Historisch Archief 1877-1940
C De goede dingen dezer aarde j
De smeltkroes van het hart
Noble madam,
Men's evil manners live in brass,
their virtues
We write in water.
Shakespeare: Henry the eighth"
DE Nederlander, wij hebben het al
eens opgemerkt, is een onver
beterlijke individualist. Een gevolg
van geestelijke ontwikkeling, van cul
tuur. En daardoor is hij op zijn begin
selen gesteld. Hij staat, in den strijd
der meeningen, om met Vondel te
spreken, ,,op 't punt van zijnen degen"
en geeft niet spoedig kamp.
Waarom zou hij ? Hij is goed ge
schoold, behoorlijk onderlegd; hij weet
wat hij weet en laat zich niet gemakke
lijk van zijn opvattingen afbrengen.
Daardoor echter komt hij ook spoe
dig, in conflict. Verdeeldheid en twist,
vaak over pietepeuterig verschil, zijn
schering en inslag voor hem. Als hij de
krant gelezen heeft stijgt de ergernis
over beweringen welke hij niet deelen
kan, en die hem prikkelen tot verzet,
hem eerst naar 't hoofd, om vervolgens
af te dalen in zijn pen en hij schrijft
een ingezonden stuk". Dagblad
redacteuren weten van dien vorm van
verzet mee te praten. Zij hebben met
de ingezonden-stukken-schrijvers in
den regel meer te stellen dan hun lief
is. Maar ook op de sociëteit, aan de
bittertafel of aan een diner, bij het
kleintje-koffie, loopt de twist soms
zeer hoog. En dan.... de familie
kring; die is een waar broei-nest voor
meeningsverschil, dat gemakkelijk in
heftig ongenoegen tusschen zusters,
broers, zwagers, neven en nichten
ontaardt. Des te heftiger hier, omdat
men ten opzichte van bloedverwanten
of aangetrouwde familie geen blad voor
den mond behoeft te nemen. Men
denkt dit tenminste veelal. En dan is
er ruzie, in ieder geval.... quaestie.
Het woord quaestie is geen
Nederlandsch woord, en toch ligt het in den
mond van iederen Hollander bestorven.
De woorden: de quaestie is" vormen
de inleiding tot menig betoog, dat dan
al heel spoedig tot quaestie aanleiding
geeft. En als de twist hevig is ontbrand,
de hoofden heet en rood zijn en de
veete goed op weg is om een onver
zoenlijk karakter aan te nemen, weet
in den regel niemand meer hoe het
katjesspel indertijd begonnen is en
wat de quaestie eigenlijk is, of ten
minste is geweest. Wie tenslotte gelijk
heeft is in den regel zeer quaestieus en
in negen van de tien gevallen is die
roerige sop de kool niet waard die men
daarin voor elkaar heeft gestoofd.
Toch is de Hollander van nature
vreedzaam van aard, niet overmatig
prikkelbaar; hij bezit gezonde zenuwen
en kan niet bepaald gekarakteriseerd
worden als een querulant. Desondanks
maakt hij veelal van den muis der
meeningsverschillen een olifant van
wrok. Menig gezellig begonnen onder
onsje in den familiekring heeft daartoe
aanleiding gegeven en het hangt zoo
ongeveer van de woon-wijk af hoe die
wrok tot uiting komt. In de z.g.
betere" kringen heet het resultaat
verwijdering, verkoeling of, met een
mooi woord, brouille. In de andere
geeft de wrok wel eens aanleiding tot
handtastelijke wraak. De quaestie is...
ALLES is een quaestie van plaats
en tijd, van verhoudingen en
omstandigheden. Wat in normale tij
den belangrijk lijkt, verliest in een
ander en ernstiger tijdsgewricht alle
beteekenis. Men maakt geen ruzie met
zijn buurman als zijn, of het eigen, huis
in brand staat. Integendeel, dan reikt
men elkaar de helpende hand, wat de
quaestie ook mag zijn, en de veete
wordt door hulpvaardigheid verdron
gen. Men wordt op slag de goede buur,
die beter is dan de verre vriend en dit
is een goed ding. De menschen zijn zoo
kwaad niet als zij somtijds
schijnen en elk meeningsverschil wordt
opgeschort en maakt plaats voor een
broederlijk gevoel. Het kan dan ook
niet anders of in deze periode van
gemeenschappelijk gedragen zorge
lijkheid moet de neiging tot het maken
van quaesties aanmerkelijk zijn ver
zwakt. Wie in dezen tijd quaestie
maakt, valt over een woord, spijkers
oplaag water zoekt, is niet onder den
indruk van dezen tijd. De grenzen
tusschen ernstige maar tegenstrijdige
overtuigingen zullen niet weggewischt
worden en blijven ongetwijfeld bestaan,
en dat is ook zooals het behoort. Gren
zen behooren er te zijn. Maar de
geneigdheid om eikaars overtuiging,
ja eikaars meening te respecteeren, te
ontzien, te verdragen, moet, hoe kan
het ook anders?, grooter zijn dan ooit,
en is dit buiten twijfel ook. De leden
van het gezin, van de familie, van de
gemeenschap, sluiten zich inniger
aaneen; zij vinden elkaar in de gedach
te, de idee die thans in ieder enkeling
overheerschend moet zijn.
Shakespeare trof de roos en sprak een
wijs woord, toen hij de verzen schreef
die wij als motto hierboven hebben
geplaatst: Des menschen boosheid
leeft in brons, zijn deugd schrijft men
in 't water". Maar dit geldt voor perio
den waarin aan boosheid en deugd,
met den critischen aanleg die ieder
enkeling eigen is, buitensporige betee
kenis wordt gehecht. Zoodra het Nood
lot ons stervelingen met een zwaardere
greep omvat verliest dit woord veel
van zijn gewicht. Zeggen wij niet:
Van de dooden niets dan goeds? Het
is dwaasheid, zeker, en de bedoeling
dezer zegswijze is niet, dat men den
doode, hoe boosaardig hij ook geweest
mag zijn, slechts als een goed schepsel
beoordeelen mag, maar dat van den
doode slechts op een waardige wijze
gesproken mag worden. Doch hoe men
het de mortuis nil nisi bene" ook
opvat, de beteekenis is toch, dat daar
waar de Dood ingrijpt, waar het Nood
lot zich in al zijn zware geweldigheid
onherroepelijk gelden laat, alle
kleingevoeligheid en kleinhartigheid terzijde
moet worden gezet. En dit geldt niet
slechts voor het ingrijpen van den
Dood, maar ook voor dat van den
Nood.
DE quaestie is, dat angst, zorg en
leed de krachten van het hart
oproepen en activeeren en dat het hart
dan, als immer, zegeviert over het
verstand.
Meening en beginsel verliezen, als
ieder verstandelijk overleg, vrijwel hun
geheele beteekenis wanneer het gemoed
in beroering komt. Geschillen tusschen
man en vrouw vervloeien in verzoening
zoodra de twistenden zich met hun
tijdelijke verdwazing oprichten en zich
weer van hunne, in wezen ongeschokte
liefde, bewust worden; twist tusschen
vrienden houdt tegen het besef van de
waarde dier vriendschap geen stand.
Ondanks iederen gezonden af keer tegen
verwerpelijke sentimentaliteit behoudt
het gezonde sentiment in de
menschelijke betrekkingen zijn onaantastbaar
recht en zijn overwicht. Wie het
menschelijk medegevoel in zijn volle
kracht gelden laat oordeelt niet hard,
en hij werpt het brons van de boosheid
zijner medemenschen gaarne in de
smeltkroes der vergevensgezindheid.
En zulk een smeltkroes is toch eigenlijk
ieder hart.
LIBRA
CHARIVARIA
Verrassende mededelingen
Verder vonden we vischjes, spin
nen, wantsen, libellen, kokerjuffers en
ndagsvliegen en nog veel meer aan
slakken en planten. Alles liet zien,
wat een rijkdom wij kunnen garen
voor de ziel, in een tijd, waarin velen
dat zoo noodig hebben". (Vad.)
Stedebouw is samengetrokken uit
de woorden stedebouwkunde en
stedebouwkunst". (Haagsch Mbl.).
| Paindeluxe-brood
| Verschillende politieke
concen| traties doen het voorkomen alsof het
er om gaat zooveel mogelijk van het
oude te redden als mogelijk is".
(Waag)
Hij ontving dezen brief van zijn
mede-compagnon". (H.)
Dat lastige! Hollandsen
Met ingang van 18 Augustus
zullen de autobussen het traject
Oosterbeek-Arnhem weer bereiden",
(Ned. Buurtspoorw.)
De bodens van het gouvernement
van Noord-Holland". (Haarl. Jaarb.)
Naasting
Naast een zeer goed ingericht
bureau en een redelijk gesalarieerden
bondsambtenaar werd in den R.K.
V.B. een lagere contributie geheven
tegenover (? Char.) die der andere
voetbalorganisaties". ( Vad.)
Deze tachtigjarige architect heeft
naast het potlood, den passer en de
trekpen ook de schrijfpen ter hand
genomen". (K.)
Schrille tegenstellingen
Dit bleek uit de langzame snelheid
waarmede de schepen zich bewogen".
(H.)
Kobert Koch behoort tot de
onsterfelijke figuren der menschheid.
Hij stierf in 1910". (H. P.)
Moord
De fietser kwam te vallen. Hij
werd op slag gedood". (H.)
De sprakeloozen
Mag ik u een raad geven? knikte
Kingma gedachteloos".
(Het geheim van Dr. Ling)
Tja, gnoof mr. Buil". (H.)
De geklapte bijval
Deze gelegenheid greep ik met
beide handen aan en klapte bijval".
(Nijm. C.)
Dressuur
Vervolgens richtte de spreker den
blik zijner toehoorders op de toe
komst". (H.)
Het ronde punt
De Giornale d'Italia wijdt een
beschouwing aan het probleem Egypte
rondom hetwelk de Britsche manoeu
vres en intriges worden geconcen
treerd". (Vad.)
Onder de figuren der beeldende
kunst is er welhaast geen, die de
eigenaardige gespletenheid van da
Yinci bezit. Zijn roep was zoo groot
dat bijvoorbeeld n. m. d. Albrecht
Dürer voor een deel naar Italiëtoog
om zich van zijn geschriften op de
hoogte te stellen". (R.)
Van gespletenheid gesproken.
Met een lange, hartstochtelijke
kus dankte Sonja hem en in de
warme volle lippen verzonk voor
Frank de wereld vol zorgen".
(liilth. C.)
Geheel vol waren ze dus nog niet.
Onze adverteerende
humoristen
Heer geeft onderwijs aan alle
vogelliefhebbers die door kou of
vochtig slapen nat geworden zijn,
's morgens in dauw op het gras
geloopen hebben en daardoor
rheurnatiek is ontstaan. Ook voor inwendige
ziektes volkomen genezing onder
garantie". (Nijm. P.)
Gezichtsharen worden electrisch
zonder lidteekens verwijderd. 150
haren voor / 2.?. (['. D.)
Dr. Braat stelt een onderzoek in =
naar historische pannebakkerijen". i
(Nijm. C.) |
Hij w:l blijkbaar weten wat dat |
voor dingen zijn.
i
Ingekomen
Boeken
Prof. Dr. H. J. Pos: Uren met Bergson.
(Uitgave Hollandia Drukkerij N.V.,
Baarn.)
Dr. P. H. Ritte r Jr.: Wie zijn de
Drie Mannen van de Nederlandsche
Unie?
(Hollandia Drukkerij N.V., Baarn.)
Prof. A. M. Sadler: Het Kunstig
Bloemenschikken.
(Uitgeverij InDen Toren", Naarden.)
Friedrich Kayssler: Wandlung und
Sirin.
Sechs Vortrage ber
Schauspielkunst. (Paul List Verlag, Leipzig.)
llllllllllllflIIIIIIIIIIIIIKIlllHlllllllllllllllllllllllllllltlIllltlllllllllltllllllllllllllllllllllllllllllllUlllllllllllllllllllllllllllllltlllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllulllllllllll
liliilmliliillllillllltft
-Je koop geuraayd oan
particulier :
Electrische
Gramofoon
Opgave van prijs en
merk onder letter K
317 administratie De Groene.
PAG. 10 DE GROENE No. 3298