
DE Operette-spelers spelen de klucht
als een kluchtig spel dat Emmy
Arbous als dolle Lola tot middelpunt
heeft. Rob Milton en Dries Krijn
willen een slippertje maken, en daar
hoort een booze schoonmoeder bij die
ambtshalve buitengewoon achter
dochtig is. Dergelijke complicaties
hebben we wel eens eerder meege
maakt, en we willen ze altijd weer mee
maken. Vooral als het, zooals hier, in
vlot tempo gaat en continu begeleid
wordt door twee flinke vleugelspelers.
Het stuk is vol van humor, die niet
altijd even subtiel is, maar ruim
schoots het vereischte effect op de
lachspieren heeft en de avond eerder
om doet zijn dan men vermoedt, wat
natuurlijk een voordeel en een nadeel
is.
Als U er eens een avondje uit wilt
slipperen, doe dan als de twee ondeu
gende mannen op het tooneel en ga
naar de dolle Lola in het Centraal
theater. Ge hebt dan het voordeel dat
ge geen last van een schoonmoeder
hebt, en leedvermaak is leuk.
Film
Stjenka Rasin (Citv)
STJENKA Rasin" is niet alleen
de naam van een Russisch lied,
maar ook van een aanvoerder der
Kozakken, die in 1667 den strijd aan
bond tegen de Bojaren en als Van
Speyck de lucht inging toen hij het
tegen de overmacht niet meer kon
houden.
Wij zien Hans Adalbert von
Heinrich Ceorge
Schlettow als de Ataman der Kozakken
strijden tegen de verraderlijke vorsten
Prosorowsky en Dolgoruki en in zijn
vrijen tijd nog de dochter van Dolgo
ruki beminnen, die echter uitgehuwe
lijkt is aan Prosorowsky, wat de situatie
niet eenvoudiger maakt. De strijd ver
loopt met wisselende kansen en als
Moskou wat vlugger hulp had gestuurd,
hadden wij den Ataman ongetwijfeld
als winnaar naast prinses Dolgoruki
zien schrijden naar het altaar.
In vele opzichten is deze film histo
risch. Niet alleen geeft zij een stukje
Russische geschiedenis en bevat zij
namen van menschen die in de Duitsche
filmhistorie goeden klank hadden,
maar ook doet zij als film lichtelijk
overjarig aan en wekt zij herinneringen
aan voorbije tijdperken, toen de film
productie zich nog vele naïveteiten kon
permitteeren. Gelukkig staat achter de
vage beelden Jaroff's Don
Kozakkenkoor en zingt vele bedenkingen weg.
Burgtheater (De Uitkijk)
DEZE film wil een hulde zijn aan
het tooneel en aan de aldaar nog
levende idealen en na alles, wat de film
aan het tooneel te danken heeft, is die
hulde niet onverdiend. Willi Forst
brengt haar beschaafd en charmant
in de geschiedenis van den
weltf remde"" tooneelspeler Friedrich
MitteWerner Krauss en Hans Moser
rer, die op laten leeftijd verliefd wordt
op een jong meisje, ter wille van haar
het tooneel wil verlaten om dan te
ontdekken, dat zij slechts zijn gezel
schap zocht ten einde protectie te
vinden voor haar vriend, een beginnend
acteur. Werner Krauss speelt dezen
Mitterer, dezen Hofschauspieler, die
met zijn geest in het theater blijft
leven, zich steeds in tooneelsituaties
waant, die tooneel blijft spelen temidden
van reëele menschen en ontdekt, dat
deze menschen niet meespelen.
Om niet al te zwaar op de hand te
lijken heeft Forst gezorgd voor attrac
tieve bijfiguren, voor een gijnige
souffleur-factotum van Hans Moser en
voor lichte muziek van Peter Kreuder,
waarvan ,,Sag' beim Abschied leise
Servus" haar roem al overleefd heeft.
Maar door de creatie van Krauss en
door de evocatie van de tooneelsfeer
in en om het Burgtheater heeft de
film haar blijvende waarde en haar
blijvende aantrekkingskracht.
Arresteer Btdldog Drummond
( Roxy)
ARRESTEER Bulldog Drum
mond", zegt Scotland Yard,
maar dat is de kif, die tusschen iederen
Engelschen detective en Scotland Yard
schijnt te bestaan en die uitgestreden
wordt ten voordeele van de misdaad.
Want Drummond is een van die vrij
gevochten speurders, die op eigen
houtje en spelenderwijs mysteries op
lossen en daarbij alleen tegengewerkt
worden door de eigen politie, die liever
zelf met de eer gaat strijken. In dit
soort films wordt dus altijd gevochten
op twee fronten en je moet wel een
,,heman" zijn als Drummond om beide
kampen te winnen.
Ditmaal vocht hij, behalve tegen de
John Howard als Bulldog Drummond
politie, die hem wil arresteeren, tegen
een geheimen straal, welke op groote
afstand ontploffingen kan veroorzaken.
En in dezen even ongelijken als
gevarieerden strijd, waarbij een on
handige vriend en een lieftallige ver
loofde als onontbeerlijke ingrediënten
fungeeren, overwint Drummond na
tuurlijk, maar niet eerder dan na ons
alle mogelijke sensatie en emoties
deelachtig te hebben gemaakt.
Vermaak
Variété(Carré)
HET programma wordt geopend
door John Brookhouse en zijn
zwiepende dirigeerstaf en zijn
showorkest dat vrijwel onzichtbaar in de
orkestbak zit. Na de flinke fanfares en
de vleiende violen stelt de heer Corelli
zich voor als antipodist. Deze man
weet van geen onder of boven, als
tegenvoeter laat hij zijn voeten met
een ameublement jongleeren, met een
theemeubel en met een ledikant waarin
iemand zijn nachtrust geniet. Daarna
komen er jongleurs die even handig
zijn als de eerstgenoemden voetig. Een
snelteekenaar portretteert enkele men
schen uit de zaal, waaronder een zaal
wachter wiens roode kraag hij met een
subtiel kleurgevoel uitbeeldt. Luciano,
de mondaccordeon-virtuoos blaast
heele zigeunerorkesten door de
microphoon, heelemaal alleen. Als sur
prise gooit hij een handvol
harmonikaatjes de zaal in om het muzikale
gedeelte van het publiek mee te laten
spelen. Het is een geluk dat hij geen
pianist is, want vleugels hebben geen
vleugels.
De Amerikaansche excentriciteiten
van het Randall-trio vinden hun
hoogtepunt in een danseres die gelijk
tijdig danst en scheel ziet. Soms heeft
ze x-beenen, soms o-beenen, kortom:
van a tot z beenen die gevoel voor
humor hebben. Verder is er de heer
Heller die ondersteboven fietst en dus
familie van den antipodist moet zijn.
Het is griezelig om te zien (oogen
dicht houden tot de roffel voorbij is).
En de kunstschilder Holbein, ik meen
als eens eerder van hem gehoord te
hebben, schept schilderijen waar rook,
vuur, pils en muziek uit komt. Hoe
bestaat het.
Dit is een greep uit het volle pro
gramma dat vol variëteit is.
Musea
Veiligheidsinuseum
HET Veiligheidsmuseum is boorde
vol met veiligheid. Met aanwij
zingen voor maatregelen om die te
bevorderen, en met modellen van afge
schermde cirkelzagen en drijfriemen,
ladders die niet wegglijden kunnen,
kleeding die tegen zure dampen be
stand is. Het gaat hier in het bijzonder
om de veiligheid in fabrieken; als ge
binnentreedt krijgt ge dan ook de
indruk dat ge u vergist hebt en in een
fabriek terecht bent gekomen met stil
staande machines en wassen arbeiders
in asbest-pakken en met stofbrillen op.
Aan de wanden, tusschen riemschijven
en transmissie-assen hangen afbeel
dingen en grafische voorstellingen die
u bijbrengen hoe gevaarlijk het leven
van den fabrieksarbeider is. Er staan
zes electrisch verlichte stereoscopen.
Door aan den knop te draaien ziet ge
hoe het leven in de kolenmijnen
vroeger was en hoe lichtzinnig sommige
machines ieder gevaar tart(t)en.
Boven zijn nog verschillende
afdeelingen, waar ge o.a. een overzicht kunt
krijgen van het redden van drenke
lingen in den loop der eeuwen. Wist u
dat men schijndooden vroeger bij
trachtte te brengen door tabaksrook
in de ingewanden te blazen? In dit
museum wordt niet alleen op gevaren
in bedrijven gewezen, maar ook op die
in de huishouding. Als ge in bad zit,
moogt ge nooit een metalen deel van
een electrisch apparaat aanraken want
dat is levensgevaarlijk.
Boven de uitgang van dit leerzame
museum hangt een spreuk Voorkomen
is beter dan genezen". Als deze spreuk
niet noodig zou zijn, zou het museum
dat ook niet zijn.
PAG. 14 DE GROENE No. 3194