Historisch Archief 1877-1940
UITHUIZIGHEDEN
Stadsinventaris
Gevels
DE gevels zijn de gezichten der
huizen en de ramen de oogen.
Alle huizen kijken op hun eigen manier.
Op ieder gezicht staat een geschiedenis
geschreven, net als bij de menschen. In
de buitenwijken zijn ze veelal uitdruk
kingsloos, de huizengezichten. De hui
zen zijn nog jong en hebben nog niet
zoo veel meegemaakt. Met hun
confectie-oogen flankeeren ze de uniforme
straten, er glimmen hoogstens een paar
geraniums en cachepots in. Die ge
zichten zijn niet goed en niet slecht, ze
gaan op in de groote massa en zorgen
er voor dat ze er niet anders uitzien dan
die aan den overkant.
PPR,
In de oude stad zijn de gevels per
soonlijkheden. Vele hebben zoo veel
meegemaakt dat ze onder de rimpelige
barsten zitten; sommige zijn van adel,
ze hebben ramen met paarsche ruitjes,
beeldhouwwerk en gevelsteenen. Als
ze erg in stijl zijn, staan ze op de mo
numentenlijst, wat natuurlijk een heele
eer is. Door hun ouderdom zijn ze een
beetje zwak, daarom helpen ze elkaar
en leunen een beetje tegen elkaar aan.
Want als er n zou wankelen, zouden
ze het allemaal doen.
Zwijgend staan ze naast elkaar, en
ze kijken naar het verkeer. Ze begrij
pen niets van auto's en van
vliegmachines. Ze zwijgen over hun geschie
denis. Ze hebben veel meegemaakt,
want ze zijn de grens tusschen de ka
mers en de straat, de grens tusschen
binnen en buiten. En het verschil tus
schen binnen en buiten is groot en
altijd groot geweest. De menschen op
straat zijn keurig en beleefd als voor
beeldige burgers. Ze loopen daar met
wandelstokken, hoeden, horlogeket
tingen, honden of actetasschen. Bin
nen de beschermende muren zijn ze dat
soms ook, maar soms zijn ze daar zich
zelf zooals ze dat op straat niet zouden
kunnen. Daar leven ze en leven ze uit,
daar vieren ze en vieren ze bot, ze hui
len soms belachelijk, ze vervelen zich
en spelen kaart of lezen uit hun
boekenkast,ze hangen schilderijen op en kijken
in den spiegel, ze bezitten hun stoelen,
ze tafelen en ze kachelen. Voorts sla
pen ze. Wonen heet dat.
De gevels zien dat, naar buiten en
naar binnen en ze kijken elkaar be
grijpend aan tusschen de boomen en
over de grachten. Ze hebben allen hun
geheimen van het lief en leed der men
schen, de geheimen van douanebeamb
ten op de grens tusschen binnen en
buiten, en het is maar goed dat ze
zwijgen.
Tooneel
De Rozenkrans
(Hollandsche Schouwburg)
ER zijn van die tooneelstukken die ge
garandeerd onverwoestbaar zijn. De
eene generatie speelt ze na de andere,
grootvaders nemen hun kleinkinderen
er mee naar toe. En Opa geniet weer
opnieuw en denkt aan toen". De
Rozenkrans is een van die stukken die
bijna millioen maal gespeeld zijn. Goed
gespeeld en slecht gespeeld, maar het
stuk deed het altijd. En ook nu doet
het het. Ik ben geen Opa maar toch
geloof ik dat dit stuk indertijd prachtig
geweest is. Misschien kan ik niet goed
tegen zooveel tranen. Want tranen
vloeien er bij hectoliters, de Niagara is
er niets blij. De innige tragiek is mee
slepend voor wie zich meeslepen laat
Het is natuurlijk erg prettig je mee te
laten slepen, en als je het kan moet
je het ook doen, want anders leef je
niet. Maar je moet het kunnen. Gerard
Dalmain is een gevierd jong schilder
(Pierre Mols speelt hem) en hij wordt
onbeantwoord verliefd op Jane Cham
pion die dat prachtige lied The
Rosary" zingt. Dalmain wordt voorts
blind en waart rond in de eeuwige
duisternis. Jane wordt gedompeld in
een rouwig berouw. Het is vreeselijk
om het mee te maken, het is diep
menschelijk en vrijwel verpletterend
aangrijpend. Maar ik hoef u den in
houd niet te vertellen want u kent
het stuk waarschijnlijk wel. En als u
het niet kent..., maar dat is haast on
mogelijk !
Film
Mijn vrouw mag 't niet weten l
(City)
HET slippertje is een van de gelief
koosde onderwerpen van den
scenarioschrijver, en persoonsverwis
selingen geven altijd aanleiding tot
netelige situaties. Zoo is het ook in
deze film. Het echtpaar Mügge (Hans
Brausewetter en Geraldine Katt) is
een jaar getrouwd, en mevrouw Mügge
wil dat haar man opslag vraagt aan
zijn schef. Zijn opslag krijgt hij niet,
maar zijn chef verwacht bezoek van
den heer Schmidthenner, eigenaar van
een bloeiende exportzaak. Het wel en
wee van de zaak waar Mügge werkt,
hangt van dit bezoek af. Bij het echt
paar Schmidthenner is het ook niet
koek en ei, en mevr. Schm. telegra
feert het bezoek van haar man af.
De uitermate luxueuze besproken en
betaalde hotelkamer dreigt braak te
zullen liggen. Het echtpaar Mügge
vindt dat jammer en neemt bezit van
de kamer om er het eenjarig
huwe?é»
Füchard Romanowsky
lijksfeest te vieren. Maar er zijn ook
anderen die het jammer van de kamer
vinden, en de heer Schmidthenner, de
echte, komt ook en begint een ver
meend slippertje te maken. Dan komt
zijn vrouw, de echte, die denkt dat ze
hem op heeterdaad betrapt. Zoodat
het feest een hopelooze verwarring
wordt. Op het laatste nippertje wordt
alles opgehelderd in een D-trein die
door het heele gezelschap zonder kaart
jes of perronkaartjes bestormd is,
waarbij alle donkere wolken als sneeuw
voor de zon wegsmelten.
Was ik maar nooit getrouwd!
(Rialto)
HERBERT en zijn vriend Bobby
hebben een zaak in antiquiteiten
te Londen. Dank zij zijn aangename
voorkomen heeft Herbert, zooals men
dat pleegt te noemen, reuze sjans bij
de vrouwen. Wat voor de zaak een
groot voordeel is, omdat er veel
vrouwelijke klanten komen, en wat
voor Herbert een nadeel is, in het bij
zonder omdat hij op hinderlijke wijze
achtervolgd wordt door een zekere
Yvonne die haar zinnen op hem gezet
heeft. En omdat je in zoo'n geval beter
archeoloog dan een opgejaagde Adonis
kan zijn, vertrekt hij met Bobby naar
Egypte waar belangrijke opgravingen
te verrichten zijn. Maar de wereld is
klein, in het bijzonder op de film, want
ook Yvonne zit plotseling in Egypte,
en wel om haar onvergetelijken ge
liefde op te graven. Onmiddellijk neemt
Herbert de beenen, hij wendt voor dat
hij naar China gaat, hoewel dat nauwe
lijks ver genoeg is voor zulk een liefde.
Hij gaat terug naar Londen en trouwt
daar direct met Dodo (Kathe von Nagy)
teneinde van Yvonne's achtervolgin
gen af te zijn. Maar nieuwe
moeilijkPaul Kemp
heden komen: Dodo hoort het een en
ander over Yvonne en wordt jaloersch.
Daarom gaat zij uit revanche met
Herbert's vrienden flirten. En Herbert
laat Bobby met Dodo flirten om haar
op de proef te stellen, maar dat lukt
niet. Links en rechts wordt er geflirt en
er verrijzen huizenhooge stapels van
misverstanden. Waarvoor de
ontknooping dan noodig is die de zaak met
onverwachte wendingen uitrafelt en
voor een figuurlijke en letterlijke ver
zoening zorgt.
Voor Egypte of China ga men dus
naar de Ceintuurbaan.
Tentoonstellingen
Jnbilenmtcntoonstclling
Koloniaal Instituut
HET Koloniaal Instituut bestaat
30 jaar. Als zoo'n getal deelbaar
is door tien, gaat men er niet zoo maar
aan voorbij. Daarom wordt er een
jubileumtentoonstelling gehouden.
Het belangrijkste deel van die ten
toonstelling is de historische afdeeling,
waar een overzicht wordt gegeven van
geschiedbronnen uit de periode
15951811. We zien er oude brieven, scheeps
journalen en landkaarten. Er zijn mo
dellen van oude Oost-Indië-vaarders,
oude Indische meubelen, schilderijen
en plaatwerken die op dit tijdperk be
trekking hebben. Voorts is er een af
deeling die bestaat uit een collectie die
op de wereldtentoonstelling te New
York gestaan heeft en die op de West
betrekking heeft. Het zijn interessante
maquettes, o.a. die van de haven van
Curacao, en een stand die ons de
bevolkingstypen van Suriname toont.
Ook zijn de nieuwe aanwinsten op
ethnografisch gebied tentoongesteld.
Vermaak
Circus (Fredcriksplcin)
OP de plaats waar eigenlijk het
Amsterdamsche Raadhuis had
moeten komen, staat nu een circustent
van de Nederlandsche Circus-Revue.
Deze tent behelst een programma dat
bestaat uit paardendressuur, variété,
balletten, acrobaten, clowns en jong
leurs die in ongekende afwisseling het
beste ten beste geven. Achter de piste
is het tooneel aangebracht voor de bal
letten en andere romantische scènes.
En als een nummer in de piste nog niet
afgeloopen is, begint er al een nieuw
op het tooneel en omgekeerd, zoodat
men soms twee, en als de clowns er
tusschendoor bezig zijn drie, nummers
tegelijk ziet. De revue is aller
nonstopst en bevat veertig nummers. Er
worden fantastische staaltjes van acro
batiek gegeven waar de luchtmenschen
niet en de omzittenden wel duizelig
van worden. Otto Schumann geeft een
Hoogeschool-nummer waarin hij zijn
paarden op verzoek een wals, en polka
en carioca laat dansen, keurig op de
maat van de muziek. En hij heeft niet
alleen zijn paarden meesterlijk gedres
seerd, maar tevens een tweetal
poedels die de paarden na-apen in hun
danspassen. Bij de melancholieke
Oostersche muziek van het nummer Au
bord des Ganges" jongleert een kenau
van een vrouw te paard met een andere,
wat verbluffend knap is; wat dit met
de Ganges te maken heeft, is niet zoo
heel duidelijk, maar er zit gang in.
De clowns (en vooral die eene Belga)
doen waanzinnig. Als ze tot de orde
geroepen worden is het heelemaal mis,
ze zijn en blijven onverbeterlijk en dat
is hun verdienste.
Drinken
In het Rinsche Anijsvat
ALS ge eens in de Westerstraat ver
zeild raakt, vindt ge daar een
huisje met een luifel, geheeten: In het
Rinsche Anijsvat. Misschien hebt ge
het nooit gezien, maar toch staat het
er sinds 1684, toen de Westerstraat
nog de Anjeliersgracht was. Het is een
oude distilleerderij en likeurstokerij,
en als ge binnentreedt kunt ge een vers
lezen dat aangebracht is bij den ouden
drempel die bijna heelemaal uitgesleten
is en daarom als curiositeit bewaard.
Van Zuylekom slijt kwaliteit
Als Firma van den ouden stempel.
De klanten slijten in dien tijd
Uit dankbaarheid hier zoo den
drempel.
Hoeveel tijd de Jordaners hier ver
sleten hebben valt moeilijk te zeggen,
maar het ziet er hier ook aanlokkelijk
uit met de houten vaatjes met koperen
kranen langs de wanden. Half om
half, Fladderak, Eiercognac, Een om
vijf, Triple sec. Ge kunt er water
tanden, maar beter is het er te drinken.
Ook staan er tinnen maatjes: heele
en halve kannen, maatjes en
vingerhoeden. Die vingerhoeden zijn er meer
in het bijzonder voor den verkoop van
de eau de cologne die hier gemaakt
wordt en die eigenlijk eau de Wester
straat zou moeten heeten of
Anjeliergrachtwater. Maar dan zouden alleen
Amerikaansche toeristen het gekocht
hebben, en die kwamen nooit in de
We sterstraat.
PAU. 14 PE QROENE Na. 3299